ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
หน้า
แสดง
หน้า
คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๕ ภาษาบาลี อักษรไทย ที.อ. (สุมงฺคล.๒)

หน้าที่ ๒๕๒-๒๕๓.

หน้าที่ ๒๕๒.

[๒๘๕] วิสฺสฏฺโฐติ สุมุตฺโต อปลิพุทฺโธ. วิญฺเญยฺโยติ อตถวิญฺญาปโน. มญฺชูติ มธุโร มุทุ. สวนีโยติ โสตพฺพยุตฺโต กณฺณสุโข. พินฺทูติ เอกฆโน. อวิสารีติ สุวิสโท อวิปฺปกิณฺโณ. คมฺภีโรติ นาภิมูลโต ปฏฺฐาย คมฺภีรสมุฏฺฐิโต, น ชิวฺหาทนฺตโอฏฺฐตาลุมตฺตปฺปหารสมุฏฺฐิโต. เอวํ สมุฏฺฐิโต หิ อมธุโร จ โหติ, น จ ทูรํ สาเวติ. นินฺนาทีติ มหาเมฆคชฺชิตมุทิงฺคสทฺโท ๑- วิย นินฺนาทยุตฺโต. อปิเจตฺถ ปจฺฉิมํ ปจฺฉิมํ ปทํ ปุริมสฺส ปุริมสฺส อตฺโถเยวาติ เวทิตพฺพํ. ๒- ยถาปริสนฺติ ยตฺตกา ปริสา, ตตฺตกเมว วิญฺญาเปติ. อนฺโตปริสายเมวสฺส สทฺโท สมฺปริวตฺตติ, น พหิทฺธา วิธาวติ. เย หิ เกจีติ อาทิ พหุชนหิตาย ปฏิปนฺนภาวทสฺสนตฺถํ วทติ. สรณํ คตาติ น ยถา วา ตถา วา สรณํ คเต สนฺธาย วทติ. นิพฺเพมติกคหิตสรเณ ปน สนฺธาย วทติ. คนฺธพฺพกายํ ปริปูเรนฺตีติ คนฺธพฺพเทวคณํ ปริปูเรนฺติ. อิติ อมฺหากํ สตฺถุ โลเก อุปฺปนฺนกาลโต ปฏฺฐาย ฉ เทวโลกาทีสุ ปิฏฺฐํ โกฏฺเฏตฺวา ปูริตนาฬิ วิย สรวนนฬวนํ วิย จ นิรนฺตรา ๓- ชาตา มาริสาติ ๓- อาห. ภาวิตอิทฺธิปาทวณฺณนา [๒๘๖] ยาว สุปญฺญตฺตาปิเม ๔- เตน ภควตาติ เตน มยฺหํ สตฺถารา ภควตา ยาว สุปญฺญตฺตา ยาว สุกถิตา. อิทฺธิปาทาติ เอตฺถ อิชฺฌนฏฺเฐน อิทฺธิ, ปติฏฺฐานฏฺเฐน ปาทาติ เวทิตพฺพา. อิทฺธิพหุลีกตายาติ ๕- อิทฺธิปโหนกตาย. อิทฺธิวิเสวิตายาติ ๖- อิทฺธิวิเสสภาวาย, ๖- ปุนปฺปุนํ เสวนวเสน ๗- จิณฺณวสิตายาติ วุตฺตํ โหติ. อิทฺธิวิกุพฺพนตายาติ อิทฺธิวิกุพฺพนภาวาย, นานปฺปการโต กตฺวา ทสฺสนตฺถาย. ฉนฺทสมาธิ ปธานสงฺขารสมนฺนาคตนฺติ อาทีสุ ฉนฺทเหตุโก ฉนฺทาธิโก วา สมาธิ ฉนฺทสมาธิ, กตฺตุกมฺยตาฉนฺทมธิปตึ กริตฺวา ปฏิลทฺธสมาธิสฺเสตํ อธิวจนํ. ปธานภูตา สงฺขารา ปธานสงฺขารา, จตุกิจฺจสาธกสฺส สมฺมปฺธานวิริยสฺเสตํ อธิวจนํ. สมนฺนาคตนฺติ ฉนฺทสมาธินา จ ปธานสงฺขาเรหิ ๘-@เชิงอรรถ: ฉ.ม.,อิ. มหาเมฆมุทิงฺคสทฺโท ฉ.ม.,อิ. เวทิตพฺโพ ๓-๓ ฉ.ม.,อิ. นิรนฺตรํ @ ชาตปริสาติ ฉ.ม.,อิ. สุปญฺญตฺตา จิเม ฉ.ม.,อิ. อิทฺธิปหุตายาติ @๖-๖ ฉ.ม.,อิ. อิทฺธิวิสวิตายาติ อิทฺธิวิปชฺชนภาวาย ฉ.ม.,อิ. อาเสวนวเสน @ ฉ.ม.,อิ. ปธาน สงฺขาเรน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๓.

อุเปตํ. อิทฺธิปาทนฺติ นิปฺผตฺติปริยาเยน วา อิชฺฌนฏฺเฐน, อิชฺฌนฺติ เอตาย สตฺตา อิทฺธา วุทฺธา อุกฺกํสคตา โหนฺตีติ อิมินา วา ปริยาเยน อิทฺธีติ สงฺขฺยํ คตานํ อภิญฺญาจิตฺตสมฺปยุตฺตานํ ฉนฺทสมาธิปธานสงฺขารานํ อธิฏฺฐานฏฺเฐน ปาทภูตํ ๑- เสสจิตฺตเจตสิกราสินฺติ อตฺโถ. วุตฺตํ เหตํ "อิทฺธิปาโทติ โย ตถาภูตสฺส เวทนากฺขนฺโธ ฯเปฯ วิญฺญาณกฺขนฺโธ"ติ. ๒- อิมินา นเยน เสสปเทสุปิ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. ยเถว หิ ฉนฺทํ อธิปตึ กริตฺวา ปฏิลทฺธสมาธิ ฉนฺทสมาธีติ วุตฺโต, เอวํ วิริยํ, จิตฺตํ, วีมํสํ อธิปตึ กริตฺวา ปฏิลทฺธสมาธิ วีมํสาสมาธีติ วุจฺจติ. อปิจ อุปจารชฺฌานํ ปาโท, ปฐมชฺฌานํ อิทฺธิ. สอุปจารํ ปฐมชฺฌานํ ปาโท, ทุติยชฺฌานํ อิทฺธีติ เอวํ ปุพฺพภาเค ปาโท, อปรภาเค อิทฺธีติ เอวเมตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. วิตฺถาเรน ปน อิทฺธิปาทกถา วิสุทฺธิมคฺเค จ วิภงฺคฏฺฐกถายํ จ วุตฺตา. เกจิ ปน "นิปฺผนฺนา อิทฺธิ. อนิปฺผนฺโน อิทฺธิปาโท"ติ วทนฺติ, เตสํ วาทมทฺทนตฺถาย อภิธมฺเม อุตฺตรจูฬิกวาโร นาม อาคโต:- ๓- "จตฺตาโร อิทฺธิปาทา ฉนฺทิทฺธิปาโท, วิริยิทฺธิปาโท, จิตฺติทฺธิปาโท, วีมํสิทฺธิปาโท. ตตฺถ กตโม ฉนฺทิทฺธิปาโท. อิธ ภิกฺขุ ยสฺมึ สมเย โลกุตฺตรํ ฌานํ ภาเวติ นิยฺยานิกํ อปจยคามึ ทิฏฺฐิคตานํ ปหานาย ปฐมาย ภูมิยา ปตฺติยา, วิวจฺเจว กาเมหิ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ ทุกฺขาปฏิปทํ ๔- ทนฺธาภิญฺญํ. โย ตสฺมึ สมเย ฉนฺโท ฉนฺทีกตา กตฺตุกมฺยตา กุสโล ธมฺมจฺฉนฺโท, อยํ วุจฺจติ ฉนฺทิทฺธิปาโท, อวเสสา ธมฺมา ฉนฺทิทฺธิปาทสมฺปยุตฺตา"ติ. ๕- อิเม ปน โลกุตฺตรวเสเนว อาคตา. ตตฺถ รฏฺฐปาลตฺเถโร ฉนฺทํ ธุรํ กตฺวา โลกุตฺตรธมฺมํ นิพฺพตฺเตสิ. โสณตฺเถโร วิริยํ ธุรํ กตฺวา, สมฺภูตตฺเถโร จิตฺตํ ธุรํ กตฺวา, อายสฺมา โมฆราชา วีมํสํ ธุรํ กตฺวาติ. ตตฺถ ยถา จตูสุ อมจฺจปุตฺเตสุ ฐานนฺตรํ ปตฺเถตฺวา ราชานํ อุปนิสฺสาย วิหรนฺเตสุ เอโก อุปฏฺฐาเน ฉนฺทชาโต รญฺโญ อชฺฌาสยญฺจ รุจิญฺจ ญตฺวา ทิวา จ รตฺโต จ อุปฏฺฐหนฺโต ราชานํ อาราเธตฺวา ฐานนฺตรํ ปาปุณิ. ยถา โส, เอวํ ฉนฺทธุเรน โลกุตฺตรธมฺมนิพฺพตฺตโก เวทิตพฺโพ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ปาทภูโต อภิ. วิ. ๓๕/๔๓๔/๒๖๑ ฉนฺทิทฺธิปาท ฉ.ม. อาภโต @ ฉ.ม. ทุกขปฏิปทํ อภิ. วิ. ๓๕/๔๕๗/๒๖๙ วีมํสิทฺธิปาท


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕ หน้าที่ ๒๕๒-๒๕๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=5&page=252&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=5&A=6496&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=5&A=6496&modeTY=2&pagebreak=1#p252


จบการแสดงผล หน้าที่ ๒๕๒-๒๕๓.

บันทึก ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]