อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๒๙๘-๒๙๙.

หน้าที่ ๒๙๘.

มนุสฺสโลเกน อนุปลิตฺตตญฺเญว สนฺธาย วทติ, สตฺถา ปน โลกธมฺเมสุ กิเลเสหิ อนุปลิตฺโต วิหาสิ. ตสฺมา อสาธกเมตนฺติ. มนุสฺสโลกกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------ ๒. ธมฺมเทสนากถาวณฺณนา [๘๐๔-๘๐๖] อิทานิ ธมฺมเทสนากถา นาม โหติ. ตตฺถ "ตุสิตปุเร ฐิโต ภควา ธมฺมเทสนตฺถาย อภินิมฺมิตํ เปเสสิ, เตน เจว ตสฺส จ ธมฺมเทสนํ ^๑- สมฺปฏิจฺฉิตฺวา อายสฺมตา อานนฺเทน ธมฺโม เทสิโต, น พุทฺเธน ภควตา"ติ เยสํ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ เวตุลฺลกานญฺเญว, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. อถ นํ "ยทิ เตน ธมฺโม เทสิโต, เสฺวว สตฺถา ภเวยฺยา"ติ โจเทตุํ อภินิมฺมิโต ชิโนติอาทิมาห. อิตโร ตถา อสมฺปฏิจฺฉนฺโต ปฏิกฺขิปติ. เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติ. ธมฺมเทสนากถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------ ๓. กรุณากถาวณฺณนา [๘๐๗-๘๐๘] อิทานิ กรุณากถา นาม โหติ. ตตฺถ ปิยายิตานํ วตฺถูนํ วิปตฺติยา สราคานํ ราควเสน กรุณาปฏิรูปิกํ ปวตฺตึ ทิสฺวา "ราโคว กรุณา นาม, โส จ ภควโต นตฺถิ, ตสฺมา นตฺถิ พุทฺธสฺส ภควโต กรุณา"ติ เยสํ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ อุตฺตราปถกานํ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. อถ นํ "กรุณา นาเมสา นิกฺกิเลสตาย เจว สตฺตารมฺมณตาย จ เจโตวิมุตฺติตาย จ เอกาทสานิสํสตาย จ เมตฺตาทีหิ สมานชาติกา, ตสฺมา ยทิ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. เทสนํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๙.

ภควโต กรุณา นตฺถิ, เมตฺตาทโยปิ ตสฺส น สิยุนฺ"ติ โจเทตุํ นตฺถิ พุทฺธสฺส ภควโต เมตฺตาติอาทิมาห. อการุณิโกติ ปเญฺห ตถารูปํ โวหารํ อปสฺสนฺโต ปฏิกฺขิปติ. เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติ. กรุณากถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. -------------- ๔. คนฺธชาตกถาวณฺณนา [๘๐๙] อิทานิ คนฺธชาตกถา นาม โหติ. ตตฺถ เยสํ พุทฺเธ ภควติ อโยนิโส เปมวเสน "ภควโต อุจฺจารปสฺสาโว อญฺเญ คนฺธชาเต อติวิย อธิคณฺหาติ, นตฺถิ ตโต จ สุคนฺธตรํ คนฺธชาตนฺ"ติ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ เอกจฺจานํ อนฺธกานญฺเจว อุตฺตราปถกานญฺจ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. เสสเมตฺถ ยถาปาลิเมว นิยฺยาตีติ. คนฺธชาตกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. -------------- ๕. เอกมคฺคกถาวณฺณนา [๘๑๐-๘๑๑] อิทานิ เอกมคฺคกถา นาม โหติ. ตตฺถ เยสํ พุทฺเธ ภควติ อโยนิโส เปมวเสเนว "ภควา โสตาปนฺโน หุตฺวา สกทาคามี หุตฺวา อนาคามี หุตฺวา ^๑- อรหตฺตํ สจฺฉากาสิ, เอเกเนว ปน อริยมคฺเคน จตฺตาริ ผลานิ สจฺฉากาสี"ติ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ เตสญฺเญว, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. อถ นํ จตูหิ ผเลหิ สทฺธึ อุปฺปนฺนานํ จตุนฺนํ ผสฺสาทีนํ เอกโต สโมธานวเสน โจเทตุํ จตุนฺนํ ผสฺสานนฺติอาทิมาห. โสตาปตฺติมคฺเคนาติอาทิ "กตรมคฺเคน สจฺฉิกโรตี"ติ ปุจฺฉนตฺถํ วุตฺตํ. อรหตฺตมคฺเคนาติ จ วุตฺเต @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. โสตาปนฺโน หุตฺวา สกทาคามี, สกทาคามี หุตฺวา อนาคามี, อนาคามี หุตฺวา

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๒๙๘-๒๙๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=298&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=6709&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=6709&modeTY=2&pagebreak=1#p298