อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๓๔๒.

๔. อุปาลิวคฺค ๑. อุปาลิสุตฺตวณฺณนา [๓๑] จตุตฺถสฺส ปฐเม สํฆสุฏฺฐุตายาติอาทีสุ สํฆสุฏฺฐุตา นาม สํฆสฺส สุฏฺฐุ ภาโว, "สุฏฺฐุ เทวา"ติ อาคตฏฺฐาเน วิย "สุฏฺฐุ ภนฺเต"ติ ปิยวจนสมฺปฏิจฺฉนภาโว. ^๑- โย จ ตถาคตสฺส วจนํ สมฺปฏิจฺฉติ, ตสฺส ตํ ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขาย สํวตฺตติ. ตสฺมา สํฆสฺส "สุฏฺฐุ ภนฺเต"ติ มม วจนสมฺปฏิจฺฉนตฺถํ ปญฺญตฺตํ อสมฺปฏิจฺฉเน อาทีนวํ สมฺปฏิจฺฉเน จ อานิสํสํ ทสฺเสตฺวา, น พลกฺกาเรน อภิภวิตฺวาติ เอตมตฺถํ อาวิกโรนฺโต อาห สํฆสุฏฺฐุตายาติ. สํฆผาสุตายาติ สํฆสฺส ผาสุตาย, ^๒- สหชีวิตาย สุขวิหารตฺถายาติ อตฺโถ. ทุมฺมงฺกูนํ ปุคฺคลานํ นิคฺคหายาติ ทุมฺมงฺกู นาม ทุสฺสีลปุคฺคลา, เย มงฺกุตํ อาปาทิยมานาปิ ทุกฺเขน อาปชฺชนฺติ, วีติกฺกมํ กโรนฺตา วา กตฺวา วา น ลชฺชนฺติ, เตสํ นิคฺคหตฺถาย. เต หิ สิกฺขาปเท อสติ "กึ ตุเมฺหหิ ทิฏฺฐํ, กึ สุตํ, กึ อเมฺหหิ กตํ, กตมสฺมึ วตฺถุสฺมึ กตมํ อาปตฺตึ อาโรเปตฺวา ^๓- อเมฺห นิคฺคณฺหถา"ติ สํฆํ วิเหเฐสฺสนฺติ. ^๔- สิกฺขาปเท ปน สติ เตสํ ^๕- สํโฆ สิกฺขาปทํ ทสฺเสตฺวา สห ธมฺเมน นิคฺคเหสฺสติ. เตน วุตฺตํ "ทุมฺมงฺกูนํ ปุคฺคลานํ นิคฺคหายา"ติ. เปสลานนฺติ ปิยสีลานํ ภิกฺขูนํ ผาสุวิหารตฺถาย. ปิยสีลา หิ ภิกฺขู กตฺตพฺพากตฺตพฺพํ สาวชฺชานวชฺชํ เวลํ มริยาทญฺจ อชานนฺตา สิกฺขาตฺตยปาริปูริยา ฆฏมานา กิลมนฺติ, เต ปน สาวชฺชานวชฺชํ เวลํ มริยาทญฺจ ญตฺวา สิกฺขาตฺตยปาริปูริยา ฆฏมานา นาติกิลมนฺติ. ^๖- เตน เตสํ สิกฺขาปทปญฺญาปนํ ผาสุวิหาราย สํวตฺตติ. ^๗- โย วา ทุมฺมงฺกูนํ ปุคฺคลานํ นิคฺคโห, เสฺวว เตสํ ผาสุวิหาโร. ทุสฺสีลปุคฺคเล @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. วจน... ^๒ ฉ.ม. ผาสุภาวาย ^๓ ฉ.ม. โรเปตฺวา @^๔ ฉ.ม. วิเหเฐยฺยุํ ^๕ ฉ.ม. เต ^๖ ฉ.ม. น กิลมนฺติ ^๗ ฉ.ม. น กิลมนฺติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๓๔๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=16&page=342&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=7690&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=7690&modeTY=2&pagebreak=1#p342