อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลี อักษรไทย
วินย.อ. (สมนฺต.๒)
หน้าที่ ๓๕๒-๓๕๗.

หน้าที่ ๓๕๒.
อภิณฺหํ ลาภตณฺหาย ปน อากฑฺฒิยมานหทยา ตาสํ อุปสฺสยํ
อคมํสุ ฯ ตํ สนฺธาย วุตฺตํ ภิกฺขุนิโย อุปสงฺกมิตฺวาติ ฯ ตาปิ
ภิกฺขุนิโย จลจิตฺตตาย เตสํ วจนํ อกํสุเยว ฯ เตน วุตฺตํ อถโข
ตา ภิกฺขุนิโย ฯเปฯ นิสีทึสูติ ๑- ฯ ติรจฺฉานกถนฺติ สคฺคมคฺคคมเนปิ
ติรจฺฉานภูตํ ราชกถาทิมเนกวิธํ นิรตฺถกกถํ ฯ อิทฺโธติ สมิทฺโธ ฯ
สหิตตฺโถ คมฺภีโร พหุรโส ลกฺขณปฏิเวธสํยุตฺโตติ อธิปฺปาโย ฯ
     {๑๔๕-๑๔๗} อนุชานามิ ภิกฺขเวติ เอตฺถ ยสฺมา เต ภิกฺขู มา ตุมฺเห ภิกฺขเว
ภิกฺขุนิโย โอวทิตฺถาติ วุจฺจมานา อธิฏฺฐสจฺจตฺตา ตถาคเต อาฆาตํ
พนฺธิตฺวา อปายูปคา ภเวยฺยุํ ตสฺมา เตสํ ตํ อปายูปคตํ
ปริหรนฺโต ภควา อญฺเญเนว อุปาเยน เต ภิกฺขุโนวาทโต
ปริพาหิเร กตฺตุกาโม อิทํ ภิกฺขุนีโอวาทสมฺมตึ อนุชานาตีติ
เวทิตพฺโพ ฯ เอวํ อิธ ปริพาหิเร กตฺตุกามฺยตาย อนุชานิตฺวา
ปรโต กโรนฺโตว อนุชานามิ ภิกฺขเว อฏฺฐหงฺเคหิ สมนฺนาคตนฺติ ๒-
อาทิมาห ฯ อิมานิ หิ อฏฺฐ องฺคานิ ฉพฺพคฺคิยานํ สุปินนฺเตนปิ
น ภูตปุพฺพานีติ ฯ
     ตตฺถ สีลมสฺส อตฺถีติ สีลวา ฯ อิทานิ ยญฺจ อตฺถิ สีลํ
ยถา จ ตสฺส อตฺถิ นาม โหติ ตํ ทสฺเสนฺโต ปาฏิโมกฺขสํวรสํวุโตติ
อาทิมาห ฯ ตตฺถ ปาฏิโมกฺโขว สํวโร ปาฏิโมกฺขสํวโร ฯ
ปาฏิโมกฺขสํวเรน สํวุโต สมนฺนาคโตติ ปาฏิโมกฺขสํวรสํวุโต ฯ
วิหรตีติ วตฺตติ ฯ วุตฺตํ เหตํ วิภงฺเค ปาฏิโมกฺขนฺติ สีลํ
ปติฏฺฐา อาทิ จรณํ สํยโม สํวโร มุขํ ปมุขํ กุสลานํ ธมฺมานํ
@เชิงอรรถ: ๑. ๒. วิ. มหาวิภงฺค. ๒/๒๖๗ ๒๖๘.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๕๓.
สมาปตฺติยา สํวโรติ กายิโก อวีติกฺกโม วาจสิโก อวีติกฺกโม
กายิกวาจสิโก อวีติกฺกโม สํวุโตติ อิมินา ปาฏิโมกฺขสํวเรน
อุเปโต โหติ สมุเปโต อุปคโต ๑- สมุปาคโต อุปฺปนฺโน สมุปฺปนฺโน
สมนฺนาคโต เตน วุจฺจติ ปาฏิโมกฺขสํวรสํวุโตติ วิหรตีติ อิริยติ
วตฺตติ ปาเลติ ยเปติ ยาเปติ จรติ วิหรติ เตน วุจฺจติ วิหรตีติ ๒- ฯ
อาจารโคจรสมฺปนฺโนติ มิจฺฉาชีวปฏิเสธเกน นเวฬุทานาทินา
อาจาเรน เวสิยาทิอโคจรํ ปหาย สทฺธาสมฺปนฺนกุลาทินา จ โคจเรน
สมฺปนฺโน อาจารโคจรสมฺปนฺโน ฯ อณุมตฺเตสุ วชฺเชสุ ภยทสฺสาวีติ
อปฺปมตฺตเกสุ วชฺเชสุ ภยทสฺสาวี ฯ ตานิ วชฺชานิ ภยโต
ทสฺสนสีโลติ วุตฺตํ โหติ ฯ สมาทาย สิกฺขติ สิกฺขาปเทสูติ
อธิสีลสิกฺขาทิภาเวน ติธา ฐิเตสุ สิกฺขาปเทสุ ตํตํ สิกฺขาปทํ สมาทาย
สมฺมา อาทาย สาธุกํ คเหตฺวา อวิชหนฺโต สิกฺขตีติ อตฺโถ ฯ
อยเมตฺถ สงฺเขโป ฯ วิตฺถารํ ปน โย อิจฺฉติ เตน
ปปญฺจสูทนิยํ วา มชฺฌิมฏฺฐกถายํ สมฺโมหวิโนทนิยํ วา วิภงฺคฏฺฐกถายํ
วิสุทฺธิมคฺคโต วา คเหตพฺโพ ฯ พหุํ สุตมสฺสาติ พหุสฺสุโต ฯ
สุตํ ธาเรตีติ สุตธโร ฯ ยทสฺส ตํ พหุสฺสุตํ นาม ตํ น
สุตมตฺตเมว อถโข ตํ ธาเรตีติ อตฺโถ ฯ มญฺชุสายํ วิย รตนํ
สุตํ สนฺนิจิตมสฺมินฺติ สุตสนฺนิจโย ฯ เอเตน ยํ โส สุตํ ธาเรติ
ตสฺส มญฺชุสาย โคเปตฺวา สนฺนิจิตรตนสฺเสว จิรกาเลนาปิ อวินาสํ
ทสฺเสติ ฯ อิทานิ ตํ สุตํ สรูปโต ทสฺเสนฺโต เยเต ธมฺมาติ
อาทิมาห ฯ ตํ เวรญฺชกณฺเฑ วุตฺตนยเมว ฯ อิทํ ปเนตฺถ
@เชิงอรรถ: ๑. ปาลิยํ อุปาคโตติ ทิสฺสติ ฯ ๒. อภิ. วิ. ๓๕/๑๓๑.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๕๔.
นิคมนํ ฯ ตถารูปาสฺส ธมฺมา พหุสฺสุตา โหนฺติ ตสฺมา พหุสฺสุโต
ธตา ตสฺมา สุตธโร วจสา ปริจิตา มนสานุเปกฺขิตา ทิฏฺฐิยา
สุปฏิวิทฺธา ตสฺมา สุตสนฺนิจโย ฯ ตตฺถ วจสา ปริจิตาติ วาจาย
ปคุณีกตา ฯ มนสานุเปกฺขิตาติ มนสา อนุเปกฺขิตา อาวชฺชนฺตสฺส
ทีปสหสฺเสน โอภาสิตา วิย โหนฺติ ฯ ทิฏฺฐิยา สุปฏิวิทฺธาติ อตฺถโต
จ การณโต จ ปญฺญาย สุฏฺฐุ ปฏิวิทฺธา สุปจฺจกฺขีกตา โหนฺติ ฯ
     อยํ ปน พหุสฺสุโต นาม ติวิโธ โหติ นิสฺสยมุจฺจนโก
ปริสูปฏฺฐาปโก ภิกฺขุโนวาทโกติ ฯ ตตฺถ นิสฺสยมุจฺจนเกน
อุปสมฺปทาย ปญฺจวสฺเสน สพฺพนฺติเมน ปริจฺเฉเทน เทฺว มาติกา
ปคุณา วาจุคฺคตา กาตพฺพา ปกฺขทิวเสสุ ธมฺมสฺสวนตฺถาย
สุตฺตนฺตโต จตฺตาโร ภาณวารา สมฺปตฺตานํ ปริกถนตฺถาย
อนฺธกวินฺทมหาราหุโลวาทอมฺพฏฺฐสทิโส เอโก กถามคฺโค
สงฺฆภตฺตมงฺคลามงฺคเลสุ อนุโมทนตฺถาย ติสฺโส อนุโมทนา
อุโปสถปฺปวารณาทิชานนตฺถํ กมฺมากมฺมวินิจฺฉโย สมณธมฺมกรณตฺถํ
สมาธิวเสน วา วิปสฺสนาวเสน วา อรหตฺตปริโยสานเมกํ กมฺมฏฺฐานํ
เอตฺตกํ อุคฺคเหตพฺพํ ฯ เอตฺตาวตา หิ อยํ พหุสฺสุโต โหติ จาตุทฺทิโส
ยตฺถ กตฺถจิ อตฺตโน อิสฺสริเยน วสิตุํ ลภติ ฯ ปริสูปฏฺฐาปเกน
อุปสมฺปทาย ทสวสฺเสน สพฺพนฺติเมน ปริจฺเฉเทน ปริสํ อภิวินเย
วิเนตุํ เทฺว วิภงฺคา ปคุณา วาจุคฺคตา กาตพฺพา ฯ
อสกฺโกนฺเตน ตีหิ ชเนหิ สทฺธึ ปริวตฺตนกฺขมา กาตพฺพา ฯ
กมฺมากมฺมญฺจ ขนฺธกวตฺตญฺจ อุคฺคเหตพฺพํ ฯ ปริสาย ปน
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๕๕.
อภิธมฺมวินยนตฺถํ สเจ มชฺฌิมภาณโก โหติ มูลปณฺณาสโก
อุคฺคเหตพฺโพ ฯ ทีฆภาณเกน มหาวคฺโคปิ ฯ สํยุตฺตภาณเกน
เหฏฺฐิมา วา ตโย วคฺคา มหาวคฺโค วา ฯ องฺคุตฺตรภาณเกน
เหฏฺฐา วา อุปริ วา อุปทฺฒนิกาโย อุคฺคเหตพฺโพ ฯ อสกฺโกนฺเตน
ติกฺกนิปาตโต ปฏฺฐาย เหฏฺฐา อุคฺคเหตุํปิ วฏฺฏติ ฯ มหาปจฺจริยํ
ปน เอกํ คณฺหนฺเตน จตุกฺกนิปาตํ วา ปญฺจกนิปาตํ วา
อุคฺคเหตุํปิ วฏฺฏตีติ วุตฺตํ ฯ ชาตกภาณเกน สอฏฺฐกถํ ชาตกํ
อุคฺคเหตพฺพํ ฯ ตโต โอรํ น วฏฺฏติ ฯ ธมฺมปทํปิ สห วตฺถุนา
อุคฺคเหตุํ วฏฺฏตีติ มหาปจฺจริยํ วุตฺตํ ฯ ตโต ตโต สมุจฺจยํ
กตฺวา มูลปณฺณาสกมตฺตํปิ วฏฺฏติ น วฏฺฏตีติ ฯ น วฏฺฏตีติ
กุรุนฺทฏฺฐกถายํ ปฏิกฺขิตฺตํ ฯ อิตราสุ วิจารณาเยว นตฺถิ ฯ
อภิธมฺเม กิญฺจิ คเหตพฺพนฺติ น วุตฺตํ ฯ ยสฺส ปน สอฏฺฐกถํปิ
วินยปิฏกํ อภิธมฺมปิฏกญฺจ ปคุณํ สุตฺตนฺเต จ วุตฺตปฺปกาโร
คณฺโฐ นตฺถิ ปริสํ อุปฏฺฐาเปตุํ น ลภติ ฯ เยน ปน
สุตฺตนฺตโต จ วินยโต จ วุตฺตปฺปมาโณ คณฺโฐ อุคฺคหิโต อยํ
ปริสูปฏฺฐาปโก พหุสฺสุโต โหติ ทิสาปาโมกฺโข เยนกามํคโม
ปริสํ อุปฏฺฐาเปตุํ ลภติ ฯ ภิกฺขุโนวาทเกน ปน สอฏฺฐกถานิ
ตีนิ ปิฏกานิ อุคฺคเหตพฺพานิ ฯ อสกฺโกนฺเตน จตูสุ นิกาเยสุ
เอกสฺส อฏฺฐกถา ปคุณา กาตพฺพา ฯ เอกนิกาเยน หิ
เสสนิกาเยสุปิ ปญฺหํ กเถตุํ สกฺกิสฺสติ ฯ สตฺตสุ ปกรเณสุ
จตุปฺปกรณสฺส อฏฺฐกถา ปคุณา กาตพฺพา ฯ ตตฺถ ลทฺธนเยน
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๕๖.
หิ เสสสฺปกรเณสุ ปญฺหํ กเถตุํ สกฺกิสฺสติ ฯ วินยปิฏกํ ปน
นานตฺถํ นานากรณํ ตสฺมา ตํ สทฺธึ อฏฺฐกถาย ปคุณํ
กาตพฺพเมว ฯ เอตฺตาวตา จ ภิกฺขุโนวาทโก พหุสฺสุโต นาม
โหตีติ ฯ
     อุภยานิ โข ปนสฺสาติ อาทิ ปน ยสฺมา อญฺญสฺมึ สกเล
นวงฺเคปิ พาหุสจฺเจ สติ สอฏฺฐกถํ วินยปิฏกํ วินา น วฏฺฏติเยว
ตสฺมา วิสุํ วุตฺตํ ฯ ตตฺถ วิตฺถาเรนาติ อุภโตวิภงฺเคน สทฺธึ ฯ
สฺวาคตานีติ สุฏฺฐุ อาคตานิ ฯ ยถา อาคตานิ ปน สฺวาคตานิ
โหนฺติ ตํ ทสฺเสตุํ สุวิภตฺตานีติอาทิ วุตฺตํ ฯ ตตฺถ
สุวิภตฺตานีติ สุฏฺฐุ วิภตฺตานิ ปทปจฺฉาภฏฺฐสงฺกรโทสวิรหิตานิ ฯ
สุปฺปวตฺตีนีติ ปคุณานิ วาจุคฺคตานิ ฯ สุวินิจฺฉิตานิ สุตฺตโสติ
ขนฺธกปริวารโต อาหริตพฺพสุตฺตวเสน สุฏฺฐุ วินิจฺฉิตานิ ฯ
อนุพฺยญฺชนโสติ อกฺขรปทปาริปูริยา จ สุวินิจฺฉิตานิ อขณฺฑานิ
อวิปรีตกฺขรานิ ฯ เอเตน อฏฺฐกถา ทีปิตา ฯ อฏฺฐกถาโต หิ
เอส วินิจฺฉโย โหติ ฯ กลฺยาณวาโจติ สิถิลธนิตาทีนํ
ยถาวิธานวจเนน ปริมณฺฑลปทพฺยญฺชนาย โปริยา วาจาย สมนฺนาคโต
วิสฺสฏฺฐาย อเนลคลาย อตฺถสฺส วิญฺญาปนิยา ฯ กลฺยาณวากฺกรโณติ
มธุรสฺสโร ฯ มาตุคาโม หิ สรสมฺปตฺติรโต ตสฺมา ปริมณฺฑลปทพฺยญฺชนมฺปิ
วจนํ สรสมฺปตฺติรหิตํ หีเฬติ ฯ เยภุยฺเยน ภิกฺขุนีนํ
ปิโย โหติ มนาโปติ สพฺพาสํ ปิโย นาม ทุลฺลโล ฯ พหุสฺสุตานํ
ปน ปณฺฑิตานํ ภิกฺขุนีนํ สีลาจารสมฺปตฺตียา ปิโย โหติ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๕๗.
มนวฑฺฒนโก ฯ ปฏิพโล โหติ ภิกฺขุนิโย โอวทิตุนฺติ สุตฺตญฺจ
การณญฺจ ทสฺเสนฺโต วฏฺฏภเยน ตชฺเชตฺวา ภิกฺขุนิโย โอวทิตุํ
ตาสํ ธมฺมํ เทเสตุํ สมตฺโถ โหติ ฯ กาสายวตฺถวสนายาติ
กาสายวตฺถนิวตฺถาย ฯ ครุธมฺมนฺติ คิหิกาเล ภิกฺขุนิยา กายสํสคฺคํ วา
สิกฺขมานาสามเณรีสุ เมถุนธมฺมํ วา อนชฺฌาปนฺนปุพฺโพ โหติ ฯ มาตุคาโม
หิ ปุพฺเพ กตมนุสฺสรนฺโต สํวเร ฐิตสฺสาปิ ธมฺมเทสนาย คารวํ
น กโรติ ฯ อถวา ตสฺมึเยว อสทฺธมฺเม จิตฺตํ อุปฺปาเทติ ฯ
วีสติวสฺโส วาติ อุปสมฺปทาย วีสติวสฺโส ตโต อติเรกวีสติวสฺโส
วา ฯ เอวรูเปหิ วิสภาเคหิ วตฺถูหิ ปุนปฺปุนํ สมาคจฺฉนฺโตปิ
ทหโร วิย สหสา สีลวินาสํ น สมฺปาปุณาติ ฯ อตฺตโน วยํ
ปจฺจเวกฺขิตฺวา อยุตฺตฏฺฐาเน ฉนฺทราคํ วิเนตุํ ปฏิพโล โหติ ฯ
เตน วุตฺตํ วีสติวสฺโส วา โหติ อติเรกวีสติวสฺโส วาติ ฯ เอตฺถ จ
สีลวาติ อาทิ เอกมงฺคํ พหุสฺสุโตติ อาทิ ทุติยํ อุภยานิ โข
ปนสฺสาติ อาทิ ตติยํ กลฺยาณวาโจ โหติ กลฺยาณวากฺกรโณติ
จตุตฺถํ เยภุยฺเยน ภิกฺขุนีนํ ปิโย โหติ มนาโปติ ปญฺจมํ ปฏิพโล
โหติ ภิกฺขุนิโย โอวทิตุนฺติ ฉฏฺฐํ น โข ปเนตนฺติอาทิ สตฺตมํ
วีสติวสฺโสติอาทิ อฏฺฐมนฺติ เวทิตพฺพํ ฯ {๑๔๘} ญตฺติจตุตฺเถนาติ ปุพฺเพ
วตฺถุสฺมึ วุตฺตนเยเนว ฯ
     ครุธมฺเมหีติ ครุเกหิ ธมฺเมหิ ฯ เต หิ คารวํ กตฺวา ภิกฺขุนีหิ
สมฺปฏิจฺฉิตพฺพตฺตา ครุธมฺมาติ วุจฺจนฺติ ฯ เอกโต อุปสมฺปนฺนาติ
เอตฺถ ภิกฺขุนีนํ สนฺติเก เอกโต อุปสมฺปนฺนาย โย ครุธมฺเมน


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้าที่ ๓๕๒-๓๕๗.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=2&page=352&pages=6&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=2&A=7411&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=2&A=7411&modeTY=2&pagebreak=1#p352