อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๑๓๖.

ตํ กึ มญฺญสีติ สตฺถา "อิมสฺส ภิกฺขุโน อวเสสกมฺมฏฺฐาเนหิ อตฺโถ นตฺถิ, อยํ คนฺธพฺพสิปฺเป เฉโก จิณฺณวสี, อตฺตโน วิสเย กถิยมานํ ขิปฺปเมว สลฺลกฺเขสฺสตี"ติ วีโณปมํ กเถตุํ "ตํ กึ มญฺญสี"ติอาทิมาห. วีณาย ตนฺติสฺสเร กุสลตา นาม วีณาย วาทนกุสลตา, โส จ ตตฺถ กุสโล. มาตาปิตโร หิสฺส "อมฺหากํ ปุตฺโต อญฺญํ สิปฺปํ สิกฺขนฺโต กาเยน กิลมิสฺสติ, อิทํ ปน สยเน นิสินฺเนเนว สกฺกา อุคฺคณฺหิตุนฺ"ติ คนฺธพฺพสิปฺปเมว อุคฺคณฺหาเปสุํ. ตสฺส:- "สตฺต สรา ตโย คามา มุจฺฉนา เอกวีสติ ฐานา เอกูนปญฺญาส อิจฺเจเต สรมณฺฑลนฺ"ติ- อาทิกํ คนฺธพฺพสิปฺปํ สพฺพเมว ปคุณํ อโหสิ. อจฺจายตาติ อติอายตา ขรมุจฺฉนา. สรวตีติ สรสมฺปนฺนา. กมฺมญฺญาติ กมฺมกฺขมา กมฺมโยคฺคา. อติสิถิลาติ มนฺทมุจฺฉนา. สเม คุเณ ปติฏฺฐิตาติ มชฺฌิเม สเร ฐเปตฺวา มุจฺฉิตา. อจฺจารทฺธนฺติ อติคาฬฺหํ. อุทฺธจฺจาย สํวตฺตตีติ อุทฺธตภาวาย สํวตฺตติ. อติลีนนฺติ อติสิถิลํ. โกสชฺชายาติ กุสีตภาวตฺถาย. วิริยสมตํ อธิฏฺฐาหีติ ^๑- วิริยสมฺปยุตฺตํ สมถํ อธิฏฺฐห, วิริยํ สมเถน โยเชหีติ อตฺโถ. อินฺทฺริยานญฺจ สมตํ ปฏิวิชฺฌาติ สทฺธาทีนํ อินฺทฺริยานํ สมตํ สมภาวํ อธิฏฺฐาหิ. ตตฺถ สทฺธํ ปญฺญาย, ปญฺญญฺจ สทฺธาย, วิริยํ สมาธินา, สมาธิญฺจ วิริเยน โยชยตา ^๒- อินฺทฺริยานํ สมตา อธิฏฺฐิตา นาม โหติ. สติ ปน สพฺพตฺถิกา, สา สทาปิ ^๓- พลวตีเยว วฏฺฏติ, ตญฺจ ปน เตสํ โยชนาวิธานํ วิสุทฺธิมคฺเค ^๔- ปกาสิตเมว. ตตฺถ จ นิมิตฺตํ คณฺหาหีติ ตสฺมึ จ สมภาเว สติ เยน อาทาเส มุขพิมฺเพเนว นิมิตฺเตน อุปฺปชฺชิตพฺพํ, ตํ สมถนิมิตฺตํ วิปสฺสนานิมิตฺตํ มคฺคนิมิตฺตํ ผลนิมิตฺตญฺจ คณฺหาหิ นิพฺพตฺเตหีติ เอวมสฺส สตฺถา อรหตฺเต ปกฺขิปิตฺวา กมฺมฏฺฐานํ กเถสิ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. วีริยสมถํ อธิฏฺฐหาติ ^๒ สี.,ม. โยชิตา @^๓ ฉ.ม. สทา ^๔ วิสุทฺธิ. ๑/๑๖๔ ปฐวีกสิณนิทฺเทส

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๑๓๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=16&page=136&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=3062&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=3062&modeTY=2&pagebreak=1#p136