อรรถกถาเล่มที่ ๔๖ หน้าที่ ๕๐.

๑๔. โปสาลมาณวสุตฺตนิทฺเทสวณฺณนา [๘๑] จุทฺทสเม โปสาลสุตฺเต:- โย อตีตํ อาทิสตีติ โย ภควา อตฺตโน จ ปเรสญฺจ "เอกมฺปิ ชาตินฺ"ติอาทิเภทํ อตีตํ อาทิสติ. เอกมฺปิ ชาตินฺติ เอกมฺปิ ปฏิสนฺธิมูลกํ จุติปริโยสานํ เอกภวปริยาปนฺนํ ขนฺธสนฺตานํ. เอส นโย เทฺวปิ ชาติโยติอาทีสุ. อเนเกปิ สํวฏฺฏกปฺเปติอาทีสุ ปน ปริหายมาโน กปฺโป สํวฏฺฏกปฺโป, ตทา สพฺเพสํ พฺรหฺมโลเก สนฺนิปตนโต. ^๑- วิวฏฺฏมาโน ^๒- กปฺโป วิวฏฺฏกปฺโป, ตทา พฺรหฺมโลกโต สตฺตานํ วิวฏฺฏนโต. ตตฺถ สํวฏฺเฏน สํวฏฺฏฏฺฐายี คหิโต โหติ ตมฺมูลกตฺตา, วิวฏฺเฏน จ วิวฏฺฏฏฺฐายี. เอวํ หิ สติ ยานิ ตานิ. "จตฺตารีมานิ ภิกฺขเว กปฺปสฺส อสงฺเขฺยยฺยานิ, กตมานิ จตฺตาริ? สํวฏฺโฏ สํวฏฺฏฏฺฐายี วิวฏฺโฏ วิวฏฺฏฏฺฐายี"ติ ^๓- วุตฺตานิ, ตานิ ปริคฺคหิตานิ โหนฺติ. สํวฏฺฏกปฺเป วิวฏฺฏกปฺเปติ จ กปฺปสฺส อทฺธํ คเหตฺวา วุตฺตํ. สํวฏฺฏวิวฏฺฏกปฺเปติ สกลกปฺปํ คเหตฺวา วุตฺตํ. กถํ อนุสฺสรตีติ เจ? อมุตฺราสินฺติอาทินา นเยน. ตตฺถ อมุตฺราสินฺติ อมุมฺหิ สํวฏฺฏกปฺเป อมุมฺหิ ภเว วา โยนิยา วา คติยา วา วิญฺญาณฏฺฐิติยา วา สตฺตาวาเส วา สตฺตนิกาเย วา อาสึ. เอวนฺนาโมติ ติสฺโส วา ปุสฺโส ^๔- วา. เอวํโคตฺโตติ กจฺจาโน วา กสฺสโป วา. อิทมสฺส อตีตภเว อตฺตโน นามโคตฺตานุสฺสรณวเสน วุตฺตํ. สเจ ปน ตสฺมึ กาเล อตฺตโน วณฺณสมฺปตฺตึ วา ลูขปฺปณีตชีวิตภาวํ วา สุขทุกฺขพหุลตํ วา อปฺปายุกทีฆายุกภาวํ วา อนุสฺสริตุกาโม, ตมฺปิ อนุสฺสรติเยว. เตนาห "เอวํวณฺโณ เอวมายุปริยนฺโต"ติ. ตตฺถ เอวํวณฺโณติ โอทาโต วา สาโม วา. เอวมาหาโรติ สาลิมํโสทนาหาโร วา ปวตฺตผลโภชโน วา. เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวทีติ อเนกปฺปกาเรน กายิกเจตสิกานํ สามิสนิรามิสาทิปฺปเภทานํ วา สุขทุกฺขานํ ปฏิสํเวที. เอวมายุปริยนฺโตติ เอวํ วสฺสสตปรมาณายุปริยนฺโต วา จตุราสีติกปฺปสหสฺสปรมายุปริยนฺโต วา. @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ปฏิสนฺธิวตฺตนโต ^๒ ฉ.ม. วฑฺฒมาโน @^๓ องฺ. จตุกฺก. ๒๑/๑๕๖/๑๖๒ ^๔ ฉ.ม. ผุสฺโส

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๖ หน้าที่ ๕๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=46&page=50&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=46&A=1246&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=46&A=1246&modeTY=2&pagebreak=1#p50