อรรถกถาเล่มที่ ๒๘ หน้าที่ ๔๑.

ภวามเส"ติ. ชาติมรณสฺส ปารํ นาม นิพฺพานํ, ตํ อรหตฺตมคฺเคน คจฺฉาม. ทุกฺขสฺสาติ วฏฺฏทุกฺขสฺส. อนฺตกราติ อภาวกรา. ภวามเสติ ภวาม, อถ วา อโห วต มยํ ภเวยฺยามาติ. "จรามเส"ติ เอตฺถ วุตฺตนเยเนว ตํ เวทิตพฺพํ. เอวํ วตฺวาปิ จ ปุน อุโภปิ กิร ภควนฺตํ วนฺทิตฺวา "ปพฺพาเชถ โน ภควา"ติ เอวํ ปพฺพชฺชํ ยาจึสูติ. [๓๓] อถ มาโร ปาปิมา เอวํ เต อุโภปิ วนฺทิตฺวา ปพฺพชฺชํ ยาจนฺเต ทิสฺวา "อิเม มม วิสยํ อติกฺกมิตุกามา, หนฺททานิ เนสํ ^๑- อนฺตรายํ กโรมี"ติ อาคนฺตฺวา ฆราวาเส คุณํ ทสฺเสนฺโต อิมํ คาถมาห "นนฺทติ ปุตฺเตหิ ปุตฺติมา"ติ. ตตฺถ นนฺทตีติ ตุสฺสติ โมทติ. ปุตฺเตหีติ ปุตฺเตหิปิ ธีตาหิปิ. สหโยคตฺเถ กรณตฺเถ วา กรณวจนํ, ปุตฺเตหิ สห นนฺทติ, ปุตฺเตหิ กรณภูเตหิ นนฺทตีติ วุตฺตํ โหติ, ปุตฺติมาติ ปุตฺตวา ปุคฺคโล. อิตีติ เอวมาห. มาโรติ วสวตฺติภูมิยํ อญฺญตโร ทามริกเทวปุตฺโต. โส หิ ตณฺฐานํ อติกฺกมิตุกามํ ^๒- ชนํ ยํ สกฺโกติ, ตํ มาเรติ. ยํ น สกฺโกติ, ตสฺสปิ มรณํ อิจฺฉติ. เตน "มาโร"ติ วุจฺจติ. ปาปิมาติ ลามกปุคฺคโล. ปาปสมาจาโร วา. สงฺคีติการานเมตํ วจนํ, สพฺพคาถาสุ จ อีทิสานิ วจนเสสานิ. ^๓- ยถา จ ปุตฺเตหิ ปุตฺติมา, โคปิโย ^๔- โคหิ ตเถว นนฺทติ. ยสฺส คาโว อตฺถิ, โสปิ โคปิโย, โคหิ สห, โคหิ วา กรณภูเตหิ ตเถว นนฺทตีติ อตฺโถ. เอวํ วตฺวา อิทานิ ตสฺสตฺถสฺส สาธกการณํ นิทฺทิสติ "อุปธี หิ นรสฺส นนฺทนา"ติ. ตตฺถ อุปธีติ จตฺตาโร อุปธโย กามูปธิ ขนฺธูปธิ กิเลสูปธิ อภิสงฺขารูปธีติ. กามาปิ หิ "ยํ โข ภิกฺขเว อิเม ปญฺจ กามคุเณ ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชติ สุขํ โสมนสฺสํ, อยํ กามานํ อสฺสาโท"ติ ^๕- เอวํ วุตฺตสฺส สุขสฺส อธิฏฺฐานภาวโต อุปธิยติ เอตฺถ สุขนฺติ อิมินา วจนฏฺเฐน อุปธีติ วุจฺจนฺติ. ขนฺธาปิ ขนฺธมูลกทุกฺขสฺส อธิฏฺฐานภาวโต, กิเลสาปิ อปายทุกฺขสฺส อธิฏฺฐานภาวโต, อภิสงฺขาราปิ ภวทุกฺขสฺส อธิฏฺฐานภาวโตติ. อิธ ปน @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. หนฺท เนสํ ^๒ ฉ.ม. สฏฺฐานาติกฺกมิตุกามํ ^๓ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ @^๔ สี. โคมิโย ^๕ ม.มู. ๑๒/๑๖๖/๑๒๙

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๘ หน้าที่ ๔๑. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=28&page=41&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=28&A=1030&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=28&A=1030&modeTY=2&pagebreak=1#p41