อรรถกถาเล่มที่ ๔๘ หน้าที่ ๓๖๗.

อนุโลเมตีติ อนุโลมิกํ, ตเทว ขนฺติมเปกฺขิตฺวา อนุโลมิกา. สพฺพสงฺขารา ตสฺส อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต ขมนฺติ รุจฺจนฺตีติ ขนฺติ. สา มุทุกา มชฺฌิมา ติกฺขาติ ติวิธา. กลาปสมฺมสนาทิกา อุทยพฺพยาณปริโยสานา มุทุกานุโลมิกา ขนฺติ. ภงฺคานุปสฺสนาทิกา สงฺขารุเปกฺขาาณปริโยสานา มชฺฌิมานุโลมิกา ขนฺติ. อนุโลมาณํ ติกฺขานุโลมิกา ขนฺติ. สมนฺนาคโตติ อุเปโต. เนตํ านํ วิชฺชตีติ ยถาวุตฺตํ เอตํ านํ เอตํ การณํ น วิชฺชติ. สมฺมตฺตนิยามนฺติ เอตฺถ "หิตสุขาวโห เม ภวิสฺสตี"ติ เอวํ อาสีสโต ตเถว สมฺภวโต อสุภาทีสุ จ อสุภนฺติอาทิอวิปรีตปฺปวตฺติสพฺภาวโต จ สมฺมา สภาโวติ สมฺมตฺโต, อนนฺตรผลทานาย อรหตฺตุปฺปตฺติยา จ นิยามภูตตฺตา นิยาโม, นิจฺฉโยติ อตฺโถ. สมฺมตฺโต จ โส นิยาโม จาติ สมฺมตฺตนิยาโม. โก โส? โลกุตฺตรมคฺโค, วิเสสโต ปน โสตาปตฺติมคฺโค. เตน หิ มคฺคนิยาเมน นิยตตฺตา "นิยโต สมฺโพธิปรายโณ"ติ ^๑- วุตฺตํ. ตํ สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมิสฺสติ ปวิสิสฺสตีติ เอตํ อฏฺานนฺติ อตฺโถ. โคตฺรภุโน ปน มคฺคสฺส อาวชฺชนฏฺานิยตฺตา ^๒- ตํ อนาทิยิตฺวา อนุโลมิกขนฺติยา อนนฺตรํ สมฺมตฺตนิยาโมกฺกมนํ วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํ. อถ วา อฏฺารสสุ มหาวิปสฺสนาสุ โคตฺรภุ วิวฏฺฏนานุปสฺสนา โหตีติ อนุโลมิกขนฺติยา เอว สงฺคหิตา โหติ. จตูสุปิ สุตฺตนฺเตสุ อิมินาว นเยน อตฺโถ เวทิตพฺโพ. เอเตหิ อนุโลมิกขนฺติสมฺมตฺตนิยามจตุอริยผลวเสน จ ฉ ธมฺมาติ ฉกฺกนิปาเต ^๓- จตฺตาโร สุตฺตนฺตา วุตฺตา. กณฺหปกฺขสุกฺกปกฺขทฺวยวเสน หิ จตฺตาโร สุตฺตนฺตาว โหนฺตีติ. [๓๗] กติหากาเรหีติอาทิเก ปุจฺฉาปุพฺพงฺคเม สุตฺตนฺตนิทฺเทเส ปญฺจกฺขนฺเธ อนิจฺจโตติอาทีสุ นามรูปญฺจ นามรูปสฺส ปจฺจเย จ ปริคฺคเหตฺวา กลาปสมฺมสน- วเสน อารทฺธวิปสฺสโก โยคาวจโร ปญฺจสุ ขนฺเธสุ เอเกกํ ขนฺธํ อนิจฺจนฺติ กตาย อาทิอนฺตวตาย จ อนิจฺจโต ปสฺสติ. อุปฺปาทวยปฏิปีฬนตาย ทุกฺขวตฺถุตาย @เชิงอรรถ: ^๑ วิ.มหาวิ. ๑/๒๑/๑๒, ที.สี. ๙/๓๗๓/๑๕๖ ^๒ ก. อาวชฺชนฏฺานิกตฺตา ^๓ องฺ.ฉกฺก. @๒๒/๓๖๙/๔๙๑ (สฺยา)

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๘ หน้าที่ ๓๖๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=48&page=367&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=48&A=8290&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=48&A=8290&pagebreak=1#p367