ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
หน้า
แสดง
หน้า
คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๕๔ ภาษาบาลี อักษรไทย วิภงฺค.อ. (สมฺโมห.)

หน้าที่ ๒-๓.

หน้าที่ ๒.

๑. ขนฺธวิภงฺค ๑. สุตฺตนฺตภาชนียวณฺณนา [๑] ปญฺจกฺขนฺธา รูปกฺขนฺโธ เวทนากฺขนฺโธ สญฺญากฺขนฺโธ สงฺขารกฺ ขนฺโธวิญฺญาณกฺขนฺโธติ อิทํ วิภงฺคปกรณสฺส อาทิภูเต ขนฺธวิภงฺเค สุตฺตนฺตภาชนียํ นาม. ตตฺถ ปญฺจาติ คณนปริจฺเฉโท, เตน น ตโต เหฏฺฐา, น อุทฺธนฺติ ทสฺเสติ. ขนฺธาติ ปริจฺฉินฺนธมฺมนิทสฺสนํ. ตตฺรายํ ขนฺธสทฺโท สมฺพหุเลสุ ฐาเนสุ นิปตติ ๑- ราสิมฺหิ, คุเณ, ปณฺณตฺติยํ, รุฬฺหิยนฺติ. "เสยฺยถาปิ ภิกฺขเว มหาสมุทเท น สุกรํ อุทกสฺส ปมาณํ คเหตุํ `เอตฺตกานิ อุทกาฬฺหกานี'ติ วา `เอตฺตกานิ อุทกาฬฺหกสตานี'ติ วา `เอตฺตกานิ อุทกาฬฺหกสหสฺสานี'ติ วา `เอตฺตกานิ อุทกาฬฺหกสตสหสฺสานี'ติ วา, อถโข อสงฺเขยฺโย อปฺปเมยฺโย มหาอุทกกฺขนฺโธเตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉตี"ติอาทีสุ ๒- หิ ราสิโต ขนฺโธ นาม. น หิ ปริตฺตกํ อุทกํ อุทกกฺขนฺโธติ วุจฺจติ, พหุกเมว วุจฺจติ. ตถา น ปริตฺตกํ รชํ ๓- รชกฺขนฺโธ, น อปฺปมตฺตกา คาโว ควกฺขนฺโธ, น อปฺปมตฺตกํ พลํ พลกฺขนฺโธ, น อปฺปมตฺตกํ ปุญฺญํ ปุญฺญกฺขนฺโธติ วุจฺจติ. พหุกเมว หิ รชํ ๔- รชกฺขนฺโธ, พหุกาว ควาทโย ควกฺขนฺโธ พลกฺขนฺโธ ปุญฺญกฺขนฺโธติ วุจฺจนฺติ. "สีลกฺขนฺโธ สมาธิกฺขนฺโธ"ติอาทีสุ ๕- ปน คุณโต ขนฺโธ นาม. "อทฺทสา โข ภควา มหนฺตํ ทารุกฺขนฺธํ คงฺคาย นทิยา โสเตน วุยฺหมานนฺ"ติ ๖- เอตฺถ ปน ๗- ปณฺณตฺติโต ขนฺโธ นาม. "ยํ จิตฺตํ มโน มานสํ ฯเปฯ วิญฺญาณํ วิญฺญาณกฺขนฺโธ"ติอาทีสุ ๘- รุฬฺหิโต ขนฺโธ นาม. สฺวายมิธ ราสิโต อธิปฺเปโต. อยํ หิ ขนฺธฏฺโฐ นาม ปิณฺฑฏฺโฐ ปูฏฏฺโฐ ๙- ฆฏฏฺโฐ ราสฏฺโฐ. ตสฺมา "ราสิลกฺขณา ขนฺธา"ติ เวทิตพฺพา. โกฏฺฐาสฏฺโฐติปิ วตฺตุํ วฏฺฏติ. โลกสฺมึ หิ อิณํ คเหตฺวา @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ทิสฺสติ องฺ. จตุกฺก. ๒๑/๕๑/๖๓, องฺ. ฉกฺก. ๒๒/๓๐๘/๓๗๖ (สฺยา) @ ฉ.ม. ปริตฺตโก รโช ฉ.ม. รโช ที.ปา. ๑๑/๓๕๕/๒๕๑ @ สํ. สฬา. ๑๘/๓๒๒/๒๒๓ (สฺยา) ฉ.ม. ปน-สทฺโท น ทิสฺสติ @ อภิ. ๓๔/๖๓/๓๒ ฉ.ม. ปูคฏฺโฐ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓.

โจทิยมานา "ทฺวีหิ ขนฺเธหิ ทสฺสาม, ตีหิ ขนฺเธหิ ทสฺสามา"ติ วทนฺติ. อิติ "โกฏฺฐาสลกฺขณา ขนฺธา"ติปิ วตฺตุํ วฏฺฏติ. เอวเมตฺถ รูปกฺขนฺโธติ รูปราสิ รูปโกฏฺฐาโส. เวทนากฺขนฺโธติ เวทนาราสิ เวทนาโกฏฺฐาโสติ อิมินา นเยน สญฺญากฺขนฺธาทีนํ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. เอตฺตาวตา สมฺมาสมฺพุทฺโธ ยฺวายํ "จตฺตาโร จ มหาภูตา จตุนฺนญฺจ มหาภูตานํ อุปาทายรูปนฺ"ติ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนาทีสุ เอกาทสสุ โอกาเสสุ วิภตฺโต ปญฺจวีสติ รูปโกฏฺฐาสาติ จ ฉนฺนวุติ รูปโกฏฺฐาสาติ จ เอวมฺปเภโท รูปราสิ, ตํ สพฺพํ ปริปิณฺฑิตฺวา ๑- รูปกฺขนฺโธ นามาติ ทสฺเสติ. ๒- โย ปนายํ "สุขา เวทนา ทุกฺขา เวทนา อทุกฺขมสุขา เวทนา"ติ เตสุเยว เอกาทสสุ โอกาเสสุ วิภตฺโต จตุภูมิกเวทนาราสิ, ตํ สพฺพํ ปริปิณฺฑิตฺวา เวทนากฺขนฺโธ นามาติ ทสฺเสติ. โย จายํ ๓- "จกฺขุสมฺผสฺสชา สญฺญา ฯเปฯ มโนสมฺผสฺสชา สญฺญา"ติ เตสุเยว เอกาทสสุ โอกาเสสุ วิภตฺโต จตุภูมิกสญฺญาราสิ, ตํ สพฺพํ ปริปิณฺฑิตฺวา สญฺญากฺขนฺโธ นามาติ ทสฺเสติ. โย จายํ "จกฺขุสมฺผสฺสชา เจตนา ฯเปฯ มโนสมฺผสฺสชา เจตนา"ติ เตสุเยว เอกาทสสุ โอกาเสสุ วิภตฺโต จตุภูมิกเจตนาราสิ, ตํ สพฺพํ ปริปิณฺฑิตฺวา สงฺขารกฺขนฺโธ นามาติ ทสฺเสติ. โย จายํ "จกฺขุวิญฺญาณํ, โสตวิญฺญาณํ, ฆานวิญฺญาณํ, ชิวฺหาวิญฺญาณํ, กายวิญฺญาณํ, มโนธาตุ, มโนวิญฺญาณธาตู"ติ เตสุเยว เอกาทสสุ โอกาเสสุ วิภตฺโต จตุภูมิกจิตฺตราสิ, ตํ สพฺพํ ปริปิณฺฑิตฺวา วิญฺญาณกฺขนฺโธ นามาติ ทสฺเสติ. อปิเจตฺถ สพฺพมฺปิ จตุสมุฏฺฐานิกํ รูปํ รูปกฺขนฺโธ, กามาวจรอฏฺฐกุสลจิตฺตาทีหิ เอกูนนวุติยา จิตฺเตหิ สหชาตา เวทนา เวทนากฺขนฺโธ, สญฺญา สญฺญากฺขนฺโธ, ผสฺสาทโย ธมฺมา สงฺขารกฺขนฺโธ, เอกูนนวุติ จิตฺตานิ วิญฺญาณกฺขนฺโธติ เอวมฺปิ ปญฺจสุ ขนฺเธสุ ธมฺมปริจฺเฉโท เวทิตพฺโพ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ปริปิณฺเฑตฺวา. เอวมุปริปิ @ ฉ.ม. ทสฺเสสิ. เอวมุปริปิ ฉ.ม. ปนายํ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๔ หน้าที่ ๒-๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=54&page=2&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=54&A=15&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=54&A=15&modeTY=2&pagebreak=1#p2


จบการแสดงผล หน้าที่ ๒-๓.

บันทึก ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]