อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๓๔๒.

๔. อุปาลิวคฺค ๑. อุปาลิสุตฺตวณฺณนา [๓๑] จตุตฺถสฺส ปเม สํฆสุฏฺุตายาติอาทีสุ สํฆสุฏฺุตา นาม สํฆสฺส สุฏฺุ ภาโว, "สุฏฺุ เทวา"ติ อาคตฏฺาเน วิย "สุฏฺุ ภนฺเต"ติ ปิยวจนสมฺปฏิจฺฉนภาโว. ^๑- โย จ ตถาคตสฺส วจนํ สมฺปฏิจฺฉติ, ตสฺส ตํ ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขาย สํวตฺตติ. ตสฺมา สํฆสฺส "สุฏฺุ ภนฺเต"ติ มม วจนสมฺปฏิจฺฉนตฺถํ ปญฺตฺตํ อสมฺปฏิจฺฉเน อาทีนวํ สมฺปฏิจฺฉเน จ อานิสํสํ ทสฺเสตฺวา, น พลกฺกาเรน อภิภวิตฺวาติ เอตมตฺถํ อาวิกโรนฺโต อาห สํฆสุฏฺุตายาติ. สํฆผาสุตายาติ สํฆสฺส ผาสุตาย, ^๒- สหชีวิตาย สุขวิหารตฺถายาติ อตฺโถ. ทุมฺมงฺกูนํ ปุคฺคลานํ นิคฺคหายาติ ทุมฺมงฺกู นาม ทุสฺสีลปุคฺคลา, เย มงฺกุตํ อาปาทิยมานาปิ ทุกฺเขน อาปชฺชนฺติ, วีติกฺกมํ กโรนฺตา วา กตฺวา วา น ลชฺชนฺติ, เตสํ นิคฺคหตฺถาย. เต หิ สิกฺขาปเท อสติ "กึ ตุเมฺหหิ ทิฏฺ, กึ สุตํ, กึ อเมฺหหิ กตํ, กตมสฺมึ วตฺถุสฺมึ กตมํ อาปตฺตึ อาโรเปตฺวา ^๓- อเมฺห นิคฺคณฺหถา"ติ สํฆํ วิเหเสฺสนฺติ. ^๔- สิกฺขาปเท ปน สติ เตสํ ^๕- สํโฆ สิกฺขาปทํ ทสฺเสตฺวา สห ธมฺเมน นิคฺคเหสฺสติ. เตน วุตฺตํ "ทุมฺมงฺกูนํ ปุคฺคลานํ นิคฺคหายา"ติ. เปสลานนฺติ ปิยสีลานํ ภิกฺขูนํ ผาสุวิหารตฺถาย. ปิยสีลา หิ ภิกฺขู กตฺตพฺพากตฺตพฺพํ สาวชฺชานวชฺชํ เวลํ มริยาทญฺจ อชานนฺตา สิกฺขาตฺตยปาริปูริยา ฆฏมานา กิลมนฺติ, เต ปน สาวชฺชานวชฺชํ เวลํ มริยาทญฺจ ตฺวา สิกฺขาตฺตยปาริปูริยา ฆฏมานา นาติกิลมนฺติ. ^๖- เตน เตสํ สิกฺขาปทปญฺาปนํ ผาสุวิหาราย สํวตฺตติ. ^๗- โย วา ทุมฺมงฺกูนํ ปุคฺคลานํ นิคฺคโห, เสฺวว เตสํ ผาสุวิหาโร. ทุสฺสีลปุคฺคเล @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. วจน... ^๒ ฉ.ม. ผาสุภาวาย ^๓ ฉ.ม. โรเปตฺวา @^๔ ฉ.ม. วิเหเยฺยุํ ^๕ ฉ.ม. เต ^๖ ฉ.ม. น กิลมนฺติ ^๗ ฉ.ม. น กิลมนฺติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๓๔๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=16&page=342&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=7690&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=7690&pagebreak=1#p342