อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ ภาษาบาลี อักษรไทย
อุ.อ. (ปรมตฺถที.)
หน้าที่ ๑๒๐-๑๒๑.

หน้าที่ ๑๒๐.
วาโร, ตํ อิมํ จิเรน ปปญฺจํ กตฺวา อกาสีติ. จิรปฏิกาหนฺติ จิรปฏิโก อหํ,
จิรกาลโต ปฏฺฐาย อหํ อุปสงฺกมิตุกาโมติ สมฺพนฺโธ. เกหิจิ เกหิจีติ เอกจฺเจหิ
เอกจฺเจหิ. อถวา เกหิจิ เกหิจีติ เยหิ วา เตหิ วา. ตตฺถ อาทรภาวํ ๑- ทสฺเสติ.
สตฺถริ อภิปฺปสนฺนสฺส หิ สตฺถุ ทสฺสนธมฺมสฺสวเนสุ วิย น อญฺญตฺถ อาทโร โหติ.
กิจฺจกรณีเยหีติ เอตฺถ อวสฺสํ กาตพฺพํ กิจฺจํ, อิตรํ กรณียํ. ปฐมํ วา กาตพฺพํ
กิจฺจํ, ปจฺฉา กาตพฺพํ กรณียํ. ขุทฺทกํ วา กิจฺจํ, มหนฺตํ กรณียํ. พฺยาวโฏติ
อุสฺสุกฺโก. เอวาหนฺติ เอวํ อิมินา ปกาเรน อหํ นาสกฺขึ อุปสงฺกมิตุํ, น
อคารวาทินาติ  อธิปฺปาโย.
      เอตมตฺถํ วิทิตฺวาติ ทุลฺลเภ พุทฺธุปฺปาเท มนุสฺสตฺตลาเภ จ สตฺตานํ
สกิญฺจนภาเวน กิจฺจปสุตตาย กุสลนฺตราโย โหติ, น อกิญฺจนสฺสาติ เอตมตฺถํ
สพฺพาการโต วิทิตฺวา. อิมํ อุทานนฺติ ตทตฺถปริทีปนเมว อิมํ อุทานํ
อุทาเนสิ.
      ตตฺถ สุขํ วต ตสฺส น โหติ กิญฺจีติ ยสฺส ปุคฺคลสฺส กิญฺจิ รูปาทีสุ
เอกวตฺถุมฺปิ "มเมตนฺ"ติ ตณฺหาย ปริคฺคหิตภาเวน น โหติ นตฺถิ น วิชฺชติ,
สุขํ วต ตสฺส ปุคฺคลสฺส, อโห สุขเมวาติ อตฺโถ. "น โหสี"ติปิ ปาโฐ, ตสฺส
อตีตกาลวเสน อตฺโถ เวทิตพฺโพ. เกจิ ปน น โหติ กิญฺจีติ ปทสฺส "ราคาทิกิญฺจนํ
ยสฺส น โหตี"ติ อตฺถํ วณฺเณนฺติ, ตํ น สุนฺทรํ ปริคฺคหธมฺมวเสน
เทสนาย อาคตตฺตา. ราคาทิกิญฺจนนฺติ ปริคฺคเหตพฺพสฺสาปิ สงฺคเห สติ
ยุตฺตเมว วุตฺตํ สิยา อถวา ยสฺส ปุคฺคลสฺส กิญฺจิ อปฺปมฺปิ กิญฺจนํ
ปลิโพธชาตํ ราคาทิกิญฺจนาภาวโต เอว น โหติ, ตํ ตสฺส อกิญฺจนตฺตํ สุขสฺส
ปจฺจยภาวโต สุขํ วต, อโห สุขนฺติ อตฺโถ. กสฺส ปน น โหติ กิญฺจนนฺติ
เจ, อาห "สงฺขาตธมฺมสฺส พหุสฺสุตสฺสา"ติ. โย จตูหิปิ มคฺคสงฺขาหิ
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. คารวํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๒๑.
โสฬสกิจฺจนิปฺผตฺติยา สงฺขาตธมฺโม กตกิจฺโจ, ตโต เอว ปฏิเวธาพาหุสจฺเจน
พหุสฺสุโต, ตสฺส.
      อิติ ภควา อกิญฺจนภาเว อานิสํสํ ทสฺเสตฺวา สกิญฺจนภาเว อาทีนวํ
ทสฺเสตุํ "สกิญฺจนํ ปสฺสา"ติอาทิมาห. ตสฺสตฺโถ:- ราคาทิกิญฺจนานํ
อามิสกิญฺจนานญฺจ อตฺถิตาย สกิญฺจนํ, สกิญฺจนตฺตา เอว อลทฺธานญฺจ ลทฺธานญฺจ
กามานํ ปริเยสนารกฺขณเหตุ กิจฺจกรณียวเสน "อหํ มมา"ติ คหณวเสน จ
วิหญฺญมานํ วิฆาตํ อาปชฺชมานํ ปสฺสาติ ธมฺมสํเวคปฺปตฺโต สตฺถา อตฺตโน
จิตฺตํ วทติ. ชโน ชนสฺมึ ปฏิพนฺธรูโปติ ๑- สยํ อญฺโญ ชโน สมาโน อญฺญสฺมึ
ชเน "อหํ อิสฺส, มม อยนฺ"ติ ตณฺหาวเสน ปฏิพทฺธสภาโว หุตฺวา วิหญฺญติ
วิฆาตํ อาปชฺชติ. "ปฏิพทฺธจิตฺโต"ติปิ ปาโฐ. อยญฺจ อตฺโถ:-
           "ปุตฺตา มตฺถิ ธนมตฺถิ        อิติ พาโล วิหญฺญติ
            อตฺตา หิ อตฺตโน นตฺถิ      กุโต ปุตฺตา กุโต ธนนฺ"ติ-
อาทีหิ ๒- สุตฺตปเทหิ ทีเปตพฺโพติ.
                       ปญฺจมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                         --------------
                         ๖. คพฺภินีสุตฺตวณฺณนา
      [๑๖] ฉฏฺเฐ อญฺญตรสฺส ปริพฺพาชกสฺสาติ เอกสฺส กุฏุมฺพิกสฺส
ปริพฺพาชกสฺส. ทหราติ ตรุณี. มาณวิกาติ พฺราหฺมณธีตาย โวหาโร. ปชาปตีติ
ภริยา. คพฺภินีติ อาปนฺนสตฺตา. อุปวิชญฺญาติ อชฺช สุเวติ ปจฺจุปฏฺฐิตวิชายนกาลา
โหตีติ สมฺพนฺโธ. โส กิร พฺราหฺมณชาติโก สภริโย วาทปตฺถสฺสเม
ฐิโต, เตน นํ สปชาปติกํ ปริพฺพาชกโวหาเรน สมุทาจรนฺติ. ภริยา ปนสฺส
@เชิงอรรถ: ๑. ขุ.อุ. ๒๕/๑๕/๑๐๙  ๒ ขุ.ธ. ๒๕/๖๒/๒๘


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๑๒๐-๑๒๑.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=26&page=120&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=26&A=2680&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=26&A=2680&modeTY=2&pagebreak=1#p120