อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๑๓๐.

ขนฺธายตนธาตุอินฺทฺริยวเสน สตฺตปญฺญาสวิโธ ธมฺมปฺปเภโท ทสฺสิโต, ยถา โส ภูเตน สภาวฏฺเฐน อุปลพฺภติ, กึ เอวํ ตว ปุคฺคโล อุปลพฺภตีติ ปุจฺฉติ. ปรวาที อามนฺตาติ ปฏิชานาติ. ปฏิชานนญฺหิ กตฺถจิ "อาม ภนฺเต"ติ อาคจฺฉติ, กตฺถจิ "อาโม"ติ ปฏิชานนํ ^๑- อาคจฺฉติ, อิธ ปน "อามนฺตา"ติ อาคตํ. ตตฺรายํ อธิปฺปาโย:- โส หิ ยนฺตํ ปรโต วุตฺตํ ภควตา "อตฺถิ ปุคฺคโล อตฺตหิตาย ปฏิปนฺโน"ติ ^๒- สุตฺตํ อาคตํ, ตํ คเหตฺวา ยสฺมา ปน ภควา สจฺจวาที น วิสํวาทนปุเรกฺขาโร วาจํ ภาสติ, นาปิ อนุสฺสวาทิวเสน ธมฺมํ เทเสติ, สเทวกํ ปน โลกํ สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา ปเวเทติ, ตสฺมา โย เตน ภควตา ^๓- วุตฺโต "อตฺถิ ปุคฺคโล อตฺตหิตาย ปฏิปนฺโน"ติ, โส สจฺฉิกฏฺฐปรมตฺเถเนว อตฺถีติ ลทฺธึ คเหตฺวา "อามนฺตา"ติ ปฏิชานาติ. อถสฺส ตาทิสสฺส เลสวจนสฺส ฉลวาทสฺส โอกาสํ อททมาโน สกวาที โย สจฺฉิกฏฺโฐติอาทิมาห. ตตฺรายมาธิปฺปาโย:- ยฺวายํ ปรโต "สปฺปจฺจโย อปฺปจฺจโย, สงฺขโต อสงฺขโต, สสฺสโต อสสฺสโต, สนิมิตฺโต อนิมิตฺโต"ติ เอวํ ปริทีปิโต รูปาทิสตฺตปญฺญาสวิโธ ธมฺมปฺปเภโท อาคโต, น สมฺมติสจฺจวเสนาปิ อนุสฺสวาทิวเสน ^๔- คเหตพฺโพ, อตฺตโน ปน ภูตตายเอว สจฺฉิกฏฺโฐ อตฺตปจฺจกฺขตาย จ ปรมตฺโถ, ตํ สนฺธายาห "โย สจฺฉิกฏฺโฐ ปรมตฺโถ, ตโต โส ปุคฺคโล อุปลพฺภติ สจฺฉิกฏฺฐปรมตฺเถนา"ติ. ตโตติ กรณวจนเมตํ, ตสฺมา เตน สจฺฉิกฏฺฐปรมตฺเถน โส ปุคฺคโล อุปลพฺภตีติ อยเมตฺถ อตฺโถ. อิทํ วุตฺตํ โหติ:- รุปฺปนาทิเภเทน วา สปฺปจฺจยาทิเภเทน วา อากาเรน โย สจฺฉิกฏฺโฐ ปรมตฺโถ อุปลพฺภติ, กินฺเต โส ^๕- ปุคฺคโลปิ เตนากาเรน อุปลพฺภตีติ. น เหวํ วตฺตพฺเพติ อวชานนา @เชิงอรรถ: ^๑ สี ปฏิชานนนฺติ ^๒ องฺ.จตุกฺก. ๒๑/๙๕/๑๐๘ ^๓ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ @^๔ ฉ.ม. น สมฺมุติสจฺจวเสน, นาปิ อนุสฺสวาทิวเสน ^๕ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๑๓๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=130&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=2892&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=2892&modeTY=2&pagebreak=1#p130