อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๓๒๖.

ปิงฺคลสฺส. ยํ ทสนฺนํ ปิงฺคลานํ, ตํ เอกสฺส คนฺธหตฺถิโน. ยํ ทสนฺนํ คนฺธหตฺถีนํ, ตํ เอกสฺส มงฺคลสฺส. ยํ ทสนฺนํ มงฺคลานํ, ตํ เอกสฺส เหมสฺส. ยํ ทสนฺนํ เหมานํ, ตํ เอกสฺส อุโปสถสฺส. ยํ ทสนฺนํ อุโปสถานํ, ตํ เอกสฺส ฉทฺทนฺตสฺส. ยํ ทสนฺนํ ฉทฺทนฺตานํ, ตํ เอกสฺส ตถาคตสฺส. นารายนสงฺขาตํ พลนฺติปิ ^๑- อิทเมว วุจฺจติ. ตเทตํ ปกติหตฺถิคณนาย หตฺถีนํ โกฏิสหสฺสานํ, ปุริสคณนาย ทสนฺนํ ปุริสโกฏิสหสฺสานํ พลํ โหติ. อิทํ ตาว ตถาคตสฺส กายพลํ. ญาณพลํ ปน ปาลิยํ ตาว อาคตเมว. ทสพลญาณํ, มชฺฌิเม ^๒- อาคตํ จตุเวสารชฺช- ญาณํ, อฏฺฐสุ ปริสาสุ อกมฺปนญาณํ, จตุโยนิปริจฺเฉทญาณํ, ปญฺจคติปริจฺเฉท- ญาณํ, สํยุตฺตเก ^๓- อาคตานิ เตสตฺตติญาณานิ, สตฺตสตฺตติญาณานีติ เอวํ อญฺญานิปิ ^๔- อเนกานิ ญาณสหสฺสานิ, เอตํ ญาณพลํ นาม. ^๔- อิธาปิ ญาณพลเมว อธิปฺเปตํ. ญาณญฺหิ อกมฺปิยฏฺเฐน อุปตฺถมฺภนฏฺเฐน จ พลนฺติ วุตฺตํ. อาสภณฺฐานนฺติ เสฏฺฐฏฺฐานํ อุตฺตมฏฺฐานํ. อาสภา วา ปุพฺพพุทฺธา, เตสํ ฐานนฺติ อตฺโถ. อปิจ ควสตเชฏฺฐโก อุสโภ, ควสหสฺสเชฏฺฐโก วสโภ. วชสตเชฏฺฐโก วา อุสโภ, วชสหสฺสเชฏฺฐโก วสโภ. สพฺพควเสฏฺโฐ สพฺพปริสฺสยสโห เสโต ปาสาทิโก มหาภารวโห อสนีสตสทฺเทหิปิ อสมฺปกมฺปิโย นิสโภ, โส อิธ อุสโภติ อธิปฺเปโต. อิทํปิ หิ ตสฺส ปริยายวจนํ. อุสภสฺส อิทนฺติ อาสภํ. ฐานนฺติ จตูหิ ปาเทหิ ปฐวึ อุปฺปีเฬตฺวา อจลฏฺฐานํ. อิทํ ปน อาสภํ วิยาติ อาสภํ. ยเถว หิ นิสภสงฺขาโต อุสโภ อุสภพเลน สมนฺนาคโต จตูหิ ปาเทหิ ปฐวึ อุปฺปีเฬตฺวา อจลฏฺฐาเนน ติฏฺฐติ, เอวํ ตถาคโตปิ ทสหิ ตถาคตพเลหิ สมนฺนาคโต จตูหิ เวสารชฺชปาเทหิ อฏฺฐปริสปฐวึ อุปฺปีเฬตฺวา สเทวเก โลเก เกนจิ ปจฺจตฺถิเกน ปจฺจามิตฺเตน อกมฺปิโย อจลฏฺฐาเนน ติฏฺฐติ. เอวํ ติฏฺฐมาโน จ ตํ อาสภณฺฐานํ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. นารายนสงฺฆาตพลนฺติปิ, @สุ. วิ. ๒/๗๖๐/๔๒๕ ป.สู. ๑/๑๔๘/๓๔๖ ^๒ ม.มู. ๑๒/๑๔๘/๑๐๗ มหาสีหนาทสุตฺต @^๓ สํ.นิ. ๑๖/๓๔/๕๘ ทุติยญาณวตฺถุสุตฺต ^๔-๔ ฉ.ม. อเนกานิ ญาณพลํ นาม

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๓๒๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=16&page=326&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=7317&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=7317&modeTY=2&pagebreak=1#p326