อรรถกถาเล่มที่ ๕๔ หน้าที่ ๔๙๕.

โหติ:- ยา ปฏิจฺจสมุปฺปาเท เจว ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนธมฺเมสุ จ เอเต อุโภ สสฺสตุจฺเฉทอนฺเต อนุปคนฺตฺวา วิปสฺสนา ปฏิลทฺธา, ยญฺจ ตโต อุตฺตริมคฺคาณํ, อยํ สตฺตานํ อาสโย, อยํ วฏฺฏสนฺนิสฺสิตานญฺจ วิวฏฺฏสนฺนิสฺสิตานญฺจ สพฺเพสมฺปิ สตฺตานํ อาสโย, อิทํ วสนฏฺานนฺติ. อยํ อาจริยานํ สมานฏฺกถา. วิตณฺฑวาที ปนาห "มคฺโค นาม วาสํ วิทฺธํเสนฺโต คจฺฉติ, นนุ ตฺวํ มคฺโค วาโสติ วเทสี"ติ. โส วตฺตพฺโพ "ตฺวํ อริยวาสภาณโก โหสิ น โหสี"ติ. สเจ ปน "น โหมี"ติ วทติ, "ตฺวํ อภาณกตาย น ชานาสี"ติ วตฺตพฺโพ. สเจ "ภาณโกสฺมี"ติ วทติ, สุตฺตํ อาหรา"ติ วตฺตพฺโพ. สเจ อาหรติ, อิจฺเจตํ กุสลํ. โน เจ อาหรติ, สยํ อาหริตพฺพํ "ทสยิเม ภิกฺขเว อริยวาสา, เย อริยา ^๑- อาวสึสุ วา อาวสนฺติ วา อาวสิสฺสนฺติ วา"ติ. ^๒- เอตญฺหิ สุตฺตํ มคฺคสฺส วาสภาวํ ทีเปติ, ตสฺมา สุกถิตเมเวตนฺติ. อิทมฺปน ภควา สตฺตานํ อาสยํ ชานนฺโต อิเมสญฺจ ทิฏฺิคตานํ วิปสฺสนาาณมคฺคาณานํ อปฺปวตฺติกฺขเณปิ ปชานาติเอว. วุตฺตมฺปิ เจตํ:- "กามํ เสวนฺตญฺเว ชานาติ `อยํ ปุคฺคโล กามครุโก กามาสโย กามาธิมุตฺโต'ติ. เนกฺขมฺมํ เสวนฺตญฺเว ชานาติ `อยํ ปุคฺคโล เนกฺขมฺมครุโก เนกฺขมฺมาสโย เนกฺขมฺมาธิมุตฺโต'ติ. พฺยาปาทํ ฯเปฯ อพฺยาปาทํ ฯเปฯ ถีนมิทฺธํ ฯเปฯ อาโลกสญฺ เสวนฺตญฺเว ชานาติ `อยํ ปุคฺคโล อาโลกสญฺาครุโก อาโลกสญฺาสโย อาโลกสญฺาธิมุตฺโต"ติ. ^๓- [๘๑๖] อนุสยนิทฺเทเส กามราโค จ โส อปฺปหีนฏฺเน อนุสโย จาติ กามราคานุสโย. เสสปเทสุปิ เอเสว นโย. ยํ โลเก ปิยรูปนฺติ ยํ อิมสฺมึ โลเก ปิยชาติกํ. สาตรูปนฺติ สาตชาติกํ อสฺสาทปทฏฺานํ อิฏฺารมฺมณํ. เอตฺถ สตฺตานํ ราคานุสโย อนุเสตีติ เอตสฺมึ อิฏฺารมฺมเณ สตฺตานํ อปฺปหีนฏฺเน @เชิงอรรถ: ^๑ ก. ยทริยา ^๒ องฺ.ทสก. ๒๔/๑๙/๒๓ ^๓ ขุ.ปฏิ. ๓๑/๒๗๘/๑๘๐ (สฺยา)

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๔ หน้าที่ ๔๙๕. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=54&page=495&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=54&A=11672&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=54&A=11672&pagebreak=1#p495