อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ ภาษาบาลี อักษรไทย
องฺ.อ. (มโนรถ.๓)
หน้าที่ ๓๘๓.

ปตนํ ปสฺสตีติ ๑- อตฺโถ. เนว ปฐวึ นิสฺสาย ฌายตีติ สมาปตฺติสุขนิกนฺติยา อภาเวน
ปฐวีอารมฺมณาย จตุกฺกปญฺจกชฺฌานสญฺญาย น ฌายติ, นิกนฺติยา อภาเวเนว โส
อาชานีโย นาม โหตีติ. ฌายติ จ ปนาติ นิพฺพานารมฺมณาย ผลสมาปตฺติยา
ฌายติ. ปฐวิยํ ปฐวีสญฺญา วิภูตา โหตีติ ปฐวารมฺมเณ อุปฺปนฺนา จตุกฺก-
ปญฺจกชฺฌานสญฺญา วิภูตา ปากฏา โหติ. "วิภูตา ภนฺเต รูปสญฺญา อวิภูตา
อฏฺฐิกสญฺญา"ติ อิมสฺมิญฺหิ สุตฺเต สมติกฺกมสฺส อตฺถิตาย วิภูตตา วุตฺตา, อิธ ปน
วิปสฺสนาวเสน อนิจฺจทุกฺขานตฺตโต ทิฏฺฐตฺตา วิภูตา นาม  ชาตา. อาโปสญฺญาทีสุปิ
เอเสว นโย. เอวเมตฺถ เหฏฺฐา วิย สมาปตฺติวเสน สมติกฺกมํ อวตฺวา
วิปสฺสนาวารวเสน ๒- สมติกฺกโม วุตฺโต. เอวํฌายีติ เอวํ วิปสฺสนาปฏิปาฏิยา
อาคนฺตฺวา อุปฺปาทิตาย ผลสมาปตฺติยา ฌายนฺโต.
                       ๑๐. โมรนิวาปสุตฺตวณฺณนา
     [๑๐] ทสเม อจฺจนฺตนิฏฺโฐติ อนฺตํ อตีตตฺตา ๓- อจฺจนฺตสงฺขาตํ อวินาสธมฺมํ
นิพฺพานํ นิฏฺฐา อสฺสาติ อจฺจนฺตนิฏฺโฐ. อิมินา นเยน เสสปทานิ เวทิตพฺพานิ.
ชเนตสฺมินฺติ ชนิตสฺมึ, ปชายาติ อตฺโถ. เย โคตฺตปฏิสาริโนติ เย ชนา  ตสฺมึ
โคตฺเต  ปฏิสรนฺติ "อหํ โคตโม อหํ กสฺสโป"ติ,   เตสุ โลเก โคตฺตปฏิสารีสุ ขตฺติโย
เสฏฺโฐ. อนุมตา มยาติ มม สพฺพญฺญุตญาเณน สทฺธึ สํสนฺเทตฺวา เทสิตา มยา
อนุญฺญาตา. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติ.
                         นิสฺสยวคฺโค ปฐโม.
                         --------------
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. วิปสฺสตีติ  ๒ ฉ.ม. วิปสฺสนาจารวเสน  ๓ สี.,ม. อติกฺกนฺตา


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๓๘๓.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=16&page=383&pages=1&modeTY=2&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=8577&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=8577&modeTY=2&pagebreak=1#p383