อรรถกถาเล่มที่ ๔๕ หน้าที่ ๒๖๖.

อารมฺมเณ สมาปชฺชิตพฺพํ, น มยิ จิตฺเตกคฺคตากรเณ ภาโร อตฺถีติ ตานิ อารมฺมณานิ อภิภวิตฺวา สมาปชฺชติ. สห นิมิตฺตุปฺปาเทเนเวตฺถ อปฺปนํ นิพฺพตฺเตตีติ อตฺโถ. เอวํ อุปฺปาทิตานิ ฌานานิ อภิภายตนานีติ วุจฺจนฺติ, เตสํ อฏฺฐนฺนํ อภิภายตนานํ. นวนฺนํ อนุปุพฺพวิหารสมาปตฺตีนนฺติ ปุพฺพํ ปุพฺพํ อนุ อนุปุพฺพํ, อนุปุพฺพํ วิหริตพฺพโต สมาปชฺชิตพฺพโต อนุปุพฺพวิหารสมาปตฺติ, อนุปฏิปาฏิยา สมาปชฺชิตพฺพาติ อตฺโถ, ตาสํ นวนฺนํ อนุปุพฺพวิหารสมาปตฺตีนํ. ทสนฺนํ สญฺญาภาวนานนฺติ คิริมานนฺทสุตฺเต ^๑- อาคตานํ อนิจฺจสญฺญาทีนํ ทสนฺนํ สญฺญาภาวนานํ. ทสนฺนํ กสิณสมาปตฺตีนนฺติ สกลฏฺเฐน กสิณสงฺขาตานํ ปฐวีกสิณชฺฌานาทีนํ ทสนฺนํ ฌานานํ. อานาปานสฺสติสมาธิสฺสาติ อานาปานสฺสติสมฺปยุตฺตสมาธิสฺส. อสุภสมาปตฺติยาติ อสุภชฺฌานสมาปตฺติยา. ทสนฺนํ ตถาคตพลานนฺติ ทสพลพลานํ ทสนฺนํ. จตุนฺนํ เวสารชฺชานนฺติ วิสารทภาวานํ จตุนฺนํ เวสารชฺชานํ. จตุนฺนํ ปฏิสมฺภิทานนฺติ ปฏิสมฺภิทาญาณานํ จตุนฺนํ. ฉนฺนํ อภิญฺญานนฺติ อิทฺธิวิธาทีนํ ฉนฺนํ อภิญฺญาณานํ. ฉนฺนํ พุทฺธธมฺมานนฺติ "สพฺพํ กายกมฺมํ ญาณานุปริวตฺตี"ติอาทินา ^๒- นเยน อุปริ อาคตานํ ฉนฺนํ พุทฺธธมฺมานํ. ตตฺถ จีวราทโย ภาคฺยสมฺปตฺติวเสน วุตฺตา. อตฺถรสติโก ปฏิเวธวเสน วุตฺโต. อธิสีลติโก ปฏิปตฺติวเสน. ฌานตฺติโก รูปารูปชฺฌานวเสน. วิโมกฺขตฺติโก สมาปตฺติวเสน. สญฺญาจตุกฺโก อุปจารปฺปนาวเสน. สติปฏฺฐานาทโย สตฺตตึสโพธิปกฺขิยธมฺมวเสน. ตถาคตพลานนฺติอาทโย อาเวณิกธมฺมวเสน วุตฺตาติ เวทิตพฺพา. อิโต ปรํ ภควาติ เนตํ นามนฺติอาทิ "อตฺถมนุคตา อยํ ปญฺญตฺตี"ติ อุปนยนตฺถํ ^๓- วุตฺตํ. ตตฺถ สมณา ปพฺพชฺชูปคตา. พฺราหฺมณา โภวาทิโน สมิตปาปา พาหิตปาปา วา. ^๔- เทวตา สกฺกาทโย พฺรหฺมาโน จ. วิโมกฺขนฺติกนฺติ วิโมกฺโข อรหตฺตมคฺโค, วิโมกฺขสฺส อนฺโต อรหตฺตผลํ, ตสฺมึ วิโมกฺขนฺเต ภวํ วิโมกฺขนฺติกํ @เชิงอรรถ: ^๑ องฺ.ทสก. ๒๔/๖๐/๘๖ ^๒ ขุ.จูฬ. ๓๐/๔๙๒/๒๓๙ ^๓ สี.,ฉ.ม. ญาปนตฺถํ @^๔ ฉ.ม. สมิตปาปพาหิตปาปา วา

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๕ หน้าที่ ๒๖๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=45&page=266&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=45&A=6161&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=45&A=6161&modeTY=2&pagebreak=1#p266