อรรถกถาเล่มที่ ๔๗ ภาษาบาลี อักษรไทย
ปฏิสํ.อ.๑ (สทฺธมฺม.๑)
หน้าที่ ๓๔๐.

จิตฺตสฺส อุทฺธุมาตภาวลกฺขโณ ถมฺโภ, ถทฺธภาโวติ อตฺโถ. กรณุตฺตริยลกฺขโณ
สารมฺโภ. อุนฺนติลกฺขโณ มาโน. อพฺภุนฺนติลกฺขโณ อติมาโน. มตฺตภาวลกฺขโณ
มโท. ปญฺจสุ กามคุเณสุ จิตฺตโวสฺสคฺคลกฺขโณ ปมาโท.
     เอวํ วิสุํ วิสุํ กิเลสวเสน ปุถู ทสฺเสตฺวา วุตฺตกิเลเส จ อวุตฺเต อญฺเ
จ สพฺพสงฺคาหิกวเสน ทสฺเสตุํ สพฺเพ กิเลสาติอาทิมาห. ตตฺถ ทิฏฺธมฺมสมฺปราเยสุ
สตฺเต กิเลสนฺติ อุปตาเปนฺติ วิพาเธนฺตีติ กิเลสา. อกุสลกมฺมปถสงฺคหิตา อสงฺคหิตา
จ. ทุฏฺุ วา จริตา, ทุฏฺา วา จริตาติ ทุจฺจริตา. เต ปน กายทุจฺจริตํ วจี-
ทุจฺจริตํ มโนทุจฺจริตนฺติ ติปฺปการา. วิปากํ อภิสงฺขโรนฺตีติ อภิสงฺขารา. เตปิ
ปุญฺาภิสงฺขาโร อปุญฺาภิสงฺขาโต อาเนญฺชาภิสงฺขาโรติ ติปฺปการา. วิปากวเสน
ภวํ คจฺฉนฺตีติ ภวคามิโน, ภวคามิโน กมฺมา ภวคามิกมฺมา. อิมินา อภิสงฺขาร-
ภาเวปิ สติ อเวทนียานิ กมฺมานิ ปฏิกฺขิตฺตานิ โหนฺตีติ อยํ วิเสโส. "ทุจฺจริตา"ติ
จ "กมฺมา"ติ จ ลิงฺควิปลฺลาโส กโต. นานตฺเตกตฺตนฺติ เอตฺถ อุทฺเทเส เอกตฺต-
สทฺทสฺส อภาเวปิ นานตฺเตกตฺตานํ อญฺมญฺาเปกฺขตฺตา เอกตฺตมฺปิ นิทฺทิสิตุ-
กาเมน "นานตฺเตกตฺตนฺ"ติ อุทฺเทโส กโต. นานตฺตสลฺเลขเก เอกตฺเต ทสฺสิเต
สลฺเลขาณํ สุเขน ทสฺสียตีติ. นานตฺตนฺติ อนวฏฺิตตฺตา สปริปฺผนฺทตฺตา จ
นานาสภาโว. เอกตฺตนฺติ อวฏฺิตตฺตา อปริปฺผนฺทตฺตา จ เอกสภาโว.
     จรณเตโชติ จรนฺติ เตน อคตํ ทิสํ นิพฺพานํ คจฺฉนฺตีติ จรณํ. กึ
ตํ? สีลํ. ตเทว ปฏิปกฺขตาปนฏฺเน เตโช. คุณเตโชติ สีเลน ลทฺธปติฏฺโ
สมาธิเตโช. ปญฺาเตโชติ สมาธินา ลทฺธปติฏฺโ วิปสฺสนาเตโช. ปุญฺ-
เตโชติ วิปสฺสนาหิ ลทฺธปติฏฺโ อริยมคฺคกุสลเตโช. ธมฺมเตโชติ จตุนฺนํ เตชานํ
ปติฏฺาภูโต พุทฺธวจนเตโช. จรณเตเชน เตชิตตฺตาติ สีลเตเชน ติขิณีกตตฺตา.
ทุสฺสีลฺยเตชนฺติ ทุสฺสีลฺยภาวสงฺขาตํ เตชํ. ตมฺปิ หิ สนฺตานํ ตาปนโต เตโช
นาม. ปริยาทิยตีติ เขเปติ. อคุณเตชนฺติ สมาธิสฺส ปฏิปกฺขํ วิกฺเขปเตชํ.


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๗ หน้าที่ ๓๔๐.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=47&page=340&pages=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=47&A=7591&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=47&A=7591&pagebreak=1#p340