อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๓๙๒.

๑๘. ๓. สญฺเจตนิยวคฺค ๑. เจตนาสุตฺตวณฺณนา [๑๗๑] ตติยสฺส ปฐเม กาเยติ กายทฺวาเร, กายวิญฺญตฺติยา สตีติ อตฺโถ. กายสญฺเจตนาเหตูติอาทีสุ กายสญฺเจตนา นาม กายทฺวาเร เจตนาปกปฺปนา. ^๑- สา อฏฺฐกามาวจรกุสลวเสน อฏฺฐวิธา, อกุสลวเสน ทฺวาทสวิธาติ วีสติวิธา. ตถา วจีสญฺเจตนา, ตถา มโนสญฺเจตนา. อปิเจตฺถ นว มหคฺคตเจตนาปิ ลพฺภนฺติ. กายสญฺเจนาเหตูติ กายสญฺเจตนาปจฺจยา. อุปฺปชฺชติ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขนฺติ อฏฺฐกุสลกมฺมปจฺจยา นิยกชฺฌตฺเต สุขํ อุปฺปชฺชติ, ทฺวาทสอกุสลกมฺมปจฺจยา ทุกฺขํ. เสสทฺวาเรสุปิ เอเสว นโย. อวิชฺชาปจฺจยา วาติ อวิชฺชาการเณเนว. สเจ หิ อวิชฺชา ฉาทยมานา ปจฺจโย โหติ, เอวํ สนฺเต ตีสุ ทฺวาเรสุ สุขทุกฺขานํ ปจฺจยภูตา เจตนา อุปฺปชฺชติ. อิติ มูลภูตาย อวิชฺชาย วเสเนตํ วุตฺตํ. สามํ วาติอาทีสุ ปเรหิ อนาณตฺโต สยเมว อภิสงฺขโรนฺโต กายสงฺขารํ อภิสงฺขโรติ นาม. ยํ ปน ปเร สมาทเปตฺวา ^๒- อาณาเปตฺวา กาเรนฺติ, ตสฺส ตํ กายสงฺขารํ ปเร อภิสงฺขโรนฺติ นาม. โย ปน กุสลํ กุสลนฺติ อกุสลํ อกุสลนฺติ กุสลวิปากํ กุสลวิปาโกติ อกุสลวิปากํ อกุสลวิปาโกติ ชานนฺโต กายทฺวาเร วีสติวิธํ กายสงฺขารํ อภิสงฺขโรติ, อยํ สมฺปชาโน อภิสงฺขโรติ นาม. โย เอวํ อชานนฺโต อภิสงฺขโรติ, อยํ อสมฺปชาโน อภิสงฺขโรติ นาม. เสสทฺวาเรสุปิ เอเสว นโย. ตตฺถ อสมฺปชานกมฺมํ เอวํ เวทิตพฺพํ:- ทหรทารกา ปน "มาตาปิตูหิ กตํ กโรมา"ติ เจติยํว วนฺทนฺติ, ปุปฺผปูชํ กโรนฺติ, ภิกฺขุสํฆํ วนฺทนฺติ, เตสํ กุสลนฺติ อชานนฺตานมฺปิ ตํ กุสลเมว โหติ. ตถา มิคปกฺขิอาทโย ติรจฺฉานา @เชิงอรรถ: ^๑ ม.... สํกปฺปนา ^๒ ม. สมาเนตฺวา

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๓๙๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=15&page=392&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=9001&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=15&A=9001&modeTY=2&pagebreak=1#p392