อรรถกถาเล่มที่ ๕๔ หน้าที่ ๕๕๑.

[๙๔๖] โสมนสฺสุปวิจาราทีสุ โสมนสฺเสน สทฺธึ อุปวิจรนฺตีติ โสมนสฺสุปวิจารา. จกฺขุนา รูปํ ทิสฺวาติ จกฺขุวิญฺาเณน รูปํ ปสฺสิตฺวา. โสมนสฺสฏฺานิยนฺติ โสมนสฺสสฺส อารมฺมณวเสน การณภูตํ. อุปวิจรตีติ ตตฺถ วิจารปฺปวตฺตเนน อุปวิจรติ. วิตกฺโก ปน ตํสมฺปยุตฺโต วาติ อิมินา นเยน ตีสุปิ ฉกฺเกสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. [๙๔๗] เคหสิตานีติ กามคุณนิสฺสิตานิ. โสมนสฺสานีติ เจตสิกสุขานิ. โทมนสฺสานีติ เจตสิกทุกฺขานิ. อุเปกฺขาติ อญฺาณสมฺปยุตฺตา อุเปกฺขาเวทนา. อญฺาณุเปกฺขาติปิ เอตาสํเยว นามํ. [๙๔๘] อตฺถิ เม อตฺตาติ วาติ สพฺพปเทสุ วาสทฺโท วิกปฺปตฺโถ, เอวํ วา ทิฏฺิ อุปฺปชฺชตีติ วุตฺตํ โหติ. อตฺถิ เม อตฺตาติ เจตฺถ สสฺสตทิฏฺิ สพฺพกาเลสุ อตฺตโน อตฺถิตํ คณฺหาติ. สจฺจโต เถตโตติ ภูตโต จ ถิรโต จ, อิทํ สจฺจนฺติ สุฏฺุ ทฬฺหภาเวนาติ วุตฺตํ โหติ. นตฺถิ เม อตฺตาติ อยํ ปน อุทฺเฉททิฏฺิ, สโต สตฺตสฺส ตตฺถ ตตฺถ วิภวคฺคหณโต. อถวา ปุริมาปิ ตีสุ กาเลสุ อตฺถีติ คหณโต สสฺสตทิฏฺิ. ปจฺจุปฺปนฺนเมว นตฺถีติ คณฺหนฺตี อุจฺเฉททิฏฺิ. ปจฺฉิมาปิ อตีตานาคเตสุ นตฺถีติ คหณโต ภสฺมนฺตา อาหุติโยติ คหิตทิฏฺิกานํ วิย อุจฺเฉททิฏฺิ. อตีเตเยว นตฺถีติ คณฺหนฺตี อธิจฺจสมุปฺปตฺติกสฺเสว ^๑- สสฺสตทิฏฺิ. อตฺตนา วา อตฺตานํ สญฺชานามีติ สญฺากฺขนฺธสีเสน ขนฺเธ อตฺตาติ คเหตฺวา สญฺาย อวเสสกฺขนฺเธ สญฺชานนโต อิมินา อตฺตนา อิมํ อตฺตานํ สญฺชานามีติ เอวํ โหติ. อตฺตนา วา อนตฺตานนฺติ สญฺากฺขนฺธํเยว อตฺตาติ คเหตฺวา อิตเร จตฺตาโร ขนฺเธ อนตฺตาติ คเหตฺวา สญฺาย เตสํ ชานนโต เอวํ โหติ. อนตฺตนา วา อตฺตานนฺติ สญฺากฺขนฺธํ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อธิจฺจสมุปฺปนฺนิกสฺเสว

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๔ หน้าที่ ๕๕๑. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=54&page=551&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=54&A=12941&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=54&A=12941&pagebreak=1#p551