อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ ภาษาบาลี อักษรไทย
องฺ.อ. (มโนรถ.๒)
หน้าที่ ๒๔๐-๒๔๑.

หน้าที่ ๒๔๐.
ปณฺณาสาธิกํ สิกฺขาปทสตํ. ตสฺมึ สมเย ปญฺตฺตสิกฺขาปทาเนว สนฺธาเยตํ วุตฺตํ.
โส กิร ภิกฺขุ อาชฺชวสมฺปนฺโน อุชุชาติโก อวงฺโก อกุฏิโล, ตสฺมา "อหํ เอตฺตกานิ
สิกฺขาปทานิ รกฺขิตุํ สกฺกุเณยฺยํ วา น วา"ติ จินฺเตตฺวา สตฺถุ อาโรเจสิ.
สกฺโกมหนฺติ สกฺโกมิ อหํ. ๑- โส กิร "เอตฺตเกสุ สิกฺขาปเทสุ สิกฺขนฺตสฺส
อครุ ตีสุ สิกฺขาสุ สิกฺขิตุนฺ"ติ มญฺมาโน เอวมาห. อถ ภควา ยถา นาม ปญฺาส
ติณกลาปิโย อุกฺขิปิตุํ อสกฺโกนฺตสฺส กลาปิยสตํ พนฺธิตฺวา สีเส เปยฺย, เอวเมว
เอกิสฺสาปิ สิกฺขาย สิกฺขิตุํ อสกฺโกนฺตสฺส อปรา เทฺวปิ สิกฺขา อุปริ อุกฺขิปนฺโต
๒- ตสฺมาติห ตฺวํ ภิกฺขูติอาทิมาห. สุขุมาโล ๓- กิร อุตฺตโร นาม ชานปทมนุสฺโส
โลหปาสาทวิหาเร ๔- วสติ. อถ นํ ทหรภิกฺขู อาหํสุ "อุตฺตร อคฺคิสาลา โอวสฺสติ,
ติณํ กปฺปิยํ กตฺวา เทหี"ติ. ตํ อาทาย อฏวึ คนฺตฺวา เตน ลายิตํ ติณํเยว
กรเฬ พนฺธิตฺวา "ปญฺาส กรเฬ คเหตุํ สกฺขิสฺสสิ อุตฺตรา"ติ อาหํสุ. โส
"น สกฺขิสฺสามี"ติ อาห. อสีตึ ปน สกฺขิสฺสสีติ. น สกฺขิสฺสามิ ภนฺเตติ. เอกํ
กรฬสตํ สกฺขิสฺสสีติ. อาม ภนฺเต คณฺหิสฺสามีติ. ทหรภิกฺขู กรฬสตํ พนฺธิตฺวา
ตสฺส สีเส ปยึสุ. โส อุกฺขิปิตฺวา นิตฺถุนนฺโต คนฺตฺวา อคฺคิสาลาย สมีเป ปาเตสิ.
อถ นํ ภิกฺขู "กิลนฺตรูโปสิ อุตฺตรา"ติ อาหํสุ. อาม ภนฺเต ทหรา ภิกฺขู มํ
วญฺเจสุํ, อิมํ  เอกํปิ กรฬสตํ อุกฺขิปิตุํ อสกฺโกนฺตํ มํ "ปณฺณาส กรเฬ
อุกฺขิปาหี"ติ วทึสุ. อาม อุตฺตร วญฺจยึสุ ตนฺติ. เอวํ สมฺปทมิทํ เวทิตพฺพํ.
อิธาปิ ติสฺโส สิกฺขา มิสฺสิกาว กถิตา.
                         ๕. เสกฺขสุตฺตวณฺณนา
     [๘๖] ปญฺจเม อุชุมคฺคานุสาริโนติ อุชุมคฺโค วุจฺจติ อริยมคฺโค, ตํ
อนุสฺสรนฺตสฺส ปฏิปนฺนกสฺสาติ อตฺโถ. ขยสฺมึ ปมํ าณนฺติ ปมเมว มคฺคาณํ
@เชิงอรรถ: ๑ สี.,อิ. สิกฺขามหนฺติ สิกฺขามิ อหํ            ๒ ฉ.ม.,อิ. ปกฺขิปนฺโต
@๓ สี. โรหเณ                      ๔ สี. เภรปาสาณวิหาเร
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๔๑.
อุปฺปชฺชติ. มคฺโค หิ กิเลสานํ เขปนโต ขโย นาม, ตํสมฺปยุตฺตํ าณํ ขยสฺมึ าณํ
นาม. ตโต อญฺา อนนฺตราติ ตโต จตุตฺถมคฺคาณโต อนนฺตราว อญฺา อุปฺปชฺชติ,
อรหตฺตผลํ อุปฺปชฺชตีติ อตฺโถ. อญฺาวิมุตฺตสฺสาติ อรหตฺตผลวิมุตฺติยา
วิมุตฺตสฺส. าณํ เว โหตีติ ปจฺจเวกฺขณาณํ โหติ. อิติ สุตฺเตปิ คาถาสุปิ สตฺต
เสขา กถิตา. อวสาเน ปน ขีณาสโว ทสฺสิโตติ.
                       ๖. ปมสิกฺขาสุตฺตวณฺณนา
     [๘๗] ฉฏฺเ อตฺตกามาติ อตฺตโน หิตกามา. ยตฺเถตํ สพฺพํ สโมธานํ คจฺฉตีติ
ยาสุปิ ๑- สิกฺขาสุ สพฺพเมตํ ทิยฑฺฒสิกฺขาปทสตํ สงฺคหํ คจฺฉติ. ปริปูรการี โหตีติ
สมตฺตการี โหติ. มตฺตโสการีติ ปมาเณน การโก, สพฺเพน สพฺพํ กาตุํ น สกฺโกตีติ
อตฺโถ. ขุทฺทานุขุทฺทกานีติ จตฺตาริ ปาราชิกานิ เปตฺวา เสสสิกฺขาปทานิ. ตตฺราปิ
สํฆาทิเสสํ ขุทฺทกํ, ถุลฺลจฺจยํ อนุขุทฺทกํ นาม. ถุลฺลจฺจยญฺจ ขุทฺทกํ,
ปาจิตฺติยํ อนุขุทฺทกํ นาม. ปาจิตฺติยญฺจ ขุทฺทกํ, ปาฏิเทสนิยทุกฺกฏทุพฺภาสิตานิ
อนุขุทฺทกานิ นาม. อิเม ปน องฺคุตฺตรมหานิกายวลญฺชนกอาจริยา "จตฺตาริ
ปาราชิกานิ  เปตฺวา เสสานิ สพฺพานิปิ ขุทฺทานุขุทฺทกานี"ติ วทนฺติ.
ตานิ อาปชฺชติปิ วุฏฺาติปีติ เอตฺถ ปน ขีณาสโว ตาว โลกวชฺชํ นาปชฺชติ,
ปณฺณตฺติวชฺชเมว อาปชฺชติ. อาปชฺชนฺโต จ กาเยนปิ วาจายปิ จิตฺเตนปิ อาปชฺชติ.
กาเยน อาปชฺชนฺโต กุฏิการสหเสยฺยาทีนิ อาปชฺชติ, วาจาย อาปชฺชนฺโต สญฺจริตฺตปทโส-
ธมฺมาทีนิ, จิตฺเตน อาปชฺชนฺโต รูปิยปฏิคฺคหณํ อาปชฺชติ. เสเสสุปิ ๒- เอเสว
นโย. น หิ เมตฺถ ภิกฺขเว อภพฺพตา วุตฺตาติ ภิกฺขเว น หิ มยา เอตฺถ
เอวรูปํ อาปตฺตึ อาปชฺชเน จ วุฏฺาเน จ อริยปุคฺคลสฺส อภพฺพตา กถิตา.
อาทิพฺรหฺมจริยกานีติ มคฺคพฺรหฺมจริยสฺส อาทิภูตานิ จตฺตาริ มหาสีลสิกฺขาปทานิ.
พฺรหฺมจริยสารุปฺปานีติ ตานิเยว จตุมคฺคพฺรหฺมจริยสฺส สารุปฺปานิ อนุจฺฉวิกานิ.
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ตีสุปิ, ฉ. ยาสุ   ๒ ฉ.,อิ. เสกฺเขสุปิ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๒๔๐-๒๔๑.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=15&page=240&pages=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=5573&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=15&A=5573&pagebreak=1#p240