อรรถกถาเล่มที่ ๕๓ หน้าที่ ๙๑.

หตฺถิกฺขนฺธคตํ ราชานํ ทิสฺวาปิ "ทิฏฺโฐ เต ราชา"ติ ปุฏฺโฐ ทิสฺวาปิ กตฺตพฺพกิจฺจสฺส อกตตฺตา "น ปสฺสามี"ติ อาห, เอวเมว นิพฺพานํ ทิสฺวาปิ กตฺตพฺพสฺส กิเลสปฺปหานสฺสาภาวา น "ทสฺสนนฺ"ติ วุจฺจติ, ตญฺหิ ญาณํ มคฺคสฺส อาวชฺชนฏฺฐาเน ติฏฺฐติ. ภาวนายาติ เสสมคฺคตฺตเยน, เสสมคฺคตฺตยญฺหิ ปฐมมคฺเคน ทิฏฺฐสฺมึเยว ธมฺเม ภาวนาวเสน อุปฺปชฺชติ, อทิฏฺฐปุพฺพํ กิญฺจิ น ปสฺสติ, ตสฺมา "ภาวนา"ติ วุจฺจติ. ตติยปทํ อุภยปฏิกฺเขปวเสน วุตฺตํ. [๙] ตทนนฺตรตฺติเก ทสฺสเนน ปหาตพฺโพ เหตุ เอเตสนฺติ ทสฺสเนน ปหาตพฺพเหตุกา. ทุติยปเทปิ เอเสว นโย. ตติยปเท ^๑- "เนว ทสฺสเนน จ ภาวนาย จ ^๑- ปหาตพฺโพ เหตุ เอเตสนฺ"ติ เอวมตฺถํ อคฺคเหตฺวา "เนว ทสฺสเนน น ภาวนาย ปหาตพฺโพ เหตุ เอเตสํ อตฺถี"ติ เอวมตฺโถ คเหตพฺโพ. อิตรถา หิ อเหตุกานํ อคฺคหณํ ภเวยฺย, เหตุเยว หิ เอเตสํ นตฺถิ, โย ทสฺสนภาวนาหิ ปหาตพฺโพ สิยา. สเหตุเกสุปิ เหตุวชฺชานํ ปหานํ อาปชฺชติ, น เหตูนํ. เหตุเยว หิ เอเตสํ เนว ทสฺสเนน น ภาวนาย ปหาตพฺโพติ วุตฺโต, น เต ธมฺมา. น อุภยมฺปิ เจตํ อธิปฺเปตํ. ตสฺมา เนว ทสฺสเนน น ภาวนาย ปหาตพฺโพ เหตุ เอเตสํ อตฺถีติ เนวทสฺสเนน นภาวนาย ปหาตพฺพเหตุกาติ อยมตฺโถ คเหตพฺโพ. [๑๐] อาจยคามิตฺติเก กมฺมกิเลเสหิ อาจิยตีติ อาจโย, ปฏิสนฺธิจุติคติปฺปวตฺตานํ เอตํ นามํ. ตสฺส การณํ หุตฺวา นิปฺผาทนกภาเวน ตํ อาจยํ คจฺฉนฺติ, ยสฺส วา ปวตฺตนฺติ, ตํ ปุคฺคลํ ยถาวุตฺตเมว อาจยํ คเมนฺตีติปิ อาจยคามิโน, สาสวกุสลากุสลานํ เอตํ อธิวจนํ. ตโตเอว อาจยสงฺขาตา จยา อเปตตฺตา นิพฺพานํ อเปตํ จยาติ อปจโย, ตํ อารมฺมณํ กตฺวา ปวตฺตนโต อปจยํ คจฺฉนฺตีติ อปจยคามิโน, อริยมคฺคานเมตํ อธิวจนํ. อปิจ ปาการํ อิฏฺฐกวฑฺฒกี วิย ปวตฺตํ อาจินนฺตา คจฺฉนฺตีติ อาจยคามิโน. เตน จิตํ จิตํ อิฏฺฐกํ วิทฺธํสยมาโน ปุริโส วิย ตเทว ปวตฺตํ อปจินนฺตา คจฺฉนฺตีติ อปจยคามิโน. ตติยปทํ อุภยปฏิกฺเขเปน วฺตฺตํ. @เชิงอรรถ: ^๑-๑ ฉ.ม. เนว ทสฺสเนน น ภาวนาย

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๓ หน้าที่ ๙๑. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=53&page=91&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=53&A=2223&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=53&A=2223&modeTY=2&pagebreak=1#p91