อรรถกถาเล่มที่ ๓๔ หน้าที่ ๒๐๙-๒๑๐.

หน้าที่ ๒๐๙.

นิสีทิ. อถโข มาโร ปาปิมา เยน จาลา ภิกฺขุนี, เตนุปสงฺกมิ, อุปสงฺกมิตฺวา จาลํ ภิกฺขุนึ เอตทโวจา"ติ. ^๑- อนฺธวนมฺหิ ทิวาวิหารํ นิสินฺนํ มาโร ตํ อุปสงฺกมิตฺวา พฺรหฺมจริยวาสโต วิจฺฉินฺทิตุกาโม ^๒- "กํ นุ อุทฺทิสฺส มุณฺฑาสี"ติอาทึ ปุจฺฉิ. อถสฺส สตฺถุ คุเณ ธมฺมสฺส จ นิยฺยานิกภาวํ ปกาเสตฺวา อตฺตโน กตกิจฺจภาววิภาวเนน ตสฺส วิสยาติกฺกมํ ปเวเทสิ. ตํ สุตฺวา มาโร ทุกฺขี ทุมฺมโน ตตฺเถว อนฺตรธายิ. อถ สา อตฺตโน มาเรน จ ภาสิตา คาถา อุทานวเสน กเถนฺตี:- [๑๘๒] "สตึ อุปฏฺฐเปตฺวาน ภิกฺขุนี ภาวิตินฺทฺริยา ปฏิวิชฺฌิ ปทํ สนฺตํ สงฺขารูปสมํ สุขํ. [๑๘๓] กํ นุ อุทฺทิสฺส มุณฺฑาสิ สมณี วิย ทิสฺสติ น จ โรเจสิ ปาสณฺเฑ กิมิทํ จรสิ โมมุหา. [๑๘๔] อิโต พหิทฺธา ปาสณฺฑา ทิฏฺฐิโย อุปนิสฺสิตา น เต ธมฺมํ วิชานนฺติ น เต ธมฺมสฺส โกวิทา. [๑๘๕] อตฺถิ สกฺยกุเล ชาโต พุทฺโธ อปฺปฏิปุคฺคโล โส เม ธมฺมมเทเสสิ ทิฏฺฐีนํ สมติกฺกมํ. [๑๘๖] ทุกฺขํ ทุกฺขสมุปฺปาทํ ทุกฺขสฺส จ อติกฺกมํ อริยฏฺฐงฺคิกมคฺคํ ทุกฺขูปสมคามินํ. [๑๘๗] ตสฺสาหํ วจนํ สุตฺวา วิหรึ สาสเน รตา ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ. @เชิงอรรถ: ^๑ สํ.ส. ๑๕/๑๖๗/๑๕๙ ^๒ สี. วิเวเจตุกาโม

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๐.

[๑๘๘] สพฺพตฺถ วิหตา นนฺที ตโมกฺขนฺโธ ปทาลิโต เอวํ ชานาหิ ปาปิม นิหโต ตฺวมสิ อนฺตกา"ติ อิมา คาถา อภาสิ. ตตฺถ สตึ อุปฏฺฐเปตฺวานาติ สติปฏฺฐานภาวนาวเสน กายาทีสุ อสุภทุกฺขานิจฺจา- นตฺตวเสน สตึ สุฏฺฐุ อุปฏฺฐิตํ กตฺวา. ภิกฺขุนีติ อตฺตานํ สนฺธาย วทติ. ภาวิ- ตินฺทฺริยาติ อริยมคฺคภาวนาย ภาวิตสทฺธาทิปญฺจินฺทฺริยา. ปฏิวิชฺฌิ ปทํ สนฺตนฺติ สนฺตํ ปทํ นิพฺพานํ สจฺฉิกิริยาปฏิเวเธน ปฏิวิชฺฌิ สจฺฉากาสิ. สงฺขารูปสมนฺติ สพฺพสงฺขารานํ อุปสมเหตุภูตํ. สุขนฺติ อจฺจนฺตสุขํ. "กํ นุ อุทฺทิสฺสา"ติ คาถา มาเรน วุตฺตา. ตตฺรายํ สงฺเขปตฺโถ:- อิมสฺมึ โลเก พหู สมยา เตสญฺจ เทเสตาโร พหู เอว ติตฺถกรา, เตสุ กํ นุ โข ตฺวํ อุทฺทิสฺส มุณฺฑาสิ มุณฺฑิตเกสา อสิ. น เกวลํ มุณฺฑาว, อถโข กาสาวธารเณน จ สมณี วิย ทิสฺสติ. น จ โรเจสิ ปาสณฺเฑติ ตาปสปริพฺพาชกาทีนํ อาทาสภูเต ปาสณฺเฑ เต เต สมยนฺตเร เนว โรเจสิ. กิมิทํ จรสิ โมมุหาติ กึ นามิทํ, ยํ ปาสณฺฑวิหิตํ อุชุํ นิพฺพานมคฺคํ ปหาย อชฺช กาลิกํ กุมฺมคฺคํ ปฏิปชฺชนฺตี อติวิย มูฬฺหา จรสิ ปริพฺภมสีติ. ตํ สุตฺวา เถรี ปฏิวจนทานมุเขน ตํ ตชฺเชนฺตี "อิโต พหิทฺธา"ติอาทิมาห. ตตฺถ อิโต พหิทฺธา ปาสณฺฑา นาม อิโต สมฺมาสมฺพุทฺธสาสนโต พหิทฺธา กุฏีสกพหุการาทิกา, ^๑- เต หิ สตฺตานํ ตณฺหาปาสํ ทิฏฺฐิปาสญฺจ เฑนฺติ ^๒- ปาสณฺฑาติ วุจฺจนฺติ. ^๓- เตนาห "ทิฏฺฐิโย อุปนิสฺสิตา"ติ สสฺสตทิฏฺฐิคตานิ อุเปจฺจ นิสฺสิตา, ทิฏฺฐิคตานิ อาทิยึสูติ อตฺโถ. ยทคฺเคน จ ทิฏฺฐิสนฺนิสฺสิตา, ตทคฺเคน ปาสณฺฑสนฺนิสฺสิตา. น เต ธมฺมํ วิชานนฺตีติ เย ปาสณฺฑิโน สสฺสตทิฏฺฐิคตสนฺนิสฺสิตา "อยํ ปวตฺตี"ติ ^๔- ปวตฺติธมฺมมฺปิ ยถาภูตํ น วิชานนฺติ. น เต ธมฺมสฺส โกวิทาติ "อยํ นิวตฺติ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. เอกพาหิรกปฺปเวทิกาหิ ^๒ ฉ.ม. เฑนฺติ โอฑฺเฑนฺตีติ ^๓ ฉ.ม. วุจฺจติ @^๔ ฉ.ม. อยํ ปวตฺติ เอวํ ปวตฺตตีติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๓๔ หน้าที่ ๒๐๙-๒๑๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=34&page=209&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=34&A=4491&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=34&A=4491&modeTY=2&pagebreak=1#p209