อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลี อักษรไทย
ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.)
หน้าที่ ๒๔๖-๒๔๗.

หน้าที่ ๒๔๖.
อุตฺตราปถกานํ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺา อิตรสฺส. เสสเมตฺถ
ปาลิวเสเนว นิยฺยาตีติ.
                    วิตกฺกานุปติตกถาวณฺณนา นิฏฺิตา.
                           ----------
                     ๘. วิตกฺกวิปฺผารสทฺทกถาวณฺณนา
     [๕๖๓] อิทานิ วิตกฺกวิปฺผารสทฺทกถา นาม โหติ. ตตฺถ ยสฺมา "วิตกฺกวิจารา
วจีสงฺขารา"ติ วุตฺตา, ตสฺมา สพฺพโส วิตกฺกยโต วิจารยโต อนฺตมโส
มโนธาตุปวตฺติกาเลปิ วิตกฺกวิปฺผาโร สทฺโทเยวาติ เยสํ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ
ปุพฺพเสลิยานํ, เต สนฺธาย สพฺพโสติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺา อิตรสฺส.
อถ นํ ยทิ วิตกฺกวิปฺผารมตฺตํ สทฺโท, ผสฺสาทิวิปฺผาโรปิ สทฺโท ภเวยฺยาติ
โจเทตุํ สพฺพโส ผุสยโตติอาทิมาห. อิตโร ตาทิสํ สุตฺตเลสํ อปสฺสนฺโต
ปฏิกฺขิปติ. วิตกฺกวิปฺผาโร สทฺโท โสตวิญฺเยฺโยติ วิตกฺกสฺส วิปฺผารมตฺตเมว
สทฺโทติ กตฺวา ปุจฺฉติ, น วิตกฺกวิปฺผารสมุฏฺิตํ สุตฺตปฺปมตฺตานํ สทฺทํ,
อิตโร ปฏิกฺขิปติ. นนุ วิตกฺกวิปฺผารสทฺโท น โสตวิญฺเยฺโยติ อิทํ ตสฺเสว
สทฺธิยา ทสฺเสติ. โส หิ วิตกฺกวิปฺผารมตฺตเมว สทฺทํ วทติ, โส น
โสตวิญฺเยฺโยติ. อิตโร ปน "วิตกฺกวิปฺผารสทฺทํ สุตฺวา อาทิสตี"ติ ๑- วจนโต
โสตวิญฺเยฺโยวาติ วทติ.
                   วิตกฺกวิปฺผารสทฺทกถาวณฺณนา นิฏฺิตา.
                           -----------
                    ๙. นยถาจิตฺตสฺสวาจาติกถาวณฺณนา
     [๕๖๔] อิทานิ นยถาจิตฺตสฺส วาจาติกถา นาม  โหติ. ตตฺถ ยสฺมา โกจิ
อญฺ ภณิสฺสามีติ อญฺ ภณติ, ตสฺมา นยถาจิตฺตสฺส วาจา จิตฺตานุรูปา
@เชิงอรรถ: ๑ ที.ปา. ๑๑/๑๔๘/๘๙
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๔๗.
จิตฺตานุคติกา น โหติ, วินาปิ จิตฺเตน ปวตฺตตีติ เยสํ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ
ปุพฺพเสลิยานํ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺา อิตรสฺส. อถ นํ
"ยทิ ตํสมุฏฺาปกํ จิตฺตํ น สิยา, ผสฺสาทโยปิ ตสฺมึ ขเณ น สิยุนฺ"ติ โจเทตุํ
อผสฺสกสฺสาติอาทิมาห. น ภณิตุกาโมติอาทีสุ ยสฺมา อญฺ ภณิสฺสามีติ อญฺ
ภณนฺโตปิ ภณิตุกาโมเยว นาม โหติ, ตสฺมา น เหวนฺติ ปฏิกฺขิปติ.
     [๕๖๕] นนุ อตฺถิ โกจิ อญฺ ภณิสฺสามีติอาทีสุ จีวรนฺติ ภณิตุกาโม
จีรนฺติ ภเณยฺย. ตตฺถ อญฺ ภณิตุกามตาจิตฺตํ, อญฺ ภณนจิตฺตํ, อิติ
ปุพฺพภาคจิตฺเตน อสทิสตฺตา นยถาจิตฺโต ๑- นาม โหติ, เตนสฺส เกวลํ อนาปตฺติ
นาม โหติ, น ปน จีรนฺติ วจนสมุฏฺาปกจิตฺตํ นตฺถิ, อิติ อจิตฺตกา สา
วาจาติ อตฺถํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ. อิมินา อุทาหรเณน "นยถาจิตฺตสฺส วาจา"ติ
ปติฏฺาปิตาปิ อปฺปติฏฺาปิตาว โหตีติ.
                  นยถาจิตฺตสฺสวาจาติกถาวณฺณนา นิฏฺิตา.
                           -----------
                  ๑๐. นยถาจิตฺตสฺสกายกมฺมนฺติกถาวณฺณนา
     [๕๖๖-๕๖๗] อิทานิ นยถาจิตฺตสฺส กายกมฺมนฺติกถา นาม โหติ. ตตฺถ
ยสฺมา โกจิ  อญฺตฺร คจฺฉิสฺสามีติ อญฺตฺร คจฺฉติ, ตสฺมา นยถาจิตฺตสฺส
กายกมฺมํ จิตฺตานุรูปํ จิตฺตานุคติกํ น โหติ, วินาปิ จิตฺเตน ปวตฺตตีติ เยสํ
ลทฺธิ เสยฺยถาปิ ปุพฺพเสลิยานํเยว, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺา
อิตรสฺส. เสสเมตฺถ เหฏฺา วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพนฺติ.
                นยถาจิตฺตสฺสกายกมฺมนฺติกถาวณฺณนา นิฏฺิตา.
                          ------------
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อยถาจิตฺโต


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๒๔๖-๒๔๗.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=246&pages=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=5538&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=5538&pagebreak=1#p246