อรรถกถาเล่มที่ ๕๑ ภาษาบาลี อักษรไทย
พุทฺธ.อ. (มธุรตฺถ.)
หน้าที่ ๒๙๙-๓๐๐.

หน้าที่ ๒๙๙.
       [๒๒] ๑- เตวีสติสหสฺสานิ       นาริโย สมลงฺกตา
            สิรินนฺทา นาม นารี       อุปเสโน นาม อตฺรโช.
       [๒๓] นิมิตฺเต จตุโร ทิสฺวา      อสฺสยาเนน นิกฺขมิ
            อนูนนวมาสานิ           ปธานํ ปทหี ชิโน.
       [๒๔] พฺรหฺมุนา ยาจิโต สนฺโต    สุชาโต โลกนายโก
            วตฺตจกฺโก มหาวีโร       สุมงฺคลุยฺยานมุตฺตเม. ๑-
       [๒๕] สุทสฺสโน สุเทโว จ ๒-    อเหสุํ อคฺคสาวกา
            นารโท นามุปฏฺฐาโก      สุชาตสฺส มเหสิโน.
       [๒๖] นาคา นาคสมาลา ๓- จ   อเหสุํ อคฺคสาวิกา
            โพธิ ตสฺส ภควโต        มหาเวฬูติ วุจฺจติ.
       [๒๗] โส จ รุกฺโข ฆนกฺขนฺโธ ๔- อจฺฉิทฺโท โหติ ปตฺติโก
            อุชุ วํโส พฺรหา โหติ      ทสฺสนีโย มโนรโม.
       [๒๘] เอกกฺขนฺโธ ปวฑฺฒิตฺวา     ตโต สาขา ปภิชฺชติ
            ยถา สุพทฺโธ โมรหตฺโถ    เอวํ โสภติ โส ทุโม.
       [๒๙] น ตสฺส กณฺฏกา โหนฺติ     นาปิ ฉิทฺทํ มหา อหุ
            วิตฺถิณฺณสาโข อวิรโล      สนฺทจฺฉาโย มโนรโม.
       [๓๐] ๕- สุทตฺโต เจว จิตฺโต จ  อเหสุํ อคฺคุปฏฺฐกา
            สุภทฺทา เจว ปทุมา จ     อเหสุํ อคฺคุปฏฺฐิกา. ๕-
       [๓๑] ปญฺญาสรตโน อาสิ        อุจฺจตฺตเนน โส ชิโน
            สพฺพาการวรูเปโต        สพฺพคุณมุปาคโต.
@เชิงอรรถ: ๑-๑ ฉ.ม. อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ     ๒ สี.,อิ. สุทสฺสโน จ เทโว จ
@๓ ปาฬิยํ นาคสมานาติ ทิสฺสติ         ๔ สี.,อิ. ชาตรุจิโร, ม. ฆนรุจิโร
@๕-๕ ฉ.ม. อยํ คาถา น ทิสฺสนฺติ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๐๐.
       [๓๒] ตสฺส ปภา อสมสมา       นิทฺธาวติ สมนฺตโต
            อปฺปมาโณ อตุลิโย        โอปมฺเมหิ อนูปโม.
       [๓๓] นวุติวสฺสสหสฺสานิ         อายุ วิชฺชติ ตาวเท
            ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส     ตาเรสิ ชนตํ พหุํ.
       [๓๔] ยถาปิ สาคเร อูมี        คคเน ตารกา ยถา
            เอวํ ตทา ปาวจนํ        อรหนฺเตหิ จิตฺติตํ. ๑-
       [๓๕] โส จ พุทฺโธ อสมสโม     คุณานิ จ ตานิ อตุลิยานิ
            สพฺพํ ตมนฺตรหิตํ          นนุ ริตฺตา สพฺพสงฺขารา"ติ.
     ตตฺถ อจฺฉิทฺโทติ อปฺปจฺฉิทฺโท. "อนุทรา กญฺญา"ติอาทีสุ วิย ทฏฺฐพฺพํ.
เกจิ "ฉิทฺทํ โหติ ปริตฺตกนฺ"ติ ปฐนฺติ. ปตฺติโกติ พหุปตฺโต, กาจมณิวณฺเณหิ ๒-
ปตฺเตหิ สญฺฉนฺโนติ อตฺโถ. อุชูติ อวงฺโก อกุฏิโล. วํโสติ เวฬุ. พฺรหาติ
สมนฺตโต มหา. เอกกฺขนฺโธติ อวนิรุโห เอโก อทุติโย จาติ อตฺโถ.
ปวฑฺฒิตฺวาติ วฑฺฒิตฺวา. ตโต สาขา ปภิชฺชตีติ ตโต วํสคฺคโต ปญฺจวิธา
สาขา นิกฺขมิตฺวา ปภิชฺชถ. "ตโต สาขา ปภิชฺชถา"ติปิ ปาโฐ. สุพทฺโธติ สุฏฺฐุ
ปญฺจพนฺธนากาเรน พทฺโธ. โมรหตฺโถติ อาตปสนฺนิวารณตฺถํ กโต พทฺโธ
โมรปิญฺฉกลาโป วุจฺจติ.
     น ตสฺส กณฺฏกา โหนฺตีติ ตสฺส วํสสฺส กณฺฏกิโนปิ รุกฺขสฺส กณฺฏกา
นาเหสุํ. อวิรโลติ อวิรลสาขาสญฺฉนฺโน. สนฺทจฺฉาโยติ ฆนจฺฉาโย อวิรลตฺตาว
สนฺทจฺฉาโยติ วุตฺโต. ปญฺญาสรตโน อาสีติ ปญฺญาสหตฺโถ อโหสิ. สพฺพาการ-
วรูเปโตติ สพฺเพน อากาเรน วเรหิเยว อุเปโต สพฺพาการวรูเปโต นาม.
สพฺพคุณมุปาคโตติ อนนฺตรปทสฺเสว เววจนมตฺตํ.
@เชิงอรรถ: ๑ ปาฬิยํ จิตฺตกนฺติ ทิสฺสติ      ๒ ม. มรกตมณิวณฺเณหิ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๑ หน้าที่ ๒๙๙-๓๐๐.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=51&page=299&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=51&A=6643&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=51&A=6643&modeTY=2&pagebreak=1#p299