อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๒๗๑.

เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสตีติ ยสฺเสวํ ปริกมฺมํ อชฺฌตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ, นิมิตฺตํ ปน พหิทฺธา, โส เอวํ อชฺฌตฺตํ ปริกมฺมสฺส พหิทฺธา จ อปฺปนาย วเสน "อชฺฌตฺตํ รูปสญฺี เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสตี"ติ วุจฺจติ. ปริตฺตานีติ อวฑฺฒิตานิ. สุวณฺณทุพฺพณฺณานีติ สุวณฺณานิ วา โหนฺตุ ทุพฺพณฺณานิ วา. ปริตฺตวเสเนว อิทํ อภิภายตนํ วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํ. ตานิ อภิภุยฺยาติ ยถา นาม สมฺปนฺนคฺคหณิโก กฏจฺฉุมตฺตภตฺตํ ลภิตฺวา "กึ เอตฺถ ภุญฺชิตพฺพํ อตฺถี"ติ สงฺกฑฺฒิตฺวา เอกํ กวฬเมว กโรติ, เอวเมว าณุตฺตริโก ปุคฺคโล วิสทาโณ "กิมตฺเถ ปริตฺตเก อารมฺมเณ สมาปชฺชิตพฺพํ อตฺถิ, นายํ มม ภาโร"ติ ^๑- ตานิ รูปานิ อภิภวิตฺวา สมาปชฺชติ, สห นิมิตฺตุปฺปาเทเนเวตฺถ อปฺปนํ ปาเปตีติ อตฺโถ. ชานามิ ปสฺสามีติ อิมินา ปนสฺส อาโภโค กถิโต. โส จ โข สมาปตฺติโต วุฏฺิตสฺส, น อนฺโตสมาปตฺติยํ. เอวํสญฺี โหตีติ อาโภคสญฺายปิ ฌาณสญฺายปิ เอวํสญฺี โหติ. อภิภวนสญฺา หิสฺส อนฺโตสมาปตฺติยํปิ อตฺถิ, อาโภคสญฺา ปน สมาปตฺติโต วุฏฺิตสฺเสว. อปฺปมาณานีติ วุฑฺฒิตปฺปมาณานิ, มหนฺตานีติ อตฺโถ. อภิภุยฺยาติ เอตฺถ ปน ยถา มหคฺฆโส ปุริโส เอกํ ภตฺตวฑฺฒิตกํ ลภิตฺวา "อญฺปิ โหตุ, อญฺปิ โหตุ, กึ เอส ^๒- มยฺหํ กริสฺสตี"ติ ตํ น มหนฺตโต ปสฺสติ, เอวเมว าณุตฺตโร ปุคฺคโล วิสทาโณ "กึ เอตฺถ สมาปชฺชิตพฺพํ, นยิทํ อปฺปมาณํ, น มยฺหํ จิตฺเตกคฺคตากรเณ ภาโร อตฺถี"ติ ตานิ ^๓- อภิภวิตฺวา สมาปชฺชติ, สห นิมิตฺตุ- ปฺปาทเนเวตฺถ อปฺปนํ ปาเปตีติ อตฺโถ. อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺีติ อลาภิตาย วา อนตฺถิกตาย วา อชฺฌตฺตรูเป ปริกมฺมสญฺา วิรหิโต. เอโก พหิทฺธา รูปานิ ปสฺสตีติ ยสฺส ปริกมฺมํปิ นิมิตฺตํปิ พหิทฺธา อุปฺปนฺนํ, โส เอวํ พหิทฺธา ปริกมฺมสฺส เจว อปฺปนาย จ วเสน "อชฺฌตฺตํ อรูปสญฺี @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ทุกฺกโรติ ^๒ ฉ.ม. อญฺาปิ โหตุ, อญฺาปิ โหตุ, กึ เอสา ^๓ ฉ.ม. อยํ ปาโ น @ทิสฺสติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๒๗๑. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=16&page=271&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=6087&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=6087&pagebreak=1#p271