อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๔๖.

ตสฺสตฺโถ:- ยทาติ ยสฺมึ กาเล. หเวติ พฺยตฺตนฺติ อิมสฺมึ อตฺเถ นิปาโต. เกจิ ปน "หเวติ อาหเว ยุทฺเธ"ติ อตฺถํ วทนฺติ, "โยเธถ มารํ ปญฺญาวุเธนา"ติ ^๑- หิ วจนโต กิเลสมาเรน ยุชฺฌนสมเยติ เตสํ อธิปฺปาโย. ปาตุภวนฺตีติ อุปฺปชฺชนฺติ. ธมฺมาติ อนุโลมปจฺจยาการปฏิเวธสาธกา โพธิปกฺขิยธมฺมา. อถวา ปาตุภวนฺตีติ ปกาเสนฺติ, อภิสมยวเสน พฺยตฺตา ปากฏา โหนฺติ. ธมฺมาติ จตุอริยสจฺจธมฺมมา. อาตาโป วุจฺจติ กิเลสสนฺตาปนฏฺเฐน วีริยํ. อาตาปีโนติ สมฺมปฺปธานวีริยวโต. ฌายโตติ อารมฺมณูปนิชฺฌาเนน ลกฺขณูปนิชฺฌาเนน ฌายนฺตสฺส. พฺราหฺมณสฺสาติ พาหิตปาปสฺส ขีณาสวสฺส. อถสฺส กงฺขา วปยนฺติ สพฺพาติ อถ อสฺส เอวํปาตุภูตธมฺมสฺส ยา เอตา "โก นุ โข ภนฺเต ผุสตีติ? โน กลฺโล ปโญฺหติ ภควา อโวจา"ติอาทินา ^๒- นเยน "กตมํ นุ โข ภนฺเต ชรามรณํ, กสฺส จ ปนิทํ ชรามรณนฺติ? โน กลฺโล ปโญฺหติ ภควา อโวจา"ติอาทินา ^๓- นเยน ปจฺจยากาเร กงฺขา วุตฺตา, ยา จ ปจฺจยาการสฺเสว อปฺปฏิวิทฺธตฺตา "อโหสึ นุ โข อหํ อตีตมทฺธานนฺ"ติอาทินา ^๔- โสฬสกงฺขา อาคตา, ตา สพฺพา วปยนฺติ อปคจฺฉนฺติ นิรุชฺฌนฺติ. กสฺมา? ยโต ปชานาติ สเหตุธมฺมํ, ยสฺมา อวิชฺชาทิเกน เหตุนา สเหตุกํ อิมํ สงฺขาราทิกํ เกวลํ ทุกฺขกฺขนฺธธมฺมํ ปชานาติ อญฺญาสิ ปฏิวิชฺฌีติ. กทา ปนสฺส โพธิปกฺขิยธมฺมา จตุสจฺจธมฺมา วา ปาตุภวนฺติ อุปฺปชฺชนฺติ ปกาเสนฺติ วา? วิปสฺสนามคฺคญาเณสุ ตตฺถ วิปสฺสนาญาเณ ตาว ^๕- วิปสฺสนาญาณสมฺปยุตฺตา สติอาทโย วิปสฺสนาญาณญฺจ ยถารหํ อตฺตโน วิสเยสุ ตทงฺคปฺปหานวเสน สุภสญฺญาทิเก ปชหนฺตา กายานุปสฺสนาทิวเสน วิสุํ วิสุํ @เชิงอรรถ: ^๑ ขุ.ธ. ๒๕/๔๐/๒๓ ^๒ สํ.นิ. ๑๖/๑๒/๑๔ @^๓ สํ.นิ. ๑๖/๓๕/๕๙ ^๔ ม.มู. ๑๒/๑๘/๑๑, สํ.นิ. ๑๖/๒๐/๒๖ @^๕ ฉ.ม. วิปสฺสนาญาเณ ตาวาติ ปาโฐ น ทิสฺสติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๔๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=26&page=46&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=26&A=1022&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=26&A=1022&modeTY=2&pagebreak=1#p46