อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลี อักษรไทย
ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.)
หน้าที่ ๑๘๒-๑๘๓.

หน้าที่ ๑๘๒.
     เนว อตฺตโนติ ปเญฺห ปน นิมฺมินิตฺวา อุปสํหรนฺตีติ ลทฺธิยา ปฏิชานาติ.
โลมกูเปหีติ ปเญฺห สปฺปิเตลานํ วิย โลมกูเปหิ อุปสํหรณาภาวํ ทิสฺวา
ปฏิกฺขิปติ.
     [๓๐๘] หนฺท หีติ พฺยวสายตฺเถ ๑- นิปาโต. "อรหา นุ โข อหํ,
โน"ติ เอวํ วิมตึ คาหยิสฺสามาติ เอวํ พฺยวสายํ ๒- กตฺวา อุปสํหรนฺตีติ อตฺโถ.
อตฺถิ อรหโต วิมตีติ ปุฏฺโ อฏฺวตฺถุกํ วิจิกิจฺฉํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ, ทุติยํ
ปุฏฺโ อิตฺถีปุริสาทีนํ ๓- นามโคตฺตาทีสุ สนฺนิฏฺานาภาวํ สนฺธาย ปฏิชานาติ.
     [๓๐๙] อตฺถิ ตสฺส อาสโยติ ตสฺส สุกฺกสฺส อุจฺจารปสฺสาวานํ วิย
ปติฏฺาโนกาโส อตฺถีติ ปุจฺฉติ.
     [๓๑๒] สธมฺมกุสลสฺสาติ อตฺตโน ๔- อรหตฺตธมฺมมตฺเตเยว กุสลสฺส.
ปญฺาวิมุตฺตํ สนฺธาเยวํ วทติ. ปรธมฺมกุสลสฺสาติ สธมฺมโต ปรสฺมึ
อฏฺสมาปตฺติธมฺเมปิ กุสลสฺส. อุภโตภาควิมุตฺตํ สนฺธาเยวํ วทติ. เสสเมตฺถ
ปาลิอนุสาเรเนว เวทิตพฺพนฺติ.
                      ปรูปหารกถาวณฺณนา นิฏฺิตา.
                           -----------
               ๒-๓-๔. อญฺาณกงฺขาปรวิตารณกถาวณฺณนา *-
     [๓๑๔] อิทานิ อญฺาณกงฺขาปรวิตารณาติ ๕- ติสฺโส กถา นาม โหนฺติ.
ตตฺถ เยสํ "อรหโต อิตฺถีปุริสาทีนํ นามโคตฺตาทีสุ าณุปฺปตฺติยา ๖- อภาเวน
อตฺถิ อญฺาณํ, ตตฺเถว สนฺนิฏฺานาภาเวน อตฺถิ กงฺขา. ยสฺมา จ เนสํ ตานิ
วตฺถูนิ ปเร วิตรนฺติ ปกาเสนฺติ อาจิกฺขนฺติ, ตสฺมา เนสํ อตฺถิ ปรวิตารณา"ติ
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. วจสายฏฺเ     ๒ ฉ.ม. วจสายํ   ๓ ฉ.ม. อิตฺถิปุริสานํ
@๔ สี.,ม. อตฺตโนปิ      ๕ ฉ.ม. อญฺาณํ กงฺขา ปรวิตรณาติ
@๖ ฉ.ม. าณปฺปวตฺติยา   * ฉ.ม. อญฺาณาทิกถาวณฺณนา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๘๓.
อิมา ลทฺธิโย เสยฺยถาปิ เอตรหิ ปุพฺพเสลิยาทีนํ, เตสํ ตา ลทฺธิโย ภินฺทิตุํ
ตีสุปิ กถาสุ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺา จ ปฏิกฺเขโป จ อิตรสฺส. ตตฺถ
สพฺเพสุปิ ปเญฺหสุ เจว วิสฺสชฺชเนสุ จ ปาลึ อนุคนฺตฺวาว อตฺโถ เวทิตพฺโพติ.
                 อญฺาณกงฺขาปรวิตารณกถาวณฺณนา นิฏฺิตา.
                           ----------
                        ๕. วจีเภทกถาวณฺณนา
     [๓๒๖] อิทานิ วจีเภทกถา นาม โหติ. ตตฺถ เยสํ "โสตาปตฺติมคฺคกฺขเณ
ปมชฺฌานํ สมาปนฺนสฺส ทุกฺขนฺติ วาจา ภิชฺชตี"ติ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ เอตรหิ
ปุพฺพเสลิยาทีนํ, เต สนฺธาย สมาปนฺนสฺส อตฺถิ วจีเภโทติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส,
ลทฺธิยํ ตฺวา ปฏิญฺา ปรวาทิสฺส. ปุน สพฺพตฺถาติ ตโย ภเว สนฺธาย ปุฏฺโ
อรูปํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ. สพฺพทาติ กาลวเสน ปุฏฺโ ปมมคฺคกฺขเณ
ปมชฺฌานิกสมาปตฺติโต อญฺ สพฺพํ สมาปตฺติกาลํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ. สพฺเพสํ
สมาปนฺนานนฺติ ปุฏฺโ โลกิยสมาปตฺติโย สมาปนฺเน สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ.
สพฺพสมาปตฺตีสูติ ปุฏฺโ ทุติยชฺฌานิกํ ๑- โลกุตฺตรํ สพฺพญฺจ โลกิยสมาปตฺตึ
สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ.
     กายเภโทติ อภิกฺกมาทิวเสน ปวตฺตา กายวิญฺตฺติ. อิทํ "ยานิ จิตฺตานิ
วจีวิญฺตฺตึ สมุฏฺาเปนฺติ, ตาเนว กายวิญฺตฺตึ, เอวํ สนฺเต กสฺมา กายเภโทปิ
น โหตี"ติ โจทนตฺถํ ปุจฺฉติ, อิตโร ลทฺธิวเสน ปฏิกฺขิปติ เจว ปฏิชานาติ จ.
อิทานิ ยทิ โส มคฺคกฺขเณ "ทุกฺขนฺ"ติ วาจํ ภาสติ, "สมุทโย"ติอาทิกมฺปิ
ภาเสยฺย. ยทิ วา ตํ น ภาสติ, อิตรมฺปิ น ภาเสยฺยาติ โจทนตฺถํ ทุกฺขนฺติ
ชานนฺโตติอาทโย ปญฺหา วุตฺตา, อิตโร ปน อตฺตโน ลทฺธิวเสเนว ปฏิชานาติ
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. ทุติยชฺฌานาทิกํ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๑๘๒-๑๘๓.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=182&pages=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=4082&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=4082&pagebreak=1#p182