อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๑๑๙.

"เอวรูเปน กมฺเมน นิพฺพตฺตา"ติ น ทิสฺสนฺติ. สุกฺกปกฺเข กมฺมานนฺติ วิวฏฺฏคามิกมฺมานํ. อิติ อิมสฺมึ สุตฺเต วฏฺฏวิวฏฺฏํ กถิตนฺติ. ^๑- ทสเม นิจุลวเนติ ^๒- มหามุจลินฺทวเน. สทฺธมฺโมติ สาสนสทฺธมฺโม. ๑๑. ทารุกฺขนฺธสุตฺตวณฺณนา [๔๑] เอกาทสเม เจโตวสิปฺปตฺโตติ จิตฺตวสิภาวํ ปตฺโต. ปฐวีเตฺวว อธิมุจฺเจยฺยาติ ถทฺธาการํ ปฐวีธาตูติ สลฺลกฺเขยฺย. ยํ นิสฺสายาติ ยํ วิชฺชมานํ ถทฺธาการํ ปฐวีธาตุํ นิสฺสาย อมุํ ทารุกฺขนฺธํ ปฐวีเตฺวว อธิมุจฺเจยฺย, สา เอตฺถ ปฐวีธาตุ อตฺถีติ. อิมินา นเยน เสสปทานิปิ เวทิตพฺพานิ. ยเถว หิ ตสฺมึ ถทฺธาการา ปฐวีธาตุ อตฺถิ, เอวํ ยูสาการา อาโปธาตุ, อุณฺหาการา เตโชธาตุ, วิตฺถมฺภนาการา วาโยธาตุ, รตฺตวณฺณมฺหิ สเร ^๓- ปทุมปุปฺผวณฺณา สุภธาตุ, ปูติภูเต จุณฺเณ เจว เผคฺคุปปฏิกาสุ จ อมนุญฺญวณฺณา อสุภธาตุ, ตํ นิสฺสาเยว ^๔- อมุํ ทารุกฺขนฺธํ อสุภนฺเตฺวว อธิมุจฺเจยฺย สลฺลกฺเขยฺยาติ. อิมสฺมึ สุตฺเต มิสฺสกวิหาโร นาม กถิโต. ๑๒. นาคิตสุตฺตวณฺณนา [๔๒] ทฺวาทสเม คามนฺตวิหารนฺติ คามนฺตเสนาสนวาสํ. ^๕- สมาหิตํ นิสินฺนนฺติ ตสฺมึ คามนฺตเสนาสเน สมาธึ อปฺเปตฺวา นิสินฺนํ. อิทานิมนฺติ อิทานิ อิมํ. สมาธิมฺหา จาเวสฺสตีติ สมาธิโต อุฏฺฐาเปสฺสติ. น อตฺตมโน โหมีติ น สกมโน โหมิ. ปจลายมานนฺติ นิทฺทายมานํ. เอกคฺคนฺติ ^๖- เอกสภาวํ, เอกคฺคตาภูตํ อรญฺญสญฺญํเยว จิตฺเต กริสฺสตีติ อตฺโถ. อนุรกฺขิสฺสตีติ อนุคฺคณฺหิสฺสติ. อวิมุตฺตํ วา จิตฺตํ วิโมเจสฺสตีติ อญฺญสฺมึ กาเล อวิมุตฺตจิตฺตํ อิทานิ ปญฺจหิ วิมุตฺตีหิ วิโมจยิสฺสติ. ริญฺจตีติ ^๗- วชฺเชติ วิสฺสชฺเชติ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. กถิตํ ^๒ ก. เวฬุวเนติ ^๓ ฉ.ม. สาเร ^๔ ฉ.ม. นิสฺสาย @^๕ ฉ.ม. คามนฺตวิหารินฺติ คามนฺตเสนาสนวาสึ ^๖ ฉ.ม. เอกตฺตนฺติ ^๗ สี. จชติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๑๑๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=16&page=119&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=2669&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=2669&modeTY=2&pagebreak=1#p119