อรรถกถาเล่มที่ ๕๑ ภาษาบาลี อักษรไทย
พุทฺธ.อ. (มธุรตฺถ.)
หน้าที่ ๒๙๒-๒๙๓.

หน้าที่ ๒๙๒.
      [๒๔] รามา เจว สุรามา จ     อเหสุํ อคฺคสาวิกา
           โพธิ ตสฺส ภควโต        มหานีโปติ ๑- วุจฺจติ.
      [๒๕] ๒- อุรุเวลา เจว ยสวา จ อเหสุํ อคฺคุปฏฺฐกา
           ยโสธรา นาม สิริมา จ    อเหสุํ อคฺคุปฏฺฐิกา. ๒-
      [๒๖] อฏฺฐาสีติรตนานิ          อจฺจุคฺคโต มหามุนิ
           โอภาเสติ ทิสา สพฺพา     จนฺโท ตารคเณ ยถา.
      [๒๗] จกฺกวตฺติมณี นาม         ยถา ตปติ โยชนํ
           ตเถว ตสฺส รตนํ         สมนฺตา ผรติ โยชนํ.
      [๒๘] นวุติวสฺสสหสฺสานิ         อายุ วิชฺชติ ตาวเท
           ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส     ตาเรสิ ชนตํ พหุํ.
      [๒๙] เตวิชฺชฉฬภิญฺเญหิ         พลปฺปตฺเตหิ ตาทิหิ
           สมากุลมิทํ อาสิ          อรหนฺเตหิ สาธุหิ.
      [๓๐] เตปิ สพฺเพ อมิตยสา      วิปฺปมุตฺตา นิรูปธี
           ญาณาโลกํ ทสฺสยิตฺวา      นิพฺพุตา เต มหายสา"ติ.
     ตตฺถ จนฺโน ตารคเณ ยถาติ ยถา นาม คคเน ปริปุณฺณจนฺโท
ตาราคเณ โอภาเสติ ปกาเสติ, เอวเมว สพฺพาปิ ทิสา โอภาเสตีติ อตฺโถ.
เกจิ "จนฺโท ปณฺณรโส ยถา"ติ ปฐนฺติ, โส อุตฺตานตฺโถว.
     จกฺกวตฺติมณี นามาติ ยถา นาม จกฺกวตฺติรญฺโญ มณิรตนํ จตุหตฺถายามํ
สกฏนาภิสมปริณาหํ จตุราสีติมณิสหสฺสปริวารํ ตาราคณปริวุตสฺส สรทสมย-
ปริปุณฺณรชนิกรสฺส สิริสมุทยโสภํ อวฺหยนฺตมิว เวปุลฺลปพฺพตโต ๔- ปรมรมณียทสฺสนํ
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. ก. นิมฺพรุกฺโขติ      ๒-๒ ฉ.ม. อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ
@๓ ปาฬิ. สาสนํ             ๔ ม. วิปุลปพฺพตโต
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๙๓.
มณิรตนมาคจฺฉติ, ตสฺเสวํ อาคจฺฉนฺตสฺส สมนฺตโต โยชนปฺปมาณํ โอกาสํ
อาภา ผรติ, เอวเมว ตสฺส สุเมธสฺสาปิ ภควโต สรีรโต อาภารตนํ สมนฺตโต
โยชนํ ผรตีติ อตฺโถ.
     เตวิชฺชฉฬภิญฺเญหีติ เตวิชฺเชหิ ฉฬภิญฺเญหิ จาติ อตฺโถ. พลปฺปตฺเตหีติ
อิทฺธิพลปฺปตฺเตหิ. ตาทิหีติ ตาทิภาวปฺปตฺเตหิ. สมากุลนฺติ สงฺกิณฺณํ
เอกกาสาวปชฺโชตํ. อิทนฺติ สาสนํ สนฺธายาห, มหีตลํ วา. อมิตยสาติ อมิตปริวารา,
อตุลกิตฺติโฆโส วา. นิรูปธีติ จตุรุปธิวิรหิตา. เสสเมตฺถ คาถาสุ สพฺพตฺถ
ปากฏเมวาติ.
                      สุเมธพุทฺธวํสวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                     นิฏฺฐิโต เอกาทสโม พุทฺธวํโส.
                          -------------
                       ๑๔. สุชาตพุทฺธวํสวณฺณนา
     ตโต ตสฺสาปรภาเค ตสฺมึเยว มณฺฑกปฺเป อนุปุพฺเพน อปริมิตายุเกสุ สตฺเตสุ
อนุกฺกเมน ปริหายิตฺวา นวุติวสฺสสหสฺสายุเกสุ ชาเตสุ สุชาตรูปกาโย ปริสุทฺธชาโต
สุชาโต นาม สตฺถา โลเก อุทปาทิ. โสปิ ปารมิโย ปูเรตฺวา ตุสิตปุเร
นิพฺพตฺติตฺวา ตโต จวิตฺวา สุมงฺคลนคเร อุคฺคตสฺส นาม รญฺโญ กุเล
ปภาวติยา นาม อคฺคมเหสิยา กุจฺฉิสฺมึ ปฏิสนฺธึ คเหตฺวา ทสนฺนํ มาสานํ
อจฺจเยน มาตุกุจฺฉิโต นิกฺขมิ. นามคฺคหณทิวเส จสฺส ยามํ กโรนฺโต
สกลชมฺพุทีเป สพฺพสตฺตานํ สุขํ ชนยนฺโต ชาโตติ "สุชาโต "เตฺววสฺส นามมกํสุ.
โส นววสฺสสหสฺสานิ อคารํ อชฺฌาวสิ. สิรี อุปสิรี สิรินนฺโท จาติ ตสฺส ตโย
ปาสาทา อเหสุํ. สิรีนนฺทาเทวิปฺปมุขานิ เตวีสติ อิตฺถิสหสฺสานิ ปจฺจุปฏฺฐิตานิ
อเหสุํ.


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๑ หน้าที่ ๒๙๒-๒๙๓.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=51&page=292&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=51&A=6490&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=51&A=6490&modeTY=2&pagebreak=1#p292