อรรถกถาเล่มที่ ๕๔ หน้าที่ ๔๙๔.

กิเลสํ. จริตนฺติ กายาทีหิ อภิสงฺขตํ กุสลากุสลํ. อธิมุตฺตินฺติ อชฺฌาสยํ. อปฺปรชกฺเขติอาทีสุ ปญฺญามเย อกฺขิมฺหิ อปฺปํ ปริตฺตํ ราคโทสโมหรชํ เอเตสนฺติ อปฺปรชกฺขา. ตสฺเสว มหนฺตตาย มหารชกฺขา. อุภเยนาปิ มนฺทกิเลเส มหากิเลเส จ สตฺเต ทสฺเสติ. เยสํ สทฺธาทีนิ อินฺทฺริยานิ ติกฺขานิ, เต ติกฺขินฺทฺริยา. เยสํ ตานิ มุทูนิ, เต มุทินฺทฺริยา. เยสํ อาสยาทโย โกฏฺฐาสา สุนฺทรา, เต สฺวาการา. วิปรีตา ทฺวาการา. เย กถิตํ การณํ สลฺลกฺเขนฺติ, สุเขน สกฺกา โหนฺติ วิญฺญาเปตุํ, เต สุวิญฺญาปยา. วิปรีตา ทุวิญฺญาปยา. เย อริยมคฺคปฏิเวธสฺส อนุจฺฉวิกา อุปนิสฺสยสมฺปนฺนา, เต ภพฺพา. วิปรีตา อภพฺพา. [๘๑๕] เอวํ ฉฏฺฐพลสฺส มาติกํ ฐเปตฺวา อิทานิ ยถาปฏิปาฏิยา ภาเชนฺโต กตโม จ สตฺตานํ อาสโยติอาทิมาห. ตตฺถสฺส สสฺสโต โลโกติอาทีนํ อตฺโถ เหฏฺฐา นิกฺเขปกณฺฑวณฺณนายํ ^๑- วุตฺโตเยว. อิติ ภวทิฏฺฐิสนฺนิสฺสิตา วาติ เอวํ สสฺสตทิฏฺฐึ วา สนฺนิสฺสิตา. สสฺสตทิฏฺฐิ หิ เอตฺถ "ภวทิฏฺฐี"ติ วุตฺตา, อุจฺเฉททิฏฺฐิ จ "วิภวทิฏฺฐี"ติ. สพฺพทิฏฺฐีนญฺหิ สสฺสตุจฺเฉททิฏฺฐีหิ สงฺคหิตตฺตา สพฺเพปิเม ทิฏฺฐิคติกา สตฺตา อิมาว เทฺว ทิฏฺฐิโย สนฺนิสฺสิตา โหนฺติ. วุตฺตมฺปิ เจตํ:- "ทฺวยนิสฺสิโต ขฺวายํ กจฺจาน โลโก เยภุยฺเยน อตฺถิตญฺเจว นตฺถิตญฺจา"ติ. ^๒- เอตฺถ หิ อตฺถิตาติ สสฺสตํ. นตฺถิตาติ อุจฺเฉโท. อยนฺตาว วฏฺฏสนฺนิสฺสิตานํ ปุถุชฺชนานํ สตฺตานํ อาสโย. อิทานิ วิวฏฺฏสนฺนิสฺสิตานํ สุทฺธสตฺตานํ อาสยํ ทสฺเสตุํ เอเต วา ปน อุโภ อนฺเต อนุปคมฺมาติอาทิ วุตฺตํ. ตตฺถ เอเต วา ปนาติ เอเตเยว. อุโภ อนฺเตติ สสฺสตุจฺเฉทสงฺขาเต เทฺว อนฺเต. อนุปคมฺมาติ อนลฺลียิตฺวา. อิทปฺปจฺจยตา- ปฏิจฺจสมุปฺปนฺเนสุ ธมฺเมสูติ อิทปฺปจฺจยตาย เจว ปฏิจฺจสมุปฺปนฺเนสุ ธมฺเมสุ จ. อนุโลมิกา ขนฺตีติ วิปสฺสนาญาณํ. ยถาภูตํ ญาณนฺติ มคฺคญาณํ. อิทํ วุตฺตํ @เชิงอรรถ: ^๑ สงฺคณี. อ. ๑/๑๑๐๕/๔๒๘ ^๒ สํ.นิ. ๑๖/๑๕/๑๘

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๔ หน้าที่ ๔๙๔. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=54&page=494&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=54&A=11649&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=54&A=11649&modeTY=2&pagebreak=1#p494