อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๒๗๑.

เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสตีติ ยสฺเสวํ ปริกมฺมํ อชฺฌตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ, นิมิตฺตํ ปน พหิทฺธา, โส เอวํ อชฺฌตฺตํ ปริกมฺมสฺส พหิทฺธา จ อปฺปนาย วเสน "อชฺฌตฺตํ รูปสญฺญี เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสตี"ติ วุจฺจติ. ปริตฺตานีติ อวฑฺฒิตานิ. สุวณฺณทุพฺพณฺณานีติ สุวณฺณานิ วา โหนฺตุ ทุพฺพณฺณานิ วา. ปริตฺตวเสเนว อิทํ อภิภายตนํ วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํ. ตานิ อภิภุยฺยาติ ยถา นาม สมฺปนฺนคฺคหณิโก กฏจฺฉุมตฺตภตฺตํ ลภิตฺวา "กึ เอตฺถ ภุญฺชิตพฺพํ อตฺถี"ติ สงฺกฑฺฒิตฺวา เอกํ กวฬเมว กโรติ, เอวเมว ญาณุตฺตริโก ปุคฺคโล วิสทญาโณ "กิมตฺเถ ปริตฺตเก อารมฺมเณ สมาปชฺชิตพฺพํ อตฺถิ, นายํ มม ภาโร"ติ ^๑- ตานิ รูปานิ อภิภวิตฺวา สมาปชฺชติ, สห นิมิตฺตุปฺปาเทเนเวตฺถ อปฺปนํ ปาเปตีติ อตฺโถ. ชานามิ ปสฺสามีติ อิมินา ปนสฺส อาโภโค กถิโต. โส จ โข สมาปตฺติโต วุฏฺฐิตสฺส, น อนฺโตสมาปตฺติยํ. เอวํสญฺญี โหตีติ อาโภคสญฺญายปิ ฌาณสญฺญายปิ เอวํสญฺญี โหติ. อภิภวนสญฺญา หิสฺส อนฺโตสมาปตฺติยํปิ อตฺถิ, อาโภคสญฺญา ปน สมาปตฺติโต วุฏฺฐิตสฺเสว. อปฺปมาณานีติ วุฑฺฒิตปฺปมาณานิ, มหนฺตานีติ อตฺโถ. อภิภุยฺยาติ เอตฺถ ปน ยถา มหคฺฆโส ปุริโส เอกํ ภตฺตวฑฺฒิตกํ ลภิตฺวา "อญฺญํปิ โหตุ, อญฺญํปิ โหตุ, กึ เอส ^๒- มยฺหํ กริสฺสตี"ติ ตํ น มหนฺตโต ปสฺสติ, เอวเมว ญาณุตฺตโร ปุคฺคโล วิสทญาโณ "กึ เอตฺถ สมาปชฺชิตพฺพํ, นยิทํ อปฺปมาณํ, น มยฺหํ จิตฺเตกคฺคตากรเณ ภาโร อตฺถี"ติ ตานิ ^๓- อภิภวิตฺวา สมาปชฺชติ, สห นิมิตฺตุ- ปฺปาทเนเวตฺถ อปฺปนํ ปาเปตีติ อตฺโถ. อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺญีติ อลาภิตาย วา อนตฺถิกตาย วา อชฺฌตฺตรูเป ปริกมฺมสญฺญา วิรหิโต. เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสตีติ ยสฺส ปริกมฺมํปิ นิมิตฺตํปิ พหิทฺธา อุปฺปนฺนํ, โส เอวํ พหิทฺธา ปริกมฺมสฺส เจว อปฺปนาย จ วเสน "อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺญี @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ทุกฺกโรติ ^๒ ฉ.ม. อญฺญาปิ โหตุ, อญฺญาปิ โหตุ, กึ เอสา ^๓ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น @ทิสฺสติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๒๗๑. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=16&page=271&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=6087&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=6087&modeTY=2&pagebreak=1#p271