เกวลํ เอกํ อเนเกปิ กปฺเป ติฏฺเฐยฺยา"ติ โจทนตฺถํ วุตฺตํ. อุปฺปนฺโน
ผสฺโสติอาทิ น สพฺพํ อิทฺธิยา ลพฺภติ, อิทฺธิยา อวิสโยปิ อตฺถีติ ทสฺเสตุ ํ
วุตฺตํ. เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติ.
อิทฺธิพลกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
------------
๘. สมาธิกถาวณฺณนา
[๖๒๕-๖๒๖] อิทานิ สมาธิกถา นาม โหติ. ตตฺถ เยสํ เอกจิตฺตกฺขเณ
อุปฺปนฺนาปิ เอกคฺคตา สมาธานฏฺเฐน สมาธีติ อคฺคเหตฺวา "สตฺต รตฺตินฺทิวานิ
เอกนฺตสุขํ ปฏิสํเวที วิหริตุนฺ"ติอาทิวจนํ ๑- นิสฺสาย "จิตฺตสนฺตติ สมาธี"ติ
ลทฺธิ เสยฺยถาปิ สพฺพตฺถิกวาทานญฺเจว อุตฺตราปถกานญฺจ, เต สนฺธาย
จิตฺตสนฺตตีติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. อถ นํ "ยทิ จิตฺตสนฺตติ
สมาธิ, จิตฺตสนฺตติ นาม อตีตาปิ อตฺถิ, อนาคตาปิ อตฺถิ. น หิ เอกํ
ปจฺจุปฺปนฺนจิตฺตเมว จิตฺตสนฺตติ นาม โหติ, กินฺเต สพฺพาปิ สา สมาธี"ติ
โจเทตุ ํ อตีตาติอาทิมาห, อิตโร ตถา อนิจฺฉนฺโต ปฏิกฺขิปติ.
นนุ อตีตํ นิรุทฺธนฺติอาทิ "จิตฺตสนฺตติยํ ปจฺจุปฺปนฺนเมว จิตฺตํ กิจฺจกรํ,
อตีตานาคตํ นิรุทฺธตฺตา อนุปฺปนฺนตฺตา จ นตฺถิ, กถํ ตํ สมาธิ นาม โหตี"ติ
ทสฺเสตุ ํ วุตฺตํ. เอกจิตฺตกฺขณิโกติ ปุจฺฉา ปรวาทิสฺส. ตโต ยา สกสมเย
"สมาธึ ภิกฺขเว ภาเวถา"ติอาทีสุ ปจฺจุปฺปนฺนกุสลจิตฺตสมฺปยุตฺตา เอกคฺคตา
สมาธีติ วุตฺตา, ตํ สนฺธาย ปฏิญฺญา สกวาทิสฺส. จกฺขุวิญฺญาณสมงฺคีติอาทิ
"เอกจิตฺตกฺขณิโก"ติ วจนมตฺตํ คเหตฺวา ฉเลน วุตฺตํ, เตเนว สกวาทินา
@เชิงอรรถ: ๑ ม.มู. ๑๒/๑๘๐/๑๔๒
เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๒๕๙.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=259&pages=1&modeTY=2&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=5832&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=5832&modeTY=2&pagebreak=1#p259