อรรถกถาเล่มที่ ๔๙ หน้าที่ ๑๒๗.

[๒๐] ปุน ตเทว ปาสาทํ วณฺณนฺโต "โสภนฺติ เอสิกาถมฺภา"ติอาทิมาห. ตตฺถ เอสิกาถมฺภา นาม นครทฺวาเร โสภนตฺถาย นิขาตา ถมฺภา, ^๑- สุภา อิฏฺฐา, กญฺจนโตรณา สุวณฺณมยา, ชมฺโพนทา ชมฺโพนทสุวณฺณมยา จ, สารมยา ขทิรรุกฺขสารมยา จ รชตมยา จ โตรณา โสภนฺติ, เอสิกา จ โตรณา จ ตํ ปาสาทํ โสภยนฺตีติ อตฺโถ. [๒๑] ตสฺมึ ปาสาเท สุวิภตฺตา อเนกา สนฺธี กวาเฏหิ จ อคฺคเฬหิ จ จิตฺติตา โสภิตา สนฺธิปริกฺเขปา โสภยนฺตีติ อตฺโถ, อุภโตติ ตสฺส ปาสาทสฺส อุโภสุ ปสฺเสสุ ปุณฺณฆฏา อเนเกหิ ปทุเมหิ อเนเกหิ จ อุปฺปเลหิ สํยุตา ปุณฺณา ตํ ปาสาทํ โสภยนฺตีติ อตฺโถ. [๒๒-๓] เอวํ ปาสาทสฺส โสภํ วณฺเณตฺวา รตนมยํ ปาสาทญฺจ สกฺการสมฺมานญฺจ ปกาเสนฺโต "อตีเต สพฺพพุทฺเธ จา"ติอาทิมาห. ตตฺถ อตีเตติ อติกฺกนฺเต วิคเต กาเล ชาเต ภูเต สสํเฆ สาวกสมูหสหิเต สพฺเพ โลกนายเก พุทฺเธ สภาเวน ^๒- ปกติวณฺเณน รูเปน สณฺฐาเนน จ สสาวเก สาวกสหิเต พุทฺเธ ^๓- นิมฺมินิตฺวา เยน ทฺวาเรน ปาสาโท ปวิสิตพฺโพ โหติ, เตน ทฺวาเรน ปวิสิตฺวา สสาวกา สพฺเพ พุทฺธา สพฺพโสณฺณมเย สกลสุวณฺณมเย ปีเฐ นิสินฺนา อริยมณฺฑลา อริยสมูหา อเหสุนฺติ อตฺโถ. [๒๔-๕] เอตรหิ วตฺตมาเน กาเล อนุตฺตรา อุตฺตรวิรหิตา เย จ พุทฺธา อตฺถิ สํวิชฺชนฺติ, เต จ ปจฺเจกพุทฺเธ อเนกสเต สยมฺภู สยเมว ภูเต อญฺญาจริยรหิเต อปราชิเต ขนฺธกิเลสาภิสงฺขารมจฺจุเทวปุตฺตมาเรหิ อปราชิเต ชยมาปนฺเน สนฺตปฺเปสินฺติ อตฺโถ. ภวนํ มยฺหํ ปาสาทํ อตีตกาเล จ วตฺตมานกาเล จ สพฺเพ พุทฺธา สมารุหุํ ^๔- สํ สุฏฺฐุ อารุหึสูติ อตฺโถ. [๒๖] เย ทิพฺพา ทิวิ ภวา ทิพฺพา เทวโลเก ชาตา เย จ พหู กปฺปรุกฺขา อตถิ. เย จ มานุสา มนุสฺเส ชาตา เย จ พหู กปฺปรุกฺขา อตฺถิ, ตโต สพฺพํ ทุสฺสํ สมาหนฺตฺวา สํ สุฏฺฐุ อาหริตฺวา เตจีวรานิ กาเรตฺวา เต ปจฺเจกพุทฺเธ ติจีวเรหิ อจฺฉาเทมีติ สมฺพนฺโธ. @เชิงอรรถ: ^๑ สี.,อิ. นิขาตอยถมฺภา. ^๒ ม. สสาวเก. ^๓ สี.,อิ. ปจฺเจกพุทฺเธ. ^๔ ปาฬิ. @สมาหรึ.

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๙ หน้าที่ ๑๒๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=49&page=127&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=49&A=3178&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=49&A=3178&modeTY=2&pagebreak=1#p127