ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
หน้า
แสดง
หน้า
คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย
อรรถกถาเล่มที่ ๕ ภาษาบาลี อักษรไทย ที.อ. (สุมงฺคล.๒)

หน้าที่ ๒๕๒-๒๕๓.

หน้าที่ ๒๕๒.

[๒๘๕] วิสฺสฏฺโติ สุมุตฺโต อปลิพุทฺโธ. วิญฺเยฺโยติ อตถวิญฺาปโน. มญฺชูติ มธุโร มุทุ. สวนีโยติ โสตพฺพยุตฺโต กณฺณสุโข. พินฺทูติ เอกฆโน. อวิสารีติ สุวิสโท อวิปฺปกิณฺโณ. คมฺภีโรติ นาภิมูลโต ปฏฺาย คมฺภีรสมุฏฺิโต, น ชิวฺหาทนฺตโอฏฺตาลุมตฺตปฺปหารสมุฏฺิโต. เอวํ สมุฏฺิโต หิ อมธุโร จ โหติ, น จ ทูรํ สาเวติ. นินฺนาทีติ มหาเมฆคชฺชิตมุทิงฺคสทฺโท ๑- วิย นินฺนาทยุตฺโต. อปิเจตฺถ ปจฺฉิมํ ปจฺฉิมํ ปทํ ปุริมสฺส ปุริมสฺส อตฺโถเยวาติ เวทิตพฺพํ. ๒- ยถาปริสนฺติ ยตฺตกา ปริสา, ตตฺตกเมว วิญฺาเปติ. อนฺโตปริสายเมวสฺส สทฺโท สมฺปริวตฺตติ, น พหิทฺธา วิธาวติ. เย หิ เกจีติ อาทิ พหุชนหิตาย ปฏิปนฺนภาวทสฺสนตฺถํ วทติ. สรณํ คตาติ น ยถา วา ตถา วา สรณํ คเต สนฺธาย วทติ. นิพฺเพมติกคหิตสรเณ ปน สนฺธาย วทติ. คนฺธพฺพกายํ ปริปูเรนฺตีติ คนฺธพฺพเทวคณํ ปริปูเรนฺติ. อิติ อมฺหากํ สตฺถุ โลเก อุปฺปนฺนกาลโต ปฏฺาย ฉ เทวโลกาทีสุ ปิฏฺ โกฏฺเฏตฺวา ปูริตนาฬิ วิย สรวนนฬวนํ วิย จ นิรนฺตรา ๓- ชาตา มาริสาติ ๓- อาห. ภาวิตอิทฺธิปาทวณฺณนา [๒๘๖] ยาว สุปญฺตฺตาปิเม ๔- เตน ภควตาติ เตน มยฺหํ สตฺถารา ภควตา ยาว สุปญฺตฺตา ยาว สุกถิตา. อิทฺธิปาทาติ เอตฺถ อิชฺฌนฏฺเน อิทฺธิ, ปติฏฺานฏฺเน ปาทาติ เวทิตพฺพา. อิทฺธิพหุลีกตายาติ ๕- อิทฺธิปโหนกตาย. อิทฺธิวิเสวิตายาติ ๖- อิทฺธิวิเสสภาวาย, ๖- ปุนปฺปุนํ เสวนวเสน ๗- จิณฺณวสิตายาติ วุตฺตํ โหติ. อิทฺธิวิกุพฺพนตายาติ อิทฺธิวิกุพฺพนภาวาย, นานปฺปการโต กตฺวา ทสฺสนตฺถาย. ฉนฺทสมาธิ ปธานสงฺขารสมนฺนาคตนฺติ อาทีสุ ฉนฺทเหตุโก ฉนฺทาธิโก วา สมาธิ ฉนฺทสมาธิ, กตฺตุกมฺยตาฉนฺทมธิปตึ กริตฺวา ปฏิลทฺธสมาธิสฺเสตํ อธิวจนํ. ปธานภูตา สงฺขารา ปธานสงฺขารา, จตุกิจฺจสาธกสฺส สมฺมปฺธานวิริยสฺเสตํ อธิวจนํ. สมนฺนาคตนฺติ ฉนฺทสมาธินา จ ปธานสงฺขาเรหิ ๘-@เชิงอรรถ: ฉ.ม.,อิ. มหาเมฆมุทิงฺคสทฺโท ฉ.ม.,อิ. เวทิตพฺโพ ๓-๓ ฉ.ม.,อิ. นิรนฺตรํ @ ชาตปริสาติ ฉ.ม.,อิ. สุปญฺตฺตา จิเม ฉ.ม.,อิ. อิทฺธิปหุตายาติ @๖-๖ ฉ.ม.,อิ. อิทฺธิวิสวิตายาติ อิทฺธิวิปชฺชนภาวาย ฉ.ม.,อิ. อาเสวนวเสน @ ฉ.ม.,อิ. ปธาน สงฺขาเรน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๓.

อุเปตํ. อิทฺธิปาทนฺติ นิปฺผตฺติปริยาเยน วา อิชฺฌนฏฺเน, อิชฺฌนฺติ เอตาย สตฺตา อิทฺธา วุทฺธา อุกฺกํสคตา โหนฺตีติ อิมินา วา ปริยาเยน อิทฺธีติ สงฺขฺยํ คตานํ อภิญฺาจิตฺตสมฺปยุตฺตานํ ฉนฺทสมาธิปธานสงฺขารานํ อธิฏฺานฏฺเน ปาทภูตํ ๑- เสสจิตฺตเจตสิกราสินฺติ อตฺโถ. วุตฺตํ เหตํ "อิทฺธิปาโทติ โย ตถาภูตสฺส เวทนากฺขนฺโธ ฯเปฯ วิญฺาณกฺขนฺโธ"ติ. ๒- อิมินา นเยน เสสปเทสุปิ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. ยเถว หิ ฉนฺทํ อธิปตึ กริตฺวา ปฏิลทฺธสมาธิ ฉนฺทสมาธีติ วุตฺโต, เอวํ วิริยํ, จิตฺตํ, วีมํสํ อธิปตึ กริตฺวา ปฏิลทฺธสมาธิ วีมํสาสมาธีติ วุจฺจติ. อปิจ อุปจารชฺฌานํ ปาโท, ปมชฺฌานํ อิทฺธิ. สอุปจารํ ปมชฺฌานํ ปาโท, ทุติยชฺฌานํ อิทฺธีติ เอวํ ปุพฺพภาเค ปาโท, อปรภาเค อิทฺธีติ เอวเมตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. วิตฺถาเรน ปน อิทฺธิปาทกถา วิสุทฺธิมคฺเค จ วิภงฺคฏฺกถายํ จ วุตฺตา. เกจิ ปน "นิปฺผนฺนา อิทฺธิ. อนิปฺผนฺโน อิทฺธิปาโท"ติ วทนฺติ, เตสํ วาทมทฺทนตฺถาย อภิธมฺเม อุตฺตรจูฬิกวาโร นาม อาคโต:- ๓- "จตฺตาโร อิทฺธิปาทา ฉนฺทิทฺธิปาโท, วิริยิทฺธิปาโท, จิตฺติทฺธิปาโท, วีมํสิทฺธิปาโท. ตตฺถ กตโม ฉนฺทิทฺธิปาโท. อิธ ภิกฺขุ ยสฺมึ สมเย โลกุตฺตรํ ฌานํ ภาเวติ นิยฺยานิกํ อปจยคามึ ทิฏฺิคตานํ ปหานาย ปมาย ภูมิยา ปตฺติยา, วิวจฺเจว กาเมหิ ปมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ ทุกฺขาปฏิปทํ ๔- ทนฺธาภิญฺ. โย ตสฺมึ สมเย ฉนฺโท ฉนฺทีกตา กตฺตุกมฺยตา กุสโล ธมฺมจฺฉนฺโท, อยํ วุจฺจติ ฉนฺทิทฺธิปาโท, อวเสสา ธมฺมา ฉนฺทิทฺธิปาทสมฺปยุตฺตา"ติ. ๕- อิเม ปน โลกุตฺตรวเสเนว อาคตา. ตตฺถ รฏฺปาลตฺเถโร ฉนฺทํ ธุรํ กตฺวา โลกุตฺตรธมฺมํ นิพฺพตฺเตสิ. โสณตฺเถโร วิริยํ ธุรํ กตฺวา, สมฺภูตตฺเถโร จิตฺตํ ธุรํ กตฺวา, อายสฺมา โมฆราชา วีมํสํ ธุรํ กตฺวาติ. ตตฺถ ยถา จตูสุ อมจฺจปุตฺเตสุ านนฺตรํ ปตฺเถตฺวา ราชานํ อุปนิสฺสาย วิหรนฺเตสุ เอโก อุปฏฺาเน ฉนฺทชาโต รญฺโ อชฺฌาสยญฺจ รุจิญฺจ ตฺวา ทิวา จ รตฺโต จ อุปฏฺหนฺโต ราชานํ อาราเธตฺวา านนฺตรํ ปาปุณิ. ยถา โส, เอวํ ฉนฺทธุเรน โลกุตฺตรธมฺมนิพฺพตฺตโก เวทิตพฺโพ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ปาทภูโต อภิ. วิ. ๓๕/๔๓๔/๒๖๑ ฉนฺทิทฺธิปาท ฉ.ม. อาภโต @ ฉ.ม. ทุกขปฏิปทํ อภิ. วิ. ๓๕/๔๕๗/๒๖๙ วีมํสิทฺธิปาท


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕ หน้าที่ ๒๕๒-๒๕๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=5&page=252&pages=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=5&A=6496&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=5&A=6496&pagebreak=1#p252


จบการแสดงผล หน้าที่ ๒๕๒-๒๕๓.

บันทึก ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]