อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๕๕.

ตมฺหา สมาธมฺหา วุฏฺาสีติ ตโต ลผสมาปตฺติสมาธิโต ยถากาลปริจฺเฉทํ หิ, วุฏฺหิตฺวา จ ปน ตตฺถ เอวํ นิสินฺเน ภควติ เอโก พฺราหฺมโณ ตํ คนฺตฺวา ปญฺหํ ปุจฺฉิ. เตน วุตฺตํ "อถโข อญฺตโร"ติอาทิ. ตตฺถ อญฺตโรติ นามโคตฺตวเสน อนภิญฺาโต อปากโฏ เอโก. หุํหุงฺกชาติโกติ ^๑- โส กิร ทิฏฺมงฺคลิโก มานถทฺโธ มานวเสน โกธวเสน จ สพฺพํ อโวกฺขชาติกํ ปสฺสิตฺวา ชิคุจฺฏนฺโต "หุํหุนฺ"ติ กโรนฺโต วิจรติ, ตสฺมา "หุํหุงฺกชาติโก"ติ วุจฺจติ "หุหุกฺกชาติโก"ติปิ ปาโ. พฺราหฺมโณติ ชาติยา พฺราหฺมโณ. เยน ภควาติ ยสฺสํ ทิสายํ ภควา นิสินฺโน. ภุมฺมตฺเถ หิ เอตํ กรณวจนํ. เยน วา ทิสาภาเคน ภควา อุปสงฺกมิตพฺโพ, เตน ทิสาภาเคน อุปสงฺกมิ. อถวา เยนาติ เหตุอตฺเถ กรณวจนํ, เยน การเณน ภควาา เทวมนุสฺเสหิ อุปสงฺกมิตพฺโพ, เตน การเณน อุปสงฺกมีติ อตฺโถ. เกน จ การเณน ภควา อุปสงฺกมิตพฺโพ? นานปฺปการโรคทุกฺขาภิปีฬิตตฺตา อาตุรกาเยหิ มหาชเนหิ มหานุภาโว ภิสกฺโก วิย โรคติกิจฺฉนตฺถํ, นานาวิธกิเลสพฺยาธิปีฬิตตฺตา อาตุรจิตฺเตหิ เทวมนุสฺเสหิ กิเลสพฺยาธิติกิจฺฉนตฺถํ, ธมฺมสฺสวนปญฺหปุจฺฉนาทิการเณหิ ภควา อุปสงฺกมิตพฺโพ. เตน อยมฺปิ พฺราหฺมโณ อตฺตโน กงฺขํ ฉินฺทิตุกาโม อุปสงฺกมิ. อุปสงฺกมิตฺวาติ อุปสงฺกมนปริโยสานทีปนํ. อถวา ยํ านํ อุปสงฺกมิ, ตโตปิ ภควโต สมีปภูตํ อาสนฺนตรํ านํ อุปคนฺตฺวาติ อตฺโถ. สมฺโมทีติ สมํ สมฺมา วา โมทิ. ภควา จาเนน, โสปิ ^๒- ภควตา "กจฺจิ โภโต ขมนียํ กจฺจิ ยาปนียนฺ"ติอาทินา ปฏิสนฺถารกรณวเสน สมปฺปวตฺตโมโท อโหสิ. สมฺโมทนียนฺติ สมฺโมทนารหํ สมฺโมทชนนโยคฺคํ. กถนฺติ กถาสลฺลาปํ. สารณียนฺติ สริตพฺพยุตฺตํ สาธุชเนหิ ปวตฺเตตพฺพํ, กาลนฺตเร วา จินฺเตตพฺพํ วีติสาเรตฺวาติ นิฏฺาเปตฺวา. @เชิงอรรถ: ^๑ สี.,ก. หุหุงฺกชาติโก ^๒ สี. ภควโต วจเนน โมทิ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๕๕. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=26&page=55&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=26&A=1226&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=26&A=1226&pagebreak=1#p55