อรรถกถาเล่มที่ ๔๙ หน้าที่ ๑๖๘.

โส หิ ปญฺจาภิญฺโญ จ อฏฺฐสมาปตฺติลาภี จ หุตฺวา ปณิเธสิ. อธิกาโรติ อธิกกาโร, ปริจฺจาโคติ อตฺโถ. ชีวิตาทิปริจฺจาคญฺหิ กตฺวา ปณิทหโตเยว อิชฺฌติ, โน อิตรสฺส ยถา สุเมธปณฺฑิตสฺส. โส หิ:- "อกฺกมิตฺวาน มํ พุทฺโธ สห สิสฺเสหิ คจฺฉตุ มา นํ กลเล ^๑- อกฺกมิตฺถ หิตาย เม ภวิสฺสตี"ติ. ^๒- เอวํ อตฺตปริจฺจาคํ กตฺวา ปณิเธสิ. ฉนฺทตาติ กตฺตุกมฺยตา. สา ยสฺส พลวตี โหติ, ตสฺส อิชฺฌติ ปณิธิ. สา จ สเจ โกจิ วเทยฺย "โก จตฺตาริ อสงฺเขฺยยฺยานิ กปฺปสตสหสฺสญฺจ นิรเย ปจฺจิตฺวา พุทฺธตฺตํ อิจฺฉตี"ติ. ตํ สุตฺวา โย "อหนฺ"ติ วตฺตุํ อุสฺสหติ, ตสฺส พลวตีติ เวทิตพฺพา. ตถา ยทิ โกจิ วเทยฺย "โก สกลจกฺกวาฬํ วีตจฺจิกานํ องฺคารานํ ปูรํ อกฺกมิตฺวา พุทฺธตฺตํ อิจฺฉติ, โก สกลจกฺกวาฬํ สตฺติสูเลหิ อากิณฺณํ อกฺกมนฺโต อติกฺกมิตฺวา พุทฺธตฺตํ อิจฺฉติ, โก สกลจกฺกวาฬํ สมติตฺติกํ อุทกปุณฺณํ อุตฺตริตฺวา พุทฺธตฺตํ อิจฺฉติ, โก สกลจกฺกวาฬํ นิรนฺตรํ เวฬุคุมฺพสญฺฉนฺนํ มทฺทนฺโต อติกฺกมิตฺวา พุทฺธตฺตํ อิจฺฉตี"ติ, ตํ สุตฺวา โย "อหนฺ"ติ วตฺตุํ อุสฺสหติ, ตสฺส พลวตีติ เวทิตพฺพา. เอวรูเปน จ กตฺตุกมฺยตาฉนฺเทน สมนฺนาคโต สุเมธปณฺฑิโต ปณิเธสีติ. เอวํ สมิทฺธาภินีหาโร จ โพธิสตฺโต อิมานิ อฏฺฐารส อภพฺพฏฺฐานานิ น อุเปติ. โส หิ ตโต ปภุติ น ชจฺจนฺโธ โหติ น ชจฺจพธิโร, ^๓- น อุมฺมตฺตโก, น เอฬมุโค, น ปีฐสปฺปิ, น มิลกฺเขสุ อุปฺปชฺชติ, น ทาสิยา กุจฺฉิมฺหิ นิพฺพตฺตติ, น นิยตมิจฺฉาทิฏฺฐิโก โหติ, นาสฺส ลิงฺคํ ปริวตฺตติ, น ปญฺจานนฺตริยกมฺมานิ กโรติ, น กุฏฺฐี โหติ, น ติรจฺฉานโยนิยํ วฏฺฏกโต ปจฺฉิมตฺตภาโว หตฺถิโต อธิกตฺตภาโว โหติ, น ขุปฺปิปาสิกนิชฺฌามตณฺหิกเปเตสุ อุปฺปชฺชติ, น กาลกญฺจิกาสุเรสุ, น อวีจินิรเย, น โลกนฺตริเกสุ อุปฺปชฺชติ. กามาวจเรสุ ปน น มาโร โหติ, รูปาวจเรสุ น อสญฺญีภเว, น สุทฺธาวาเสสุ อุปฺปชฺชติ, น อรูปภเวสุ, น อญฺญํ จกฺกวาฬํ สงฺกมติ. @เชิงอรรถ: ^๑ ปาฬิ. กลฺลํ. ^๒ ขุ. พุทฺธ. ๓๓/๕๓/๔๕๒. ^๓ ฉ.ม. น ชจฺจปธิโร.

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๙ หน้าที่ ๑๖๘. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=49&page=168&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=49&A=4213&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=49&A=4213&modeTY=2&pagebreak=1#p168