อรรถกถาเล่มที่ ๑๗ หน้าที่ ๔๓.

อมฺหากํ อนฺโตคตานี"ติ, เอวเมว น อฏฺฐิมิญฺชํ ชานาติ "อหํ อฏฺฐีนํ อนฺโตคตนฺ"ติ, นปิ อฏฺฐีนิ ชานนฺติ "อฏฺฐิมญฺชํ อมฺหากํ อนฺโตคตนฺ"ติ. อาโภคปจฺจเวกฺขณวิรหิตา หิ เอเต ธมฺมา ฯเปฯ น ปุคฺคโลติ. ปริจฺเฉทโต อฏฺฐีนํ อพฺภนฺตรตเลหิ อฏฺฐิมิญฺชภาเคน จ ปริจฺฉินฺนนฺติ ววตฺถเปติ. อยเมตสฺส สภาคปริจฺเฉโท, วิสภาคปริจฺเนโท ปน เกสสทิโส เอวาติ เอวํ อฏฺฐิมิญฺชํ วณฺณาทิโต ววตฺถเปติ. ตโต ปรํ สรีรสฺส อพฺภนฺตเร ทฺวิโคฬกปฺปเภทมฺปิ วกฺกํ วณฺณโต มนฺทรตฺตํ ปาฬิพทฺธกฏฺฐิกวณฺณนฺติ ววตฺถเปติ. สณฺฐานโต คามทารกานํ สุตฺตาวุตกีฬาโคฬกสณฺฐานนฺติ, เอกวณฺฏสหการทฺวยสณฺฐานนฺติปิ เอเก. ทิสโต อุปริมาย ทิสาย ชาตํ. โอกาสโต คลวาฏกา วินิกฺขนฺเตน เอกมูเลน โถกํ คนฺตฺวา ทฺวิธา ภินฺเนน ถูลนหารุนาปิ อุปนิพทฺธํ หุตฺวา หทยมํสํ ปริกฺขิปิตฺวา ฐิตนฺติ. ตตฺถ ยถา วณฺฏูปนิพทฺธํ สหการทฺวยํ น ชานาติ "อหํ วณฺเฏน อุปนิพทฺธนฺ"ติ, นาปิ วณฺฏํ ชานาติ "มยา สหการทฺวยํ อุปนิพทฺธนฺ"ติ, เอวเมว น วกฺกํ ชานาติ "อหํ ถูลนหารุนา อุปนิพทฺธนฺ"ติ, นปิ ถูลนหารุ ชานาติ "มยา วกฺกํ อุปนิพทฺธนฺ"ติ. อาโภคปจฺจเวกฺขณวิรหิตา หิ เอเต ธมฺมา ฯเปฯ น ปุคฺคโลติ. ปริจฺเฉทโต วกฺกํ วกฺกภาเคน ปริจฺฉินฺนนฺติ ววตฺถเปติ. อยเมตสฺส สภาคปริจฺเฉโท, วิสภาคปริจฺเฉโท ปน เกสสทิโส เอวาติ เอวํ วกฺกํ วณฺณาทิโต ววตฺถเปติ. ตโต ปรํ สรีรสฺส อพฺภนฺตเร หทยํ วณฺณโต รตฺตปทุมปตฺตปิฏฺฐิวณฺณนฺติ ววตฺถเปติ. สณฺฐานโต พาหิรปตฺตานิ อปเนตฺวา อโธมุขฐปิตปทุมมกุลสณฺฐานํ. ตญฺจ อคฺคจฺฉินฺนปุนฺนาคผลมิว วิวเรกปสฺสํ ^๑- พหิ มฏฺฐํ อนฺโต โกสาฏกีผลสฺส อพฺภนฺตรสทิสํ. ปญฺญาพหุลานํ โถกํ วิกสิตํ, มนฺทปญฺญานํ มกุลิตเมว. ยํ รูปํ นิสฺสาย มโนธาตุ จ มโนวิญฺญาณธาตุ จ ปวตฺตนฺติ, ตํ อปเนตฺวา อวเสสมํสปิณฺฑสงฺขาตหทยพฺภนฺตเร อฑฺฒปสตมตฺตํ โลหิตํ สณฺฐาติ, ยํ ^๒- ราคจริตสฺส รตฺตํ, โทสจริตสฺส กาฬกํ, โมหจริตสฺส มํสโธวโนทกสทิสํ, @เชิงอรรถ: ^๑ ม. วิวรํ เอกํ ปสฺสํ, ฉ.ม. วิวเฏกปสฺสํ ^๒ ฉ.ม. ตํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๗ หน้าที่ ๔๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=17&page=43&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=17&A=1098&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=17&A=1098&modeTY=2&pagebreak=1#p43