อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลี อักษรไทย
วินย.อ. (สมนฺต.๒)
หน้าที่ ๑๕๘-๑๖๓.

หน้าที่ ๑๕๘.
อิโต ทานิ ปฏฺาย อสุกํ นาม ทิวสํ น อติกฺกมิสฺสติ อทฺธา
อาคมิสฺสติ เยสํ เยสํ หิ ปญฺา มหตี เตสํ เตสํ ภควติ
เปมํ จ คารโว จ มหา โหตีติ อิมินา นเยนาปิ ชานาติ ฯ เอวํ
พหูหิ การเณหิ ชานาติ ฯ เตนาห นวมํ วา ภควา ทิวสํ ทสมํ
วาติ ฯ เอวํ วุตฺเต ยสฺมา อิทํ สิกฺขาปทํ ปณฺณตฺติวชฺชํ น
โลกวชฺชํ ตสฺมา อายสฺมตา อานนฺเทน วุตฺตทิวสเมว ปริจฺเฉทํ
กโรนฺโต อถโข ภควา ฯเปฯ ธาเรตุนฺติ ฯ อถาเนน เถเรน
อฑฺฒมาโส วา มาโส วา อุทฺทิฏฺโ อภวิสฺส โสปิ ภควตา
อนุญฺาโต อสฺส ฯ
     {๔๖๒-๔๖๓} นิฏฺิตจีวรสฺมินฺติ เยนเกนจิ นิฏฺาเนน นิฏฺิเต จีวรสฺมึ ฯ
ยสฺมา ปเนตํ จีวรํ กรเณนปิ นิฏฺิตํ โหติ นาสนาทีหิปิ ตสฺมาสฺส
ปทภาชเน อตฺถมตฺตเมว ทสฺเสตุํ ภิกฺขุนา จีวรํ กตํ วา โหตีติ
อาทิ วุตฺตํ ฯ ตตฺถ กตนฺติ สูจิกมฺมปริโยสาเนน กตํ ฯ
สูจิกมฺมปริโยสานํ นาม ยงฺกิญฺจิ สูจิยา กตฺตพฺพํ ปาสวฏฺฏคณฺิกวฏฺฏ-
ปริโยสานํ กตฺวา สูจิยา ปฏิสามนํ ฯ นฏฺนฺติ โจราทีหิ หฏํ ฯ
เอตํปิ หิ กรณปลิโพธสฺเสว นิฏฺิตตฺตา นิฏฺิตนฺติ วุจฺจติ ฯ
วินฏฺนฺติ อุปจิกาทีหิ ขาทิตํ ฯ ทฑฺฒนฺติ อคฺคินา ทฑฺฒํ ฯ
จีวราสา วา อุปจฺฉินฺนาติ อสุกสฺมึ นาม กุเล จีวรํ ลภิสฺสามีติ
ยา จีวราสา อุปฺปนฺนา โหติ สา วา อุปจฺฉินฺนา ฯ เอเตสํปิ
หิ กรณปลิโพธสฺเสว นิฏฺิตตฺตา นิฏฺิตภาโว เวทิตพฺโพ ฯ
อุพฺภตสฺมึ กิเนติ กิเน จ อุพฺภตสฺมึ ฯ เอเตน ทุติยสฺส
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๕๙.
ปลิโพธสฺส อภาวํ ทสฺเสติ ฯ ตํ ปน กินํ ยสฺมา อฏฺสุ
มาติกาสุ เอกาย อนฺตรุพฺภาเรน วา อุทฺธรียติ เตนสฺส นิทฺเทเส
อฏฺนฺนํ มาติกานนฺติ อาทิ วุตฺตํ ฯ ตตฺถ อฏฺิมา ภิกฺขเว
มาติกา กินสฺส อุพภาราย ปกฺกมนนฺติกา นิฏฺานนฺติกา
สนฺนิฏฺานนฺติกา นาสนนฺติกา สวนนฺติกา อาสาวจฺเฉทิกา สีมาติกฺกนฺติกา
สหุพฺภาราติ เอวํ อฏฺ มาติกาโย กินกฺขนฺธเก ๑- อาคตา ฯ
อนฺตรุพฺภาโรปิ สุณาตุ เม ภนฺเต สงฺโฆ ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ
สงฺโฆ กินํ อุทฺธเรยฺย เอสา ตฺติ สุณาตุ เม ภนฺเต สงฺโฆ สงฺโฆ
กินํ อุทฺธรติ ยสฺสายสฺมโต ขมติ กินสฺส อุพฺภาโร โส ตุณฺหสฺส
ยสฺส นกฺขมติ โส ภาเสยฺย อุพฺภตํ สงฺเฆน กินํ ขมติ
สงฺฆสฺส ตสฺมา ตุณฺหี เอวเมตํ ธารยามีติ เอวํ ภิกฺขุนีวิภงฺเค ๒-
อาคโต ฯ ตตฺถ ยํ วตฺตพฺพํ ตํ สพฺพํ อาคตฏฺาเนเยว
วณฺณยิสฺสาม ฯ อิธ ปน วุจฺจมาเน ปาลิปิ อาหริตพฺพา โหติ
อตฺโถปิ วตฺตพฺโพ วุตฺโตปิ น จ สุวิญฺเยฺโย โหติ อฏฺาเน
วุตฺตตาย ฯ ทสาหปรมนฺติ ทส อหานิ ปรโม ปริจฺเฉโท อสฺสาติ
ทสาหปรโม ฯ ตํ ทสาหปรมํ กาลํ ธาเรตพฺพนฺติ อตฺโถ ฯ
ปทภาชเน ปน อตฺถมตฺตเมว ทสฺเสตุํ ทสาหปรมตา ธาเรตพฺพนฺติ
วุตฺตํ ฯ อิทํ หิ วุตฺตํ โหติ ทสาหปรมนฺติ เอตฺถ ยา
ทสาหปรมตา ทสาหปรมภาโวติ ฯ อยมตฺโถ เอตฺตโก กาโล
ยาว นาติกฺกมติ ตาว ธาเรตพฺพนฺติ ฯ อธิฏฺิตวิกปฺปิเตสุ
อปริยาปนฺนตฺตา อติเรกํ จีวรนฺติ อติเรกจีวรํ ฯ เตเนวสฺส ปทภาชเน
@เชิงอรรถ: ๑. วิ. มหาวคฺค. ๕/๑๓๙. ๒. วิ. ภิกฺขุนีวิภงฺค. ๓/๑๔๕ ตตฺเถว กินสฺส
@อุทฺธาโรติ ลิขิตํ.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๖๐.
วุตฺตํ อนธิฏฺิตํ อวิกปฺปิตนฺติ ฯ ฉนฺนํ จีวรานํ อญฺตรนฺติ โขมํ
กปฺปาสิกํ โกเสยฺยํ กมฺพลํ สาณํ ภงฺคนฺติ ๑- อิเมสํ ฉนฺนํ จีวรานํ
อญฺตรํ ฯ เอเตน จีวรสฺส ชาตึ ทสฺเสตฺวา อิทานิ ปมาณํ
ทสฺเสตุํ วิกปฺปนูปคํ ปจฺฉิมนฺติ อาห ฯ ตสฺส ปมาณํ ทีฆโต
เทฺว วิทตฺถิโย ติริยํ วิทตฺถิ ฯ ตตฺรายํ ปาลิ อนุชานามิ ภิกฺขเว
อายาเมน อฏฺงฺคุลํ สุคตงฺคุเลน จตุรงฺคุลํ วิตฺถตํ ปจฺฉิมํ จีวรํ
วิกปฺเปตุนฺติ ๒- ฯ ตํ อติกฺกามยโต นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยนฺติ ตํ
ยถาวุตฺตชาติปฺปมาณํ จีวรํ ทสาหปรมํ กาลํ อติกฺกามยโต
เอตฺถนฺตเร ยถา อติเรกจีวรํ น โหติ ตถา อกุพฺพโต นิสฺสคฺคิยํ
ปาจิตฺติยํ ฯ ตญฺจ จีวรํ นิสฺสคฺคิยํ โหติ ปาจิตฺติยาปตฺติ
จสฺส โหตีติ อตฺโถ ฯ อถวา นิสฺสชฺชนํ นิสฺสคฺคิยํ ฯ
ปุพฺพภาเค กตฺตพฺพสฺส วินยกมฺมสฺเสตํ นามํ ฯ นิสฺสคฺคิยมสฺส อตฺถีติ
นิสฺสคฺคิยมิจฺเจว ฯ กินฺตํ ฯ ปาจิตฺติยํ ฯ ตํ อติกฺกามยโต
นิสฺสคฺคิยวินยกมฺมํ ปาจิตฺติยํ โหตีติ อยเมตฺถ อตฺโถ ฯ ปทภาชเน
ปน ปมํ ตาว อตฺถวิกปฺปํ ทสฺเสตุํ ตํ อติกฺกามยโต นิสฺสคฺคิยํ
โหตีติ มาติกํ เปตฺวา เอกาทเส อรุณุคฺคมเน นิสฺสคฺคิยํ โหติ
นิสฺสชฺชิตพฺพนฺติ วุตฺตํ ฯ ปุน ยสฺส จ นิสฺสชฺชิตพฺพํ ยถา จ
นิสฺสชชิตพฺพํ ตํ ทสฺเสตุํ สงฺฆสฺส วาติอาทิ วุตฺตํ ฯ ตตฺถ เอกาทเส
อรุณฺคฺคมเนติ เอตฺถ ยํ ทิวสํ จีวรํ อุปฺปนฺนํ ตสฺส โย อรุโณ
โส อุปฺปนฺนทิวสํ นิสฺสิโต ตสฺมา จีวรุปฺปาททิวเสน สทฺธึ
เอกาทเส อรุณุคฺคมเน นิสฺสคฺคิยํ โหตีติ เวทิตพฺพํ ฯ สเจปิ
@เชิงอรรถ: ๑. วิ. มหาวคฺค. ๕/๑๙๓. ๒. วิ. มหาวคฺค. ๕/๒๑๙.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๖๑.
พหูนิ เอกชฺฌํ พนฺธิตฺวา วา เวเตฺวา วา ปิตานิ เอกาว
อาปตฺติ ฯ อพทฺธา เวิเตสุ วตฺถุคณนาย อาปตฺติโย ฯ
     นิสฺสชฺชิตฺวา อาปตฺติ เทเสตพฺพาติ กถํ เทเสตพฺพา ฯ ยถา
ขนฺธเก วุตฺตํ ฯ กถญฺจ ตตฺถ วุตฺตํ ฯ เอวํ วุตฺตํ เตน ภิกฺขเว
ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ กริตฺวา วุฑฺฒานํ
ภิกฺขูนํ ปาเท วนฺทิตฺวา อุกฺกุฏิกํ นิสีทิตฺวา อญฺชลึ ปคฺคเหตฺวา
เอวมสฺส วจนีโย อหํ ภนฺเต อิตฺถนฺนามํ อาปตฺตึ อาปนฺโน ตํ
ปฏิเทเสมีติ ๑- ฯ อิธ ปน สเจ เอกํ จีวรํ โหติ เอกํ นิสฺสคฺคิยํ
ปาจิตฺติยนฺติ วตฺตพฺพํ ฯ สเจ เทฺว เทฺวติ วตฺตพฺพํ ฯ สเจ
พหูนิ สมฺพหุลาติ วตฺตพฺพํ ฯ นิสฺสชฺชเนปิ สเจ เอกํ ยถา
ปาลิเมว อิทํ เม ภนฺเต จีวรนฺติ วตฺตพฺพํ ฯ สเจ เทฺว วา พหูนิ
วา อิมานิ เม ภนฺเต จีวรานิ ทสาหาติกฺกนฺตานิ นิสฺสคฺคิยานิ
อิมานาหํ สงฺฆสฺส นิสฺสชฺชามีติ วตฺตพฺพํ ฯ ปาลึ วตฺตุํ อสกฺโกนฺเตน
อญฺถาปิ วตฺตพฺพํ ฯ พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน อาปตฺติ
ปฏิคฺคเหตพฺพาติ ขนฺธเก วุตฺตนเยเนว ปฏิคฺคเหตพฺพา ฯ เอวญฺหิ
ตตฺถ วุตฺตํ พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ สุณาตุ
เม ภนฺเต สงฺโฆ อยํ อิตฺถนฺนาโม ภิกฺขุ อาปตฺตึ สรติ วิวรติ
อุตฺตานีกโรติ เทเสติ ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ อหํ อิตฺถนฺนามสฺส
ภิกฺขุโน อาปตฺตึ ปฏิคฺคณฺเหยฺยนฺติ ๒- ฯ เตน วตฺตพฺโพ ปสฺสสีติ ๓- ฯ
อาม ปสฺสามีติ ๔- ฯ อายตึ สํวเรยฺยาสีติ ๕- ฯ สาธุ สุฏฺุ สํวริสฺสามีติ ฯ
ทฺวีสุ ปน สมฺพหุลาสุ วา ปุริมนเยเนว วจนเภโท าตพฺโพ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑-๒-๓-๔-๕. วิ. จุลฺลวคฺค ๖/๓๗๐.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๖๒.
จีวรทาเนปิ สงฺโฆ อิมํ จีวรํ อิมานิ จีวรานิ วตฺถุวเสน วจนเภโท
เวทิตพฺโพ ฯ คณสฺส จ ปุคฺคลสฺส จ นิสฺสชฺชเนปิ เอเสว นโย ฯ
อาปตฺติเทสนาปฏิคฺคหเณสุ ปเนตฺถ อยํ ปาลิ เตน ภิกฺขเว ภิกฺขุนา
สมฺพหุเล ภิกฺขู อุปสงฺกมิตฺวา เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ กริตฺวา วุฑฺฒานํ
ภิกฺขูนํ ปาเท วนฺทิตฺวา อุกฺกุฏิกํ นิสีทิตฺวา อญฺชลึ ปคฺคเหตฺวา
เอวมสฺสุ วจนียา อหํ ภนฺเต อิตฺถนฺนามํ อาปตฺตึ อาปนฺโน ตํ
ปฏิเทเสมีติ ๑- ฯ พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน เต ภิกฺขู าเปตพฺพา
สุณนฺตุ เม อายสฺมนฺตา อยํ อิตฺถนฺนาโม ภิกฺขุ อาปตฺตึ สรติ วิวรติ
อุตฺตานีกโรติ เทเสติ ยทายสฺมนฺตานํ ปตฺตกลฺลํ อหํ อิตฺถนฺนามสฺส
ภิกฺขุโน อาปตฺตึ ปฏิคฺคณฺเหยฺยนฺติ ๒- ฯ เตน วตฺตพฺโพ
ปสฺสสีติ ๓- ฯ อาม ปสฺสามีติ ๔- ฯ อายตึ สํวเรยฺยาสีติ ๕- ฯ เตน
ภิกฺขุนา เอกํ ภิกฺขุํ อุปสงฺกมิตฺวา เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ กริตฺวา
อุกฺกุฏิกํ นิสีทิตฺวา อญฺชลึ ปคฺคเหตฺวา เอวมสฺส วจนีโย อหํ
อาวุโส อิตฺถนฺนามํ อาปตฺตึ อาปนฺโน ตํ ปฏิเทเสมีติ ๖- ฯ เตน
วตฺตพฺโพ ปสฺสสีติ ๗- ฯ อาม ปสฺสามีติ ๘- ฯ อายตึ สํวเรยฺยาสีติ ๙- ฯ
ตตฺถ ปุริมนเยเนว อาปตฺติยา นามคฺคหณญฺจ วจนเภโท จ
เวทิตพฺโพ ฯ ยถา จ คณสฺส นิสฺสชฺชเน เอวํ ทฺวินฺนํ นิสฺสชฺชเนปิ
ปาลิ เวทิตพฺพา ฯ ยทิ หิ วิเสโส ภเวยฺย ยเถว อนุชานามิ
ภิกฺขเว ติณฺณํ ปาริสุทฺธิอุโปสถํ กาตุํ เอวญฺจ ปน ภิกฺขเว
กาตพฺโพ พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน เต ภิกฺขู าเปตพฺพาติ ๑๐-
อาทินา นเยน ติณฺณํ ปาริสุทฺธิอุโปสถํ วตฺวา ปุน อนุชานามิ
@เชิงอรรถ: ๑-๒-๓-๔-๕. วิ. จุลฺลวคฺค ๖/๓๖๙-๓๗๐. ๖-๗-๘-๙. วิ. จุสฺลวคฺค. ๖/๓๕๘-๓๖๙.
@๑๐. วิ. มหาวคฺค. ๔/๒๔๓.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๖๓.
ภิกฺขเว ทฺวินฺนํ ปาริสุทฺธิอุโปสถํ กาตุํ เอวญฺจ ปน ภิกฺขเว
กาตพฺโพ เถเรน ภิกฺขุนา เอกํสํ อุตฺตราสงฺคนฺติ ๑- อาทินา นเยน
วิสุํเยว ทฺวินฺนํ ปาริสุทฺธิอุโปสโถ วุตฺโต เอวํ อิธาปิ วิสุํ ปาลึ
วเทยฺย ฯ ยสฺมา ปน นตฺถิ ตสฺมา อวตฺวา คโตติ คณสฺส
วุตฺตา ปาลิเยเวตฺถ ปาลิ ฯ อาปตฺติคฺคหเณ ปน อยํ วิเสโส ยถา
คณสฺส นิสฺสชฺชิตฺวา อาปตฺติยา เทสิยมานาย อาปตฺติปฏิคฺคาหโก
ภิกฺขุ ตฺตึ เปติ เอวํ อฏฺเปตฺวา ทฺวีสุ อญฺตเรน ยถา
เอกปุคฺคโล ปฏิคฺคณฺหาติ เอวํ อาปตฺติ ปฏิคฺคเหตพฺพา ฯ ทฺวินฺนํ
หิ ตฺติฏฺปนา นาม นตฺถิ ฯ ยทิ หิ สิยา ทฺวินฺนํ ปาริสุทฺธิอุโปสถํ
วิสุํ น วเทยฺย ฯ นิสฺสฏฺจีวรทาเนปิ ยถา อิมํ จีวรํ
อายสฺมโต ทมฺมีติ เอโก วทติ เอวํ อิมํ จีวรํ อายสฺมโต เทมาติ
วตฺตุํ วฏฺฏติ ฯ อิโต ครุกตรานิ หิ ตฺติทุติยกมฺมานิปิ อปโลเกตฺวา
กาตพฺพานีติ วุตฺตานิ อตฺถิ ฯ เตสํ เอตํ อนุโลมํ ฯ นิสฺสฏฺจีวรํ
ปน ทาตพฺพเมว อทาตุํ น ลพฺภติ ฯ วินยกมฺมมตฺตํ เหตํ ฯ
น ตํ เตน สงฺฆสฺส วา คณสฺส วา ปุคฺคลสฺส วา ทินฺนเมว
โหตีติ ฯ
     {๔๖๘} ทสาหาติกฺกนฺเต อติกฺกนฺตสญฺีติ ทสาหํ อติกฺกนฺเต จีวเร
อติกฺกนฺตํ อิทนฺติ เอวํสญฺี ฯ ทสาเห วา อติกฺกนฺเต อติกฺกนฺโต
ทสาโหติ เอวํสญฺี ฯ นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยนฺติ น อิธ สญฺา
รกฺขติ โยปิ เอวํสญฺี ตสฺสาปิ ตํ จีวรํ นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยาปตฺติ
จสฺส นิสฺสคฺคิยวินยกมฺมํ วา ปาจิตฺติยนฺติ อุโภปิ อตฺถวิกปฺปา
@เชิงอรรถ: ๑. วิ. มหาวคฺค ๔/๒๔๓-๒๔๔.


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้าที่ ๑๕๘-๑๖๓.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=2&page=158&pages=6&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=2&A=3302&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=2&A=3302&pagebreak=1#p158