อรรถกถาเล่มที่ ๔๙ ภาษาบาลี อักษรไทย
อป.อ.๑ (วิสุทฺธ.๑)
หน้าที่ ๓๔๔.

นครสามิโก ราชา เสนาปจฺจํ เสนาปตึ เสนานายกํ มหามตฺตํ เปติ านนฺตเร
ปติฏฺเปตีติ อตฺโถ.
     [๕๒๙] อารกฺขตฺถาย ภณฺฑสฺสาติ ชาตรูปรชตมุตฺตามณิอาทิราชภณฺฑสฺส
อารกฺขณตฺถาย สมนฺตโต โคปนตฺถาย เม มยฺหํ ภณฺฑํ มา วินสฺสีติ
นิธานกุสลํ รกฺขเณ กุสลํ เฉกํ นรํ ปุริสํ ภณฺฑรกฺขํ ภณฺฑรกฺขนฺตํ โส
ราชา ภณฺฑาคาเร เปตีติ สมฺพนฺโธ.
     [๕๓๐] มมตฺโต โหติ โย รญฺโติ ๑- โย ปณฺฑิโต รญฺโ มมตฺโต
มามโก ปกฺขปาโต โหติ. วุทฺธึ ๒- ยสฺส จ อิจฺฉตีติ อสฺส รญฺโ วุฑฺฒึ จ
วิรุฬฺหึ โย อิจฺฉติ กาเมติ, ตสฺส อิตฺถมฺภูตสฺส ราชา อธิกรณํ วินิจฺฉยาธิปจฺจํ
เทติ มิตฺตสฺส มิตฺตภาวสฺสปฏิปชฺชิตุนฺติ สมฺพนฺโธ.
     [๕๓๑] อุปฺปาเตสูติ อุกฺกาปาตทิสาฑาหาทิอุปฺปาเตสุ จ. นิมิตฺเตสูติ
มูสิกจฺฉินฺนาทีสุ "อิทํ นิมิตฺตํ สุภํ, อิทํ นิมิตฺตํ อสุภนฺ"ติ เอวํ
นิมิตฺตชานนสตฺเถสุ จ. ลกฺขเณสุ จาติ อิตฺถิปุริสานํ หตฺถปาทลกฺขณชานนสตฺเถสุ
จ โกวิทํ เฉกํ อชฺฌายกํ อเนเกสํ สิสฺสานํ พฺยากรณวาจกํ มนฺตธรํ
เวทตฺตยสงฺขาตมนฺตธารกํ ปณฺฑิตํ โส ราชา โปโรหิจฺเจ ปุโรหิตฏฺานนฺตเร
เปตีติ สมฺพนฺโธ.
     [๕๓๒] เอเตหงฺเคหิ สมฺปนฺโนติ เอเตหิ วุตฺตปฺปกาเรหิ องฺเคหิ
อวยเวหิ สมฺปนฺโน สมงฺคีภูโต โส ราชา "ขตฺติโย"ติ ปวุจจติ กถียตีติ
สมฺพนฺโธ. สทา รกฺขนฺติ ราชานนฺติ เอเต เสนาปจฺจาทโย อมจฺจา สทา
สพฺพกาลํ ตํ ราชานํ รกฺขนฺติ โคเปนฺติ. กิมิว? จกฺกวาโกว ทุกฺขิตํ
ทุกฺขปฺปตฺตํ สกาตึ รกฺขนฺโต จกฺกวาโก ปกฺขี อิวาติ อตฺโถ.
     [๕๓๓] ตเถว ตวํ มหาวีราติ วีรุตฺตม ยถา โส ราชา
เสนาปจฺจาทิองฺคสมฺปนฺโน นครทฺวารํ ถเกตฺวา ปฏิวสติ, ตเถว ตุวํ หตามิตฺโตว ๓-
นิหตปจฺจตฺถิโก ขตฺติโย อิว สเทวกสฺส โลกสฺส สห เทเวหิ ปวตฺตมานสฺส
@เชิงอรรถ: ๑ ปาฬิ. สมคฺโค โหติ โส รญฺโ.  ๒ ก. วุฑฺฒึ.  ๓ ฉ.ม. หตามิตฺโต.


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๙ หน้าที่ ๓๔๔.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=49&page=344&pages=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=49&A=8596&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=49&A=8596&pagebreak=1#p344