อรรถกถาเล่มที่ ๕๓ หน้าที่ ๔๕๙-๔๖๐.

หน้าที่ ๔๕๙.

[๑๓๕๕] โภชเน มตฺตญฺญุตานิทฺเทเส ปฏิสงฺขา โยนิโส อาหารํ อาหาเรตีติ ปฏิสงฺขานปญฺญาย ชานิตฺวา อุปาเยน อาหารํ ปริภุญฺชติ. อิทานิ ตํ อุปายํ ทสฺเสตุํ "เนว ทวายา"ติอาทิ วุตฺตํ. ตตฺถ ^*- เนว ทวายาติ ทวตฺถาย น อาหาเรติ. ตตฺถ นฏลงฺฆกาทโย ทวตฺถาย อาหาเรนฺติ นาม. ยํ หิ โภชนํ ภุตฺตสฺส นจฺจคีตกาพฺยสิโลกสงฺขาโต ^๑- ทโว อติเรกตเรน ปฏิภาติ, ตํ โภชนํ อธมฺเมน วิสเมน ปริเยสิตฺวา เต อาหาเรนฺติ. อยํ ปน ภิกฺขุ เอวํ น อาหาเรติ. น มทายาติ มานมทปุริสมทานํ วฑฺฒนตฺถาย น อาหาเรติ. ตตฺถ ราชราชมหามตฺตา มทตฺถาย อาหาเรนฺติ นาม. เต หิ อตฺตโน มานมทปุริสมทานํ วฑฺฒนตฺถาย ปิณฺฑรสโภชนปณีตโภชนานิ ^๒- ภุญฺชนฺติ. อยํ ปน ภิกฺขุ เอวํ น อาหาเรติ. น มณฺฑนายาติ สรีรมณฺฑนตฺถาย น อาหาเรติ. ตตฺถ รูปูปชีวินิโย มาตุคามา อนฺเตปุริกาทโย จ สปฺปิผาณิตํ นาม ปิวนฺติ. เต หิ สินิทฺธํ มุทุมนฺทโภชนํ อาหาเรนฺติ "เอวํ โน องฺคสนฺธิ ^๓- สุสณฺฐิตา ภวิสฺสติ, สรีเร ฉวิวณฺโณ ปสนฺโน ภวิสฺสตี"ติ. อยํ ปน ภิกฺขุ เอวํ น อาหาเรติ. น วิภูสนายาติ สรีเร มํสวิภูสนตฺถาย น อาหาเรติ. ตตฺถ นิวุทฺธมลฺลมุฏฺฐิต- มลฺลเจฏกาทโย ^๔- สุสินิทฺเธหิ มจฺฉมํสาทีหิ สรีรํ ^๕- ปีเณนฺติ "เอวนฺโน มํสํ อุสฺสทํ ภวิสฺสติ ปหารสหนตฺถายา"ติ. อยํ ปน ภิกฺขุ เอวํ สรีเร มํสวิภูสนตฺถาย น อาหาเรติ. ยาวเทวาติ อาหาราหรเณ ปโยชนสฺส ปริจฺเฉทนิยมทสฺสนํ. อิมสฺส กายสฺส ฐิติยาติ อิมสฺส จตุมหาภูติกกรชกายสฺส ฐปนตฺถาย อาหาเรติ, อิทมสฺส อาหาราหรเณ ปโยชนนฺติ อตฺโถ. ยาปนายาติ ชีวิตินฺทฺริยยาปนตฺถาย อาหาเรติ. @เชิงอรรถ: ^* วิสุทฺธิ. ๑/๓๙ สีลนิทฺเทส ^๑ ฉ.ม. นจฺจคีตกพฺย.... @^๒ ฉ.ม. ปิณฺฑรสโภชนาทีนิ ปณีตโภชนานิ ^๓ สี.,ม. องฺคุลฏฺฐิ, ฉ. องฺคลฏฺฐิ @^๔ ฉ.ม. นิพฺพุทฺธมลฺลมุฏฺฐิกมลฺลาทโย ^๕ ฉ.ม. สรีรมํสํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๖๐.

วิหึสูปรติยาติ วิหึสา นาม อภุตฺตปจฺจยา อุปฺปชฺชนกขุทฺทา ^๑- ตสฺสา อุปรติยา วูปสมตฺถาย อาหาเรติ. พฺรหฺมจริยานุคฺคหายาติ พฺรหฺมจริยํ นาม ติสฺโส สิกฺขา สกลํ สาสนํ ตสฺส อนุคฺคณฺหนตฺถาย อาหาเรติ. อิตีติ อุปายนิทสฺสนํ, อิมินา อุปาเยนาติ อตฺโถ. ปุราณญฺจ เวทนํ ปฏิหงฺขามีติ ปุราณเวทนา นาม อภุตฺตปจฺจยา อุปฺปชฺชนกเวทนา, ตํ ปฏิหนิสฺสามีติ ^๒- อาหาเรติ. นวญฺจ เวทนํ น อุปฺปาเทสฺสามีติ นวเวทนา นาม อภุตฺตปจฺจเยน ^๓- อุปฺปชฺชนกเวทนา, ตํ น อุปฺปาเทสฺสามีติ อาหาเรติ. อถวา นวเวทนา นาม ภุตฺตปจฺจเยน อุปฺปชฺชนกเวทนา, ^๔- ตสฺสา อนุปฺปนฺนาย อนุปฺปชฺชนตฺถเมว อาหาเรติ. ยาตฺรา จ เม ภวิสฺสตีติ ยาปนา จ เม ภวิสฺสติ. อนวชฺชตา จาติ เอตฺถ อตฺถิ สาวชฺชํ, อตฺถิ อนวชฺชํ. ตตฺถ อธมฺมิกปริเยสนา อธมฺมิกปฏิคฺคหณํ อธมฺเมน ปริโภโคติ อิทํ สาวชฺชํ นาม. ธมฺเมน ปริเยสิตฺวา ธมฺเมน ปฏิคฺคเหตฺวา ปจฺจเวกฺขิตฺวา ปริภุญฺชนํ อิทํ อนวชฺชํ นาม. เอกจฺโจ อนวชฺเชเยว ^๕- สาวชฺชํ กโรติ, "ลทฺธํ เม"ติ กตฺวา ปมาณาติกฺกนฺตํ ภุญฺชติ, ตํ ตํ ^๖- ชิราเปตุํ อสกฺโกนฺโต อุทฺธํวิเรจนอโธวิเรจนาทีหิ กิลมติ, สกลวิหาเร ภิกฺขู ตสฺส สรีรปฏิชคฺคนเภสชฺชปริเยสนาทีสุ อุสฺสุกฺกํ อาปชฺชนฺติ, "กึ อิทนฺ"ติ วุตฺเต "อสุกสฺส นาม อุทรํ อุทฺธุมาตนฺ"ติอาทีนิ วทนฺติ, "เอส นิจฺจกาลมฺปิ เอวํ ปกติโกเยว, อตฺตโน กุจฺฉิปฺปมาณํ นาม น ชานาตี"ติ นินฺทนฺติ ครหนฺติ. อยํ อนวชฺเชเยว สาวชฺชํ กโรติ นาม. เอวํ อกตฺวา "อนวชฺชตา จ ภวิสฺสตี"ติ อาหาเรติ. ผาสุวิหาโร จาติ เอตฺถาปิ อตฺถิ ผาสุวิหาโร, อตฺถิ น ผาสุวิหาโร. ตตฺถ ^*- อาหารหตฺถโก อลํสาฏโก ตตฺถวฏฺฏโก กากมาสโก ภุตฺตวมิตโกติ อิเมสํ ปญฺจนฺนํ พฺราหฺมณานํ โภชนํ น ผาสุวิหาโร นาม. เอเตสุ หิ อาหารหตฺถโก นาม พหุํ ภุญฺชิตฺวา อตฺตโน ธมฺมตาย อุฏฺฐาตุํ อสกฺโกนฺโต "อาหาร หตฺถนฺ"ติ วทติ. อลํสาฏโก นาม อพฺภุทฺธุมาตกุจฺฉิตาย ^๗- อุฏฺฐิโตปิ สาฏกํ นิวาเสตุํ น @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.....ขุทา ^๒ ม. ปฏิวิโนเทสฺสามีติ ^๓ ฉ.ม. อติภุตฺตปฺปจฺจเยน @^๔ ฉ.ม. ปฺปชฺชนกเวทนา ^๕ สี.,ม. อนวชฺชํเยว ^๖ ฉ.ม. ตํ @^* วิสุทฺธิ ๑/๔๐ สีลนิทฺเทส ^๗ ฉ.ม. อจฺจุทฺธุมาตกุจฺฉิตาย

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๓ หน้าที่ ๔๕๙-๔๖๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=53&page=459&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=53&A=11415&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=53&A=11415&modeTY=2&pagebreak=1#p459