อรรถกถาเล่มที่ ๕๓ ภาษาบาลี อักษรไทย
สงฺคณี.อ. (อฏฺฐสาลินี)
หน้าที่ ๒๑๔.

จตฺตาริ สสงฺขาริกานีติ อฏฺเว กุสลจิตฺตานิ โหนฺติ. ตานิ ยาถาวโต ตฺวา
ภควา สพฺพญฺู คณีวโร มุนิเสฏฺโ อาจิกฺขติ เทเสติ ปญฺเปติ ปฏฺเปติ
วิวรติ วิภชติ อุตฺตานีกโรตีติ.
                     อฏฺสาลินิยา ธมฺมสงฺคหฏฺกถาย
                     กามาวจรกุสลนิทฺเทโส สมตฺโต.
                          -------------
                         รูปาวจรกุสลวณฺณนา
                        จตุกฺกนยปมฌานวณฺณนา
     [๑๖๐] อิทานิ รูปาวจรกุสลํ ทสฺเสตุํ "กตเม ธมฺมา กุสลา"ติอาทิ
อารทฺธํ. ตตฺถ รูปูปปตฺติยา มคฺคํ ภาเวตีติ รูปํ วุจฺจติ รูปภโว. อุปปตฺตีติ
นิพฺพตฺติ ชาติ สญฺชาติ. มคฺโคติ อุปาโย. วจนตฺโถ ปเนตฺถ ตํ อุปปตฺตึ
มคฺคติ คเวสติ ชเนติ นิปฺผาเทตีติ มคฺโค. อิทํ วุตฺตํ โหติ "เยน มคฺเคน
รูปภเว อุปปตฺติ โหติ นิพฺพตฺติ ชาติ สญฺชาติ, ตํ มคฺคํ ภาเวตี"ติ. กึ
ปเนเตน นิยมโต รูปภเว อุปปตฺติ โหตีติ? น โหติ. "สมาธึ ภิกฺขเว ภาเวถ,
สมาหิโต ภิกฺขเว ภิกฺขุ ยถาภูตํ ปชานาติ สญฺชานาติ ๑- ปสฺสตี"ติ ๒- เอวํ วุตฺเตน
หิ นิพฺเพธภาคิเยน รูปภวาติกฺกโมปิ โหติ, รูปูปปตฺติยา ปน อิโต อญฺโ
มคฺโค นาม นตฺถิ. เตน วุตฺตํ "รูปูปปตฺติยา มคฺคํ ภาเวตี"ติ. อตฺถโต จายํ
มคฺโค นาม เจตนาปิ โหติ เจตนาย สมฺปยุตฺตธมฺมาปิ ตทุภยมฺปิ. "นิรยญฺจาหํ
สาริปุตฺต ปชานามิ นิรยคามิญฺจ มคฺคนฺ"ติ ๓- หิ เอตฺถ เจตนา มคฺโค นาม.
                 "สทฺธา หิริยํ กุสลญฺจ ทานํ
                 ธมฺมา เอเต สปฺปุริสานุยาตา
                 เอตํ หิ มคฺคํ ทิวิยํ วทนฺติ
                 เอเตน หิ คจฺฉติ เทวโลกนฺ"ติ ๔-
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ      ๒ สํ.ข. ๑๗/๕/๑๒, สํ.ม. ๑๙/๑๐๗๑/๓๖๑
@๓ ม.ม. ๑๒/๑๕๓/๑๑๓          ๔ องฺ. อฏฺก. ๒๓/๓๒/๑๙๔


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๓ หน้าที่ ๒๑๔.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=53&page=214&pages=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=53&A=5357&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=53&A=5357&pagebreak=1#p214