ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
หน้า
แสดง
หน้า
คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๔๘ ภาษาบาลี อักษรไทย ปฏิสํ.อ.๒ (สทฺธมฺม.๒)

หน้าที่ ๓๕๔-๓๕๕.

หน้าที่ ๓๕๔.

นาม โหนฺติ. ตสฺมา ตมฺปิ ปริยายํ ทสฺเสตุกาโม กึ นุ เอตฺตโกเยว อภิสมโยติ ปุจฺฉิตฺวา น หีติ ตํ วจนํ ปฏิกฺขิปิตฺวา โลกุตฺตรมคฺคกฺขเณติอาทิมาห. ทสฺสนาภิสมโยติ ทสฺสนภูโต อภิสมโย. เอส นโย เสเสสุปิ. สจฺจาติ สจฺจญาณานิ. มคฺคญาณเมว นิพฺพานานุปสฺสนฏฺเฐน วิปสฺสนา. วิโมกฺโขติ มคฺควิโมกฺโข. วิชฺชาติ มคฺคญาณเมว. วิมุตฺตีติ สมุจฺเฉทวิมุตฺติ. นิพฺพานํ อภิสมียตีติ อภิสมโย. เสสา อภิสเมนฺติ เอเตหีติ อภิสมยา ๑-. [๒๑] ปุน มคฺคผลวเสน อภิสมยํ ภินฺทิตฺวา ทสฺเสตุํ กินฺนูติอาทิมาห. ผลกฺขเณ ปเนตฺถ ยสฺมา สมุจฺเฉทนฏฺเฐน ขเย ญาณํ น ลพฺภติ, ตสฺมา ปฏิปฺปสฺสทฺธฏฺเฐน อนุปฺปาเท ญาณนฺติ วุตฺตํ. เสสํ ปน ยถานุรูปํ เวทิตพฺพนฺติ. อิทานิ ยสฺมา กิเลสปฺปหาเน สติ อภิสมโย โหติ, อภิสมเย จ สติ กิเลสปฺปหานํ โหติ, ตสฺมา โจทนาปุพฺพงฺคมํ กิเลสปฺปหานํ ทสฺเสตุกาโม ยฺวายนฺติอาทิมาห. ตตฺถ ยฺวายนฺติ โย อยํ มคฺคฏฺโฐ อริยปุคฺคโล. เอวมาทิกานิ ปเนตฺถ จตฺตาริ วจนานิ โจทกสฺส ปุจฺฉา. ปุน อตีเต กิเลเส ปชหตีติ อิทํ โจทนาย โอกาสทานตฺถํ วิสฺสชฺชนํ. ขีณนฺติ ภงฺควเสน ขีณํ. นิรุทฺธนฺติ สนฺตานวเสน ปุนปฺปุนํ อนุปฺปตฺติยา นิรุทฺธํ. วิคตนฺติ วตฺตมานกฺขณโต อปคตํ. วิคเมตีติ อปคมยติ. อตฺถงฺคตนฺติ อภาวํ คตํ. อตฺถงฺคเมตีติ อภาวํ คมยติ. ตตฺถ โทสํ ทสฺเสตฺวา น อตีเต กิเลเส ปชหตีติ ปฏิกฺขิตฺตํ. อนาคตโจทนาย อชาตนฺติ ชาตึ อปฺปตฺตํ. อนิพฺพตฺตนฺติ สภาวํ อปฺปตฺตํ. อนุปฺปนฺนนฺติ อุปฺปาทโต ปภุติ อุทฺธํ ๒- น ปฏิปนฺนํ. อปาตุภูตนฺติ ปจฺจุปฺปนฺนภาเวน จิตฺตสฺส อปาตุภูตํ. อตีตานาคเต ปชหโต ปหาตพฺพานํ นตฺถิตาย อผโล วายาโม อาปชฺชตีติ ตทุภยมฺปิ ปฏิกฺขิตฺตํ. รตฺโต ราคํ ปชหตีติ วตฺตมาเนน ราเคน รตฺโต ตเมว ราคํ ปชหติ. วตฺตมานกิเลเสสุปิ เอเสว นโย. ถามคโตติ ถิรสภาวํ คโต. กณฺหสุกฺกาติ อกุสลา จ @เชิงอรรถ: อิ. อภิสมโย อิ. ลทฺธํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๕๕.

กุสลา จ ธมฺมา ยุคนทฺธา สมเมว วตฺตนฺตีติ อาปชฺชตีติ อตฺโถ. สงฺกิเลสิกาติ เอวํ สงฺกิเลสานํ สมฺปยุตฺตภาเว สติ สงฺกิเลเส นิยุตฺตา มคฺคภาวนา โหตีติ อาปชฺชตีติ อตฺโถ. เอวํ ปจฺจุปนฺเน ปชหโต วายาเมน สทฺธึ ปหาตพฺพานํ อตฺถิตาย สงฺกิเลสิกา จ มคฺคภาวนา โหติ, วายาโม จ อผโล โหติ. น หิ ปจฺจุปฺปนฺนานํ กิเลสานํ จิตฺตวิปฺปยุตฺตา นาม อตฺถีติ. น หีติ จตุธา วุตฺตสฺส วจนสฺส ปฏิกฺเขโป. อตฺถีติ ปฏิชานนํ. ยถา กถํ วิยาติ อตฺถิภาวสฺส อุทาหรณทสฺสนตฺถํ ปุจฺฉา. ยถา อตฺถิ, ตํ เกน ปกาเรน วิย อตฺถิ, กึ วิย อตฺถีติ อตฺโถ. ยถาปีติ ๑- ยถา นาม. ตรุโณ รุกฺโขติ ผลทายกภาวทีปนตฺถํ ตรุณคฺคหณํ. อชาตผโลติ ผลทายกตฺเตปิ สติ ผลคฺคหณโต ปุเรกาลคฺคหณํ. ตเมนนฺติ ตํ รุกฺขํ. เอนนฺติ นิปาตมตฺตํ. ตํ เอตนฺติ วา อตฺโถ. มูลํ ฉินฺเทยฺยาติ มูลโต ฉินฺเทยฺย. อชาตผลาติ อชาตานิ ผลานิ. เอวเมวนฺติ เอวํ เอวํ. อุปฺปาโท ปวตฺตํ นิมิตฺตํ อายูหนาติ จตูหิปิ ปจฺจุปฺปนฺนขนฺธสนฺตานเมว วุตฺตํ. ยสฺมึ หิ ขนฺธสนฺตาเน ยํ ยํ มคฺคญาณํ อุปฺปชฺชติ, เตน เตน มคฺคญาเณน ปหาตพฺพานํ กิเลสานํ ตํ ขนฺธสนฺตานํ อพีชํ โหติ. ตสฺส อพีชภูตตฺตา ตปฺปจฺจยา เต เต กิเลสา อนุปฺปนฺนาเยว น อุปฺปชฺชนฺติ. อาทีนวํ ทิสฺวาติ อนิจฺจาทิโต อาทีนวํ ทิสฺวา. อนุปฺปาโทติอาทีหิ จตูหิ นิพฺพานเมว วุตฺตํ. จิตฺตํ ปกฺขนฺทตีติ มคฺคสมฺปยุตฺตํ จิตฺตํ ปกฺขนฺทติ. เหตุนิโรธา ทุกฺขนิโรโธติ กิเลสานํ พีชภูตสฺส สนฺตานสฺส อนุปฺปาทนิโรธา อนาคตกฺขนฺธภูตสฺส ทุกฺขสฺส เหตุภูตานํ กิเลสานํ อนุปฺปาทนิโรโธ โหติ. เอวํ ทุกฺขสฺส เหตุภูตกิเลสานํ อนุปฺปาทนิโรธา ทุกฺขสฺส อนุปฺปาทนิโรโธ โหติ. เอวํ กิเลสปฺปหานยุตฺติสพฺภาวโต เอว อตฺถิ มคฺคภาวนาติอาทิมาห. อฏฺฐกถายํ ๒- ปน "เอเตน กึ ทีปิตํ โหติ? ภูมิลทฺธานํ กิเลสานํ ปหานํ ทีปิตํ โหติ. ภูมิลทฺธา ปน กึ อตีตานาคตา, อุทาหุ @เชิงอรรถ: ฉ.ม. เสยฺยถาปิ วิสุทฺธิ. ๓/๓๔๐


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๘ หน้าที่ ๓๕๔-๓๕๕. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=48&page=354&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=48&A=7999&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=48&A=7999&modeTY=2&pagebreak=1#p354


จบการแสดงผล หน้าที่ ๓๕๔-๓๕๕.

บันทึก ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]