บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ | |||
อรรถกถาเล่มที่ ๑๗ ภาษาบาลี อักษรไทย ขุทฺทก.อ. (ปรมตฺถโช.) หน้าที่ ๖-๗.
โพเธตา ปชายาติ พุทฺโธ. สพฺพญฺุตาย พุทฺโธติ สพฺพธมฺมพุชฺฌนสมตฺถาย พุทฺธิยา พุทฺโธติ วุตฺตํ โหติ. สพฺพทสฺสาวิตาย พุทฺโธติ สพฺพธมฺมโพธนสมตฺถาย พุทฺธิยา พุทฺโธติ วุตฺตํ โหติ. อนญฺเยฺยตาย ๑- พุทโธติ อญฺเน อโพธิโต สยเมว พุทฺธตฺตา พุทฺโธติ วุตฺตํ โหติ. วิกสิตาย พุทฺโธติ นานาคุณวิกสนโต ๒- ปทุมมิว วิกสนตฺเถน พุทฺโธติ วุตฺตํ โหติ. ขีณาสวสงฺขาเตน พุทฺโธติ เอวมาทีหิ จิตฺตสงฺโกจกรธมฺมปฺปหานโต นิทฺทากฺขยวิพุทฺโธ ปุริโส วิย สพฺพกิเลสนิทฺทากฺขย- วิพุทฺธตฺตา พุทฺโธติ วุตฺตํ โหติ. เอกายนมคฺคํ คโตติ พุทฺโธติ พุทฺธฏฺานํ คมนตฺถปริยายโต ยถา มคฺคํ คโต ปุริโส คโตติ วุจฺจติ, เอวํ เอกายนมคฺคํ คตตฺตาปิ พุทฺโธติ วุจฺจตีติ ทสฺเสตุํ วุตฺตํ. เอโก อนุตฺตรํ สมฺมาสมฺโพธึ อภิสมฺพุทฺโธติ พุทฺโธติ น ปเรหิ พุทฺธตฺตา พุทฺโธ, กินฺตุ สยเมว อนุตฺตรํ สมฺมาสมฺโพธึ อภิสมฺพุทฺธตฺตา พุทฺโธติ วุตฺตํ โหติ. อพุทฺธิวิหตตฺตา พุทฺธิปฏิ- ลาภา พุทฺโธติ พุทฺธิ พุทฺธํ โพธีติ ๓- ปริยายวจนเมตํ. ตตฺถ ยถา นีลรตฺตคุณโยคโต "นีโล ปโฏ รตฺโต ปโฏ"ติ วุจฺจติ, เอวํ พุทฺธิคุณโยคโต พุทฺโธติ าเปตุํ วุตฺตํ โหติ. ตโต ปรํ พุทฺโธติ เนตํ นามนฺติ เอวมาทิ อตฺถมนุคตา อยํ ปญฺตฺตีติ โพธนตฺถํ วุตฺตํ. ๔- เอวรูเปน นเยน สพฺเพสํ ปทานํ พุทฺธสทฺทสฺส สาธนสมตฺโถ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. อยํ พฺยชนโตปิ พุทฺธวิภาวนา ----------- สรณคมนคมกวิภาวนา อิทานิ สรณคมนาทีสุ หึสตีติ สรณํ, สรณคตานํ เตเนว สรณคมเนน ภยํ สนฺตาสํ ทุกฺขํ ทุคฺคตึ ปริกฺกิเลสํ หึสติ วิธมติ นีหรติ นิโปเถตีติ ๕- อตฺโถ. อถวา หิเต ปวตฺตเนน อหิตา จ นิวตฺตเนน สตฺตานํ ภยํ หึสตีติ พุทฺโธ, ภวกนฺตารอุตฺตรเณน อสฺสาสทาเนน จ ธมฺโม, อปฺปกานมฺปิ สกฺการานํ ๖- @เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อนญฺเนยฺยตาย ๒ สี. นานาคุณวิสวนโต. ๓ ฉ.ม.โพโธติ @๔ ฉ.ม. วุตฺตนฺติ ๕ ฉ.ม. นิโรเธตีติ @๖ ฉ.ม. การานํ, สี. อปฺปกานํ การานํ ทานปูชนวเสน อุปนีตสกฺการานํ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗.
วิปุลผลปฏิลาภกรเณน สํโฆ. ตสฺมา อิมินาปิ ปริยาเยน ตํ รตนตฺตยํ สรณํ. ตปฺปสาทตคฺครุตาหิ วิหตวิทฺธํสิตกิเลโส ตปฺปรายนตาการปฺปวตฺโต วา ปรปจฺจโย ๑- วา อปฺปรปจฺจโย วา จิตฺตุปฺปาโท สรณคมนํ. ตํสมงฺคี สตฺโต ตํ สรณํ คจฺฉติ, วุตฺตปฺปกาเรน จิตฺตุปฺปาเทน `เอส เม สรณํ, เอส เม ปรายนนฺ"ติ เอวเมตํ อุเปตีติ อตฺโถ. อุเปนฺโต จ "เอเต มยํ ภนฺเต ภควนฺตํ สรณํ คจฺฉาม ธมฺมญฺจ, อุปาสเก โน ภควา ธาเรตู"ติ ตปุสฺสภลฺลิกาทโย ๒- วิย สมฺมาเนน วา "สตฺถา เม ภนฺเต ภควา, สาวโกหมสฺมี"ติ ๓- มหากสฺสปาทโย วิย สิสฺสภาวูปคมเนน วา "เอวํ วุตเต พฺรหฺมายุ พฺราหฺมโณ อุฏฺายาสนา เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ กริตฺวา เยน ภควา เตนญฺชลิมฺปณาเมตฺวา ติกฺขตฺตุํ อุทานํ อุทาเนสิ `นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส. นโม ฯเปฯ สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสา'ติ" ๔- พฺรหฺมายุอาทโย วิย ตปฺโปณตฺเตน วา, กมฺมฏฺานานุโยคิโน วิย อตฺตสนฺนิยฺยาตเนน วา, อริยปุคฺคลา วิย สรณคมนูปกฺกิเลสสมุจฺเฉเทน วาติ อเนกปฺปการํ วิสยโต กิจฺจโต จ, อุเปติ. อยํ สรณคมนสฺส คมกสฺส จ วิภาวนา. ----------- เภทาเภทผลทีปนา อิทานิ "เภทาเภทํ ผลญฺจาปิ, คมนียญฺจ ทีปเย"ติ วุตฺตานํ เภทาทีนํ อยํ ทีปนา:- เอวํ สรณคตสฺส ปุคฺคลสฺส ทุพฺพิโธ สรณคมนเภโท สาวชฺโช จ อนวชฺโช จ. อนวชฺโช กาลกิริยาย, สาวชฺโช อญฺสตฺถริ วุตฺตปฺปการาย ปวตฺติยา, ตสฺมิญฺจ วุตฺตปฺปการวิปรีตาย ปวตฺติยา. โส ทุพฺพิโธปิ ปุถุชฺชนานเมว. พุทฺธคุเณสุ อญฺาณสํสยมิจฺฉาาณปฺปวตฺติยา จ อนาทราทิปฺปวตฺติยา จ เตสํ สรณํ สงฺกิสิฏฺ โหติ. อริยปุคฺคลา ปน อภินฺนสรณา เจว อสงฺกิลิฏฺสรณา จ โหนฺติ. ยถาห "อฏฺานเมตํ ภิกฺขเว อนวกาโส, ยํ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล อญฺ สตฺถารํ อุทฺทิสฺเสยฺยา"ติ. ๕- ปุถุชฺชนา @เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม., อิ. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ. ๒ สี. ตปสฺสุ... @๓ สํ.นิ. ๑๖/๑๕๔/๒๑๐ จีวรสุตฺต ๔ ม.ม. ๑๓/๓๘๘/๓๗๓ พฺรหฺมายุสุตฺต @๕ ม. อุปริ ๑๔/๑๒๘/๑๑๔ พหุธาตุกสุตฺตเนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๗ หน้าที่ ๖-๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=17&page=6&pages=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=17&A=131&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=17&A=131&pagebreak=1#p6
จบการแสดงผล หน้าที่ ๖-๗.
บันทึก ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]