อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๑๕๓.

อิสฺสรนิมฺมานวาทภเยน ปฏิกฺขิปติ. ปุน ปุฏฺโฐ ยสฺมา ปุคฺคลํ มาตาปิตโร ชเนนฺติ นามํ กโรนฺติ โปเสนฺติ, ตสฺมาสฺส เต การกา. เย จ ปน ตํ กลฺยาณมิตฺตา วา อาจริยา วา ตานิ ตานิ วิชฺชาฏฺฐานสิปฺปายตนานิ สิกฺขาเปนฺติ, เต การาปกา นามาติ อิมมตฺถํ สนฺธาย ปฏิชานาติ. ปุริมกมฺมเมว ตสฺส กตฺตา เจว การาเปตา จาติ อธิปฺเปตํ. [๑๒๕] ตสฺส ตสฺเสวาติ อิมินา อิทํ วุจฺจติ ๑-:- ยทิ กมฺมานํ การกสฺส กตฺตา ตสฺสาปิ กตฺตา ตสฺสาปิ กตฺตา อตฺเถว, เอวํ สนฺเต ปุริเมน ปุริเมน อวสฺสํ ปจฺฉา ปจฺฉา ปุคฺคโล กาตพฺโพติ อิมินาปิ เตสํ ^๒- กมฺมานํ การเกน ปุคฺคเลน อายตึ อญฺโญ ปุคฺคโล กาตพฺโพ, เตนาปิ อญฺโญติ นตฺถิ ทุกฺขสฺส อนฺตกิริยา, นตฺถิ วฏฺฏสฺส อุปจฺเฉโท, นตฺถิ อปฺปจฺจยํ ปรินิพฺพานํ. ปจฺจยาภาเวน ปจฺจยปฏิพทฺธสฺส ทุกฺขสฺส อภาวา ยํ นิพฺพานํ วุตฺตํ, นตฺถิ เต ตนฺติ. อถวา ตสฺส ตสฺเสวาติ ยทิ กมฺมํ กมฺมมตฺตํ น โหติ, ตสฺส ปน การโก ปุคฺคโล, ตสฺสาปิ การโก ตสฺสาปิ การโกติ เอวํ ปุคฺคลปรมฺปรา อตฺถิ, เอวํ สนฺเต ยา เอสา กมฺมวฏฺฏสฺส อปฺปวตฺติกรเณน ทุกฺขสฺส อนฺตกิริยา วุตฺตา, สา นตฺถีติ อตฺโถ. ปรวาที ตํ อนิจฺฉนฺโต ปฏิกฺขิปติ. อิโต อปราสุปิ อุปลพฺภติสามญฺเญน การกปุจฺฉาสุ ปุคฺคลํเยว สนฺธาย "กตฺตา กาเรตา"ติ วุตฺตํ, น ปจฺจเย. น หิ มหาปฐวีอาทีนํ ปจฺจโย ^๓- นตฺถิ. [๑๓๕] อญฺโญ กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตาติ ปโญฺห "สงฺขารวนฺตํ วา อตฺตานนฺ"ติอาทิทิฏฺฐิภยา ปฏิกฺขิตฺโต. [๑๓๖] วิปาโก อุปลพฺภตีติอาทิ วิปากปฏิสํเวทีวเสน ปุคฺคลํ ทสฺเสนฺตสฺส ลทฺธิภินฺทนตฺถํ วุตฺตํ. ตตฺถ วิปากปฏิสํเวทีติ อนุโยโค ปรวาทิสฺส, วิปากปฺปวตฺติโต อญฺญสฺส เวทกสฺส อภาวา ปฏิกฺเขโป สกวาทิสฺส. ปุน ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ปุจฺฉติ ^๒ ฉ.ม. เต ^๓ ฉ.ม. ปจฺจยา

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๑๕๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=153&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=3418&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=3418&modeTY=2&pagebreak=1#p153