อรรถกถาเล่มที่ ๔๘ หน้าที่ ๒๒๐.

ปุพฺพภาเค อเนกนฺติกํ ยุคนทฺธภาวนํ อวตฺวา มคฺคกฺขเณ เอกนฺเตน ลพฺภมานยุคนทฺธภาวนเมว ทสฺเสนฺโน โสฬสหิ อากาเรหีติอาทิมาห. ตตฺถ อารมฺมณฏฺเนาติอาทีสุ สตฺตรสสุ อากาเรสุ อนฺเต อุทฺทิฏฺ ยุคนทฺธํ มูลปเทน เอกฏฺตฺตา ตํ วิปฺปหาย เสสานํ วเสน "โสฬสหี"ติ วุตฺตํ. อารมฺมณฏฺเนาติ อาลมฺพนฏฺเน, อารมฺมณวเสนาติ อตฺโถ. เอวํ เสเสสุปิ. โคจรฏฺเนาติ อารมฺมนฏฺเปิ สติ นิสฺสยิตพฺพฏฺานฏฺเน. ปหานฏฺเนาติ ปชหนฏฺเน. ปริจฺจาคฏฺเนาติ ปหาเนปิ สติ ปุน อนาทิยเนน ปริจฺจาคฏฺเน. วุฏฺานฏฺเนาติ อุคฺคมนฏฺเน. วิวฏฺฏนฏฺเนาติ อุคฺคมเนปิ สติ อปุนราวฏฺฏเนน นิวตฺตนฏฺเน. สนฺตฏฺเนาติ นิพฺพุตฏฺเน. ปณีตฏฺเนาติ นิพฺพุตฏฺเปิ สติ อุตฺตมฏฺเน. อตปฺปกฏฺเน วา. วิมุตฺตฏฺเนาติ พนฺธนาปคตฏฺเน. อนาสวฏฺเนาติ พนฺธนโมกฺเขปิ สติ อารมฺมณํ กตฺวา ปวตฺตมานาสววิรหิฏฺเน. ^๑- ตรณฏฺเนาติ อโนสีทิตฺวา ปิลวนฏฺเน, อติกฺกมนฏฺเน วา. อนิมิตฺตฏฺเนาติ สงฺขารนิมิตฺตวิรหิตฏฺเน. อปฺปฏิหิตฏฺเนาติ ปณิธิวิรหิตฏฺเน. สุญฺตฏฺเนาติ อภินิเวสวิรหิตฏฺเน. เอกรสฏฺเนาติ เอกกิจฺจฏฺเน. อนติวตฺตนฏฺเนาติ อญฺมญฺ อนติกฺกมนฏฺเน. ยุคนทฺธฏฺเนาติ ยุคลกฏฺเน. อุทฺธจฺจํ ปชหโต, อวิชฺชํ ปชหโตติ โยคิโน ตสฺส ตสฺส ปฏิปกฺขปฺปหานวเสน วุตฺตํ. นิโรโธ เจตฺถ นิพฺพานเมว. อญฺมญฺ นาติวตฺตนฺตีติ สมโถ เจ วิปสฺสนํ อติวตฺเตยฺย, ลีนปกฺขิกตฺตา สมถสฺส จิตฺตํ โกสชฺชาย สํวตฺเตยฺย. วิปสฺสนา เจ สมถํ อติวตฺเตยฺย อุทฺธจฺจปกฺขิกตฺตา วิปสฺสนาย จิตฺตํ อุทฺธจฺจาย สํวตฺเตยฺย. ตสฺมา สมโถ จ วิปสฺสนํ อนติวตฺตมาโน โกสชฺชปาตํ น กโรติ, วิปสฺสนา สมถํ อนติวตฺตมานา อุทฺธจฺจปาตํ น กโรติ. สมโถ สมํ ปวตฺตมาโน วิปสฺสนํ อุทฺธจฺจปาตโต รกฺขติ, วิปสฺสนา สมํ ปวตฺตมานา สมถํ โกสชฺชปาตโต รกฺขติ. เอวมิเม อุโภ อญฺมญฺ อนติวตฺตนกิจฺเจน เอกกิจฺจา, สมา หุตฺวา ปวตฺตมาเนน ^๒- @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ปวตฺตมานาสวา วิรหิตฏฺเน ^๒ สี. ปวตฺตมานา

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๘ หน้าที่ ๒๒๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=48&page=220&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=48&A=4960&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=48&A=4960&pagebreak=1#p220