อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๒๙๖-๒๙๗.

หน้าที่ ๒๙๖.

เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. อาหุเนยฺโยติอาทิ "ยทิ สํฆสฺส ทินฺนํ มหปฺผลํ น ภเวยฺย, น นํ สตฺถา เอวํ โถเมยฺยา"ติ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ. เสสํ ยถาปาลิเมว นิยฺยาตีติ. นวตฺตพฺพํสํฆสฺสทินฺนํมหปฺผลนฺติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. --------- ๑๐. นวตฺตพฺพํพุทฺธสฺสทินฺนํมหปฺผลนฺติกถาวณฺณนา [๗๙๙] อิทานิ น วตฺตพฺพํ พุทฺธสฺส ทินฺนํ มหปฺผลนฺติกถา นาม โหติ. ตตฺถ "พุทฺโธ ภควา น กิญฺจิ ปริภุญฺชติ, โลกานุวตฺตนตฺถํ ปน ปริภุญฺชมานํ วิย อตฺตานํ ทสฺเสติ, ตสฺมา นิรูปการตฺตา น วตฺตพฺพํ ตสฺส ^๑- ทินฺนํ มหปฺผลนฺ"ติ เยสํ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ เตสญฺเญว, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. ทฺวิปทานํ อคฺโคติอาทิ "มนุสฺสทฺสฺสีเลปิ ทานํ สหสฺสคุณํ โหติ, กิมงฺคํ ปน เอวรูเป อคฺคปุคฺคเล"ติ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ. เสสเมตฺถ ยถาปาลิเมว นิยฺยาตีติ. นวตฺตพฺพํพุทฺธสฺสทินฺนํมหปฺผลนฺติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------ ๑๑. ทกฺขิณาวิสุทฺธิกถาวณฺณนา [๘๐๐-๘๐๑] อิทานิ ทกฺขิณาวิสุทฺธิกถา นาม โหติ. ตตฺถ "ยทิ ปฏิคฺคาหกโต ทกฺขิณา วิสุชฺเฌยฺย, มหปฺผลา ภเวยฺย. ทายเกน ทานํ ทินฺนํ, ปฏิคฺคาหเกน วิปาโก นิพฺพตฺติโตติ อญฺโญ อญฺญสฺส การโก ภเวยฺย, ปรกตํ ^๒- สุขทุกฺขํ อาปชฺเชยฺย, อญฺโญ กเรยฺย, อญฺโญ ปฏิสํเวเทยฺย, ตสฺมา ทายกโตว ทานํ วิสุชฺฌติ, โน ปฏิคฺคาหกโต, ทายกสฺเสว ^๓- จิตฺตวิสุทฺธิ วิปากทายิกา @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ตสฺมึ ^๒ ฉ.ม. ปรํกตํ ^๓ สี. ทายกสฺเสเวตฺถ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๗.

โหตี"ติ เยสํ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ อุตฺตราปถกานํ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. อาหุเนยฺยาติอาทิ "ยทิ ปฏิคฺคาหกโต ทานํ น วิสุชฺเฌยฺย, กิมสฺส อาหุเนยฺยาทิภาโว กเรยฺยา"ติ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ. อญฺโญ อญฺญสฺส การโกติ ยทิ ทายกสฺส ทานเจตนา ปฏิคฺคาหเกน กตา ภเวยฺย, ยุตฺตรูปํ สิยา. ตสฺส ปน ทานเจตนา ปริสุทฺธา ปฏิคฺคาหกสงฺขาตํ วตฺถุํ ปฏิจฺจ มหาวิปากฏฺเฐน วิสุชฺฌติ, ตสฺมา อโจทนา เอสา "ปฏิคฺคาหกโต ^๑- ทานํ วิสุชฺฌตี"ติ. ทกฺขิณาวิสุทฺธิกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. สตฺตรสโม วคฺโค สมตฺโต. ------------- ๑๘. อฏฺฐารสมวคฺค ๑. มนุสฺสโลกกถาวณฺณนา [๘๐๒-๘๐๓] อิทานิ มนุสฺสโลกกถา นาม โหติ. ตตฺถ "ตถาคโต โลเก ชาโต โลเก สํวฑฺโฒ โลกํ อภิภุยฺย วิหรติ อนุปลิตฺโต โลเกนา"ติ ^๒- สุตฺตํ อโยนิโส คเหตฺวา "ภควา ตุสิตภวเน นิพฺพตฺโต ตตฺเถว วสติ, น มนุสฺสโลกํ อาคจฺฉติ, นิมฺมิตรูปมตฺตกํ ปเนตฺถ ทสฺเสตี"ติ เยสํ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ เอตรหิ เวตุลฺลกานํเยว, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. อถ นํ ปุฏฺโฐกาเสน เจว สุตฺตสาธเนน จ สญฺญาเปตุํ นนุ อตฺถีติอาทิมาห. โลเก ชาโตติ ปรวาที ตุสิตปุรํ สนฺธาย วทติ, สตฺถารา ปเนตํ มนุสฺสโลกญฺเญว สนฺธาย โลกํ วุตฺตํ. โลกํ อภิภุยฺยาติ ปรวาที มนุสฺสโลกํ อภิภวิตฺวาติ ทิฏฺฐิยา วทติ, สตฺถา ปน อารมฺมณํ โลกํ อภิภวิตฺวา วิหาสิ. อนุปลิตฺโต โลเกนาติ ปรวาที @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ปฏิคฺคาหกโตปิ ^๒ สํ.ข. ๑๗/๙๕/๑๑๑

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๒๙๖-๒๙๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=296&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=6666&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=6666&modeTY=2&pagebreak=1#p296