อรรถกถาเล่มที่ ๓๔ หน้าที่ ๓๖๔.

มนุสฺเสสุ อุปปชฺชิตฺวา ปุน สตานิ สตกฺขตฺตุํ ทสสหสฺสวาเร เทเวสุ อุปปชฺชิมฺห, โก ปน วาโท มนุสฺเสสุ, เอวํ มนุสฺเสสุ อุปฺปนฺนวาเรสุ กถาว นตฺถิ, อเนก- สหสฺสวารํ อุปปชฺชิมฺหาติ อตฺโถ. เทเวสุ มหิทฺธิกา อหุมฺหาติ เทเวสุ อุปปนฺนกาเล ตสฺมึ ตสฺมึ เทวนิกาเย มหิทฺธิกา มหานุภาวา อหุมฺห. มานุสกมฺหิ โก ปน วาโทติ มนุสฺสตฺตลาเภ มหิทฺธิกตาย กถาว นตฺถิ. อิทานิ ตเมว มนุสฺสตฺตภาเว อุกฺกํสตํ มหิทฺธิกตํ ทสฺเสนฺตี "สตฺตรตนสฺส มเหสี, อิตฺถิรตนํ อหํ อาสินฺ"ติ อาห. ตตฺถ จกฺกรตนาทีนิ สตฺต รตนานิ เอตสฺส สนฺตีติ สตฺตรตโน, จกฺกวตฺตี, ตสฺส สตฺตรตนสฺส. ฉโทสรหิตา ปญฺจกลฺยาณา อติกฺกนฺตมนุสฺสวณฺณา อปตฺตทิพฺพวณฺณาติ ^๑- เอวมาทิคุณสมนฺนาคเมน อิตฺถีสุ รตนภูตา อหํ อโหสึ. โส เหตูติ ยํ ตํ โกนาคมนสฺส ภควโต กาเล สํฆสฺส วิหารทานํ กตํ, โส ยถาวุตฺตาย ทิพฺพสมฺปตฺติยา จ เหตุ. โส ปภโว ตมฺมูลนฺติ ตสฺเสว ปริยายวจนํ. สาว สาสเน ขนฺตีติ สา เอว อิธ สตฺถุสาสเน ธมฺเม นิชฺฌานกฺขนฺตี. ตํ ปฐมสโมธานนฺติ ตเทว สตฺถุสาสนธมฺเมน ปฐมํ สโมธานํ ปฐโม สมาคโม, ตเทว สตฺถุสาสนธมฺเม อภิรตาย ปริโยสาเน นิพฺพานนฺติ ผลูปจาเรน การณํ วทติ. อิมา ปน จตสฺโส คาถา เถริยา อปทานสฺส วิภาวนวเสน ปวตฺตตฺตา อปทาน- ปาฬิยมฺปิ สงฺคหํ อาโรปิตา. โอสานคาถาย เอวํ กโรนฺตีติ ยถา มยา ปุริมตฺตภาเว เอตรหิ จ กตํ ปฏิปนฺนํ, เอวํ อญฺเญปิ กโรนฺติ ปฏิปชฺชนฺติ. เก ^๒- เอวํ กโรนฺตีติ อาห "เย สทฺทหนฺติ วจนํ อโนมปญฺญสฺสา"ติ, เญยฺยปริยนฺติกญาณตาย ปริปุณฺณปญฺญสฺส สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส วจนํ เย ปุคฺคลา สทฺทหนฺติ "เอวเมตนฺ"ติ โอกปฺปนฺติ, เต เอวํ กโรนฺติ ปฏิปชฺชนฺติ. อิทานิ ตาย ^๓- อุกฺกํสคตาย ปฏิปตฺติยา ตํ ทสฺเสตุํ @เชิงอรรถ: ^๑ สี. อติกฺกนฺตามานุสฺสวณฺณํ อปตฺตา ทิพฺพํ วณฺณนฺติ ^๒ สี. ปฏิปชฺชนฺติ เต @^๓ อิ. ตตฺถ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๓๔ หน้าที่ ๓๖๔. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=34&page=364&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=34&A=7818&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=34&A=7818&modeTY=2&pagebreak=1#p364