อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๓๘๙.

ปมชฺฌานาทีนิ สุขาย. อสุภาทีนิ หิ ปฏิกูลารมฺมณานิ, เตสุ ปน ปกติยาว สมฺปิยายมานํ ^๑- จิตฺตํ อลฺลียติ. ตสฺมา ตานิ ภาเวนฺโต ทุกฺขาปฏิปทํ ปฏิปนฺโน นาม โหติ. ปมชฺฌานาทีนิ ปณีตสุขานิ, ตสฺมา ตานิ ปฏิปนฺโน สุขาปฏิปทํ ปฏิปนฺโน นาม โหติ. อยมฺปเนตฺถ สพฺพสาธารณา อุปมา:- สงฺคามาวจรปุริโส หิ ผลกโกฏฺกํ กตฺวา ปญฺจาวุธานิ สนฺนยฺหิตฺวา สงฺคามํ ปวิสติ, โส อนฺตรา วิสฺสมิตุกาโม ผลกโกฏฺกํ ปฏิปวิสิตฺวา วิสฺสมติ เจว ปานโภชนาทีนิ จ ปฏิเสวติ. ตโต ปุน สงฺคามมฺปิ ปวิสิตฺวา กมฺมํ กโรติ. ตตฺถ สงฺคาโม วิย กิเลสสงฺคาโม ทฏฺพฺโพ, ผลกโกฏฺโก วิย ปญฺจ นิสฺสยพลานิ, สงฺคามํ ปวิสนปุริโส วิย โยคาวจโร, ปญฺจาวุธสนฺนาโห วิย วิปสฺสนาปญฺจมานิ อินฺทฺริยานิ, สงฺคามํ ปวิสนกาโล วิย วิปสฺสนาย กมฺมกรณกาโล, วิสฺสมิตุกามสฺส ผลกโกฏฺกํ ปวิสิตฺวา วิสฺสมนปาน- โภชนานิ ปฏิเสวนกาโล วิย วิปสฺสนาย กมฺมํ กโรนฺตสฺส จิตฺตุปฺปาทสฺส นิรสฺสาทกฺขเณ ปญฺจ พลานิ นิสฺสาย จิตฺตํ สมฺปหํสนกาโล, วิสฺสมิตฺวา ขาทิตฺวา ปิวิตฺวา จ ปุน สงฺคามปวิสนกาโล วิย ปญฺจหิ พเลหิ จิตฺตํ สมฺปหํเสตฺวา ปุน วิปสฺสนาย กมฺมํ กโรนฺตสฺส วิวฏฺเฏตฺวา อรหตฺตคฺคหณกาโล เวทิตพฺโพ. อิมสฺมึ ปน สุตฺเต พลานิ เจว อินฺทฺริยานิ จ มิสฺสกาเนว กถิตานิ. ^๒- ๔. ปมขมสุตฺตวณฺณนา [๑๖๔] จตุตฺเถ อกฺขมาติ อนธิวาสิกปฏิปทา. ^๓- ขมาติ อธิวาสิกปฏิปทา. ทมาติ อินฺทฺริยทมนปฏิปทา. สมาติ อกุสลวิตกฺกานํ วูปสมนปฏิปทา. โรสนฺตํ ปฏิโรสตีติ ฆฏฺเฏนฺตํ ปฏิฆฏฺเฏติ. ภณฺฑนฺตํ ปฏิภณฺฑตีติ ปหรนฺตํ ปฏิปฺปหรติ. ปญฺจมฉฏฺานิ อุตฺตานตฺถาเนว. @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ปกติยา สมานํ ^๒ ฉ.ม. กถิตานีติ ^๓ ม. อนธิวาสกปฏิปทา

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๓๘๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=15&page=389&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=8937&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=15&A=8937&pagebreak=1#p389