อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลี อักษรไทย
ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.)
หน้าที่ ๒๔๖-๒๔๗.

หน้าที่ ๒๔๖.
อุตฺตราปถกานํ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. เสสเมตฺถ
ปาลิวเสเนว นิยฺยาตีติ.
                    วิตกฺกานุปติตกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                           ----------
                     ๘. วิตกฺกวิปฺผารสทฺทกถาวณฺณนา
     [๕๖๓] อิทานิ วิตกฺกวิปฺผารสทฺทกถา นาม โหติ. ตตฺถ ยสฺมา "วิตกฺกวิจารา
วจีสงฺขารา"ติ วุตฺตา, ตสฺมา สพฺพโส วิตกฺกยโต วิจารยโต อนฺตมโส
มโนธาตุปวตฺติกาเลปิ วิตกฺกวิปฺผาโร สทฺโทเยวาติ เยสํ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ
ปุพฺพเสลิยานํ, เต สนฺธาย สพฺพโสติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส.
อถ นํ ยทิ วิตกฺกวิปฺผารมตฺตํ สทฺโท, ผสฺสาทิวิปฺผาโรปิ สทฺโท ภเวยฺยาติ
โจเทตุํ สพฺพโส ผุสยโตติอาทิมาห. อิตโร ตาทิสํ สุตฺตเลสํ อปสฺสนฺโต
ปฏิกฺขิปติ. วิตกฺกวิปฺผาโร สทฺโท โสตวิญฺเญยฺโยติ วิตกฺกสฺส วิปฺผารมตฺตเมว
สทฺโทติ กตฺวา ปุจฺฉติ, น วิตกฺกวิปฺผารสมุฏฺฐิตํ สุตฺตปฺปมตฺตานํ สทฺทํ,
อิตโร ปฏิกฺขิปติ. นนุ วิตกฺกวิปฺผารสทฺโท น โสตวิญฺเญยฺโยติ อิทํ ตสฺเสว
สทฺธิยา ทสฺเสติ. โส หิ วิตกฺกวิปฺผารมตฺตเมว สทฺทํ วทติ, โส น
โสตวิญฺเญยฺโยติ. อิตโร ปน "วิตกฺกวิปฺผารสทฺทํ สุตฺวา อาทิสตี"ติ ๑- วจนโต
โสตวิญฺเญยฺโยวาติ วทติ.
                   วิตกฺกวิปฺผารสทฺทกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                           -----------
                    ๙. นยถาจิตฺตสฺสวาจาติกถาวณฺณนา
     [๕๖๔] อิทานิ นยถาจิตฺตสฺส วาจาติกถา นาม  โหติ. ตตฺถ ยสฺมา โกจิ
อญฺญํ ภณิสฺสามีติ อญฺญํ ภณติ, ตสฺมา นยถาจิตฺตสฺส วาจา จิตฺตานุรูปา
@เชิงอรรถ: ๑ ที.ปา. ๑๑/๑๔๘/๘๙
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๔๗.
จิตฺตานุคติกา น โหติ, วินาปิ จิตฺเตน ปวตฺตตีติ เยสํ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ
ปุพฺพเสลิยานํ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. อถ นํ
"ยทิ ตํสมุฏฺฐาปกํ จิตฺตํ น สิยา, ผสฺสาทโยปิ ตสฺมึ ขเณ น สิยุนฺ"ติ โจเทตุํ
อผสฺสกสฺสาติอาทิมาห. น ภณิตุกาโมติอาทีสุ ยสฺมา อญฺญํ ภณิสฺสามีติ อญฺญํ
ภณนฺโตปิ ภณิตุกาโมเยว นาม โหติ, ตสฺมา น เหวนฺติ ปฏิกฺขิปติ.
     [๕๖๕] นนุ อตฺถิ โกจิ อญฺญํ ภณิสฺสามีติอาทีสุ จีวรนฺติ ภณิตุกาโม
จีรนฺติ ภเณยฺย. ตตฺถ อญฺญํ ภณิตุกามตาจิตฺตํ, อญฺญํ ภณนจิตฺตํ, อิติ
ปุพฺพภาคจิตฺเตน อสทิสตฺตา นยถาจิตฺโต ๑- นาม โหติ, เตนสฺส เกวลํ อนาปตฺติ
นาม โหติ, น ปน จีรนฺติ วจนสมุฏฺฐาปกจิตฺตํ นตฺถิ, อิติ อจิตฺตกา สา
วาจาติ อตฺถํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ. อิมินา อุทาหรเณน "นยถาจิตฺตสฺส วาจา"ติ
ปติฏฺฐาปิตาปิ อปฺปติฏฺฐาปิตาว โหตีติ.
                  นยถาจิตฺตสฺสวาจาติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                           -----------
                  ๑๐. นยถาจิตฺตสฺสกายกมฺมนฺติกถาวณฺณนา
     [๕๖๖-๕๖๗] อิทานิ นยถาจิตฺตสฺส กายกมฺมนฺติกถา นาม โหติ. ตตฺถ
ยสฺมา โกจิ  อญฺญตฺร คจฺฉิสฺสามีติ อญฺญตฺร คจฺฉติ, ตสฺมา นยถาจิตฺตสฺส
กายกมฺมํ จิตฺตานุรูปํ จิตฺตานุคติกํ น โหติ, วินาปิ จิตฺเตน ปวตฺตตีติ เยสํ
ลทฺธิ เสยฺยถาปิ ปุพฺพเสลิยานํเยว, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา
อิตรสฺส. เสสเมตฺถ เหฏฺฐา วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพนฺติ.
                นยถาจิตฺตสฺสกายกมฺมนฺติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          ------------
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อยถาจิตฺโต


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๒๔๖-๒๔๗.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=246&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=5538&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=5538&modeTY=2&pagebreak=1#p246