อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๑๒๗.

กฏคฺคาโหติ ชยคฺคาโห อนปราธคฺคาโห โหติ. ฆรเมสิโนติ ฆราวาสํ ปริเยสนฺตสฺส วสมานสฺส วา. จาโค ปุญฺญํ ปวฑฺฒตีติ จาโคติ สงฺขํ คตํ ปุญฺญํ ปวฑฺฒติ. จาคา ปุญฺญนฺติ วา ปาโฐ. ปติฏฺฐิตาติ ปติฏฺฐิตสทฺธา นาม โสตาปนฺนสฺส สทฺธา. หิริมโนติ หิริสมฺปยุตฺตจิตฺโต. นิรามิสํ สุขนฺติ ตีณิ ฌานานิ นิสฺสาย อุปฺปชฺชนกสุขํ. อุเปกฺขนฺติ จตุตฺถชฺฌานุเปกฺขํ. อารทฺธวิริโยติ ปริปุณฺณปคฺคหิตวิริโย. ฌานานิ อุปสมฺปชฺชาติ จตฺตาริ ฌานานิ ปตฺวา. เอโกทิ นิปโก สโตติ เอกคฺคจิตฺโต กมฺมสฺสกตญาณสตีหิ จ สมนฺนาคโต. เอตํ ^๑- ญตฺวา ยถาภูตนฺติ เอตํ เอตฺตกํ การณํ ยถาสภาวํ ชานิตฺวา. สพฺพสํโยชนกฺขเยติ นิพฺพาเน. สพฺพโสติ สพฺพากาเรน. อนุปาทายาติ อคฺคเหตฺวา. สมฺมา จิตฺตํ วิมุจฺจตีติ อิทํ วุตฺตํ โหติ:- สพฺพสํโยชนกฺขยสงฺขาเต นิพฺพาเน สพฺพโต อนุปาทิยิตฺวา สมฺมา เหตุนา นเยน มคฺคจิตฺตํ วิมุจฺจติ. "เอวํ ญตฺวา ยถาภูตํ, สพฺพสํโยชนกฺขยนฺ"ติปิ ปาลึ ลิขนฺติ, ^๒- ตสฺส เอตํ สพฺพสํโยชนกฺขย- สงฺขาตํ นิพฺพานํ ยถาภูตํ ญตฺวาติ อตฺโถ. ปุริมปจฺฉิเมหิ ปน สทฺธึ น ฆฏียติ. ตสฺส สมฺมาวิมุตฺตสฺสาติ ตสฺส สมฺมาวิมุตฺตสฺส ขีณาสวสฺส. ญาณํ เจ ^๓- โหตีติ ปจฺจเวกฺขณญาณํ โหติ. ตาทิโนติ ตํสณฺฐิตสฺส. อกุปฺปาติ อกุปฺปารมฺมณตฺตา กุปฺปการกานํ ^๔- กิเลสานญฺจ อภาเวน อกุปฺปา. วิมุตฺตีติ มคฺควิมุตฺติปิ ผลวิมุตฺตปิ. ภวสญฺโญชนกฺขเยติ ภวสํโยชนกฺขยสงฺขาเต นิพฺพาเน ภวสํโยชนานญฺจ ขยนฺเต อุปฺปนฺนา. ^๕- เอตํ โข ปรมํ ญาณนฺติ เอตํ มคฺคผลญาณํ ปรมญาณํ นาม. สุขมนุตฺตรนฺติ เอตเทว มคฺคผลสุขํ อนุตฺตรสุขํ นาม. อาณณฺยมุตฺตมนฺติ สพฺเพสํ อณณานํ ขีณาสโว อุตฺตมอณโณ, ตสฺมา อรหตฺตผลํ อาณณฺยมุตฺตมนฺติ อรหตฺตผเลน เทสนาย กูฏํ คณฺหิ. อิมสฺมิญฺจ สุตฺเต วฏฺฏเมว กเถตฺวา คาถาสุ วฏฺฏวิวฏฺฏํ กถิตนฺติ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. เอวํ. เอวมุปริปิ ^๒ ฉ.ม. ปาฬิยํ ลิขิตํ ^๓ ฉ.ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ @^๔ ฉ.ม. กุปฺปการณานํ ^๕ ก. อุปฺปนฺนตฺตา

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๑๒๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=16&page=127&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=2861&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=2861&modeTY=2&pagebreak=1#p127